Γρηγοριάδης Κώστας

Είναι γνωστό ότι τόσο τα έντομα, όσο και τα μικρόβια αναπτύσσονται συνήθως σε ζεστό και υγρό περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε μεγάλη κατηγορία από αυτά και οι παραμικρές μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών επιφέρουν μεταβολές. Αν δεν υπάρξει αναστροφή του φαινομένου ο αιώνας μας σίγουρα θα είναι η «χρυσή περίοδος των μικροβίων», σύμφωνα με τον R.Shope(βλ.Clobal climat change and infectious diseases). Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το 1990 εκτίμησε ότι οι κλιματολογικές μεταβολές θα εξάρουν την εμφάνιση ασθενειών όπως: ελονοσία, λεμφική φλιαρίαση, ογκοκέρκωση, σχιστοσωμίαση, τρυπανοσωμίαση και λεσμινίανση. Μάλιστα, αναφερόμενη στην πιθανή μεταβολή της κατανομής τις διαβαθμίζει (και τις κατατάσσει) από πολύ, ως πάρα πολύ πιθανές. Στις τροπικές χώρες η ελονοσία για παράδειγμα ευθύνεται για 1 εκατομμύριο θανάτους το χρόνο. Αλλο 1 εκατομμύριο παιδιά, επίσης, χάνουν της ζωή τους νοτίως της Σαχάρας από την ίδια ασθένεια. Αν, σήμερα, η ελονοσία απειλεί 280 εκατ., σε τριάντα χρόνια θα απειλεί περίπου 2 δισ. Η ελονοσία, ως γνωστό, μεταδίδεται από τα κουνούπια για τα οποία οι άριστες συνθήκες, για να μολυνθούν και να μεταδώσουν τη μόλυνση βρίσκονται μεταξύ 20 και 30 βαθμών Κελσίου και υγρασία 60%. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας θα μετατρέψει από τρεις σε μια τη βδομάδα που χρειάζεται για να αναπτυχτεί το κουνούπι.

Τα έντομα είναι αυτά που μεταδίδουν πάνω από 100 ιούς (οι μισοί μεταδίδονται μέσω των κουνουπιών)! Η γκάμα των ασθενειών είναι τεράστια και περιλαμβάνει από απλούς πυρετούς μέχρι τη θανατηφόρο εγκεφαλίτιδα. Οταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές τότε μπορεί οι ασθένειες όχι απλά να εξαπλωθούν τοπικά, αλλά να «ξεφύγουν» από κάθε έλεγχο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της χολέρας πριν από μερικά χρόνια στην τροπική ζώνη. Οι επονομαζόμενοι διαβιβαστές των ιών επηρεάζονται από τη θερμοκρασία, τις βροχοπτώσεις, την υγρασία, τους ανέμους και τα υπόγεια ύδατα. Η αύξηση της θερμοκρασίας και των βροχοπτώσεων π.χ. στην Αυστραλία είναι πιθανό να συνδυαστεί με εμφάνιση ή επέκταση ασθενειών που είτε δεν υπάρχουν, είτε είναι αυστηρά περιορισμένες σήμερα. Οσο για τις ΗΠΑ έχει εκτιμηθεί ότι η εγκεφαλίτιδα του St. Luisμπορεί να μεταφερθεί βορειότερα αν εξακολουθήσει να αυξάνεται η θερμοκρασία, όπως και η νόσος Lyme(που μεταδίδεται με τσιμπούρια).

Τα σενάρια για το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι πολλά, όπως είχαμε την ευκαιρία να περιγράψουμε παλιότερα. Σε κάτι όμως φαίνεται να υπάρχει -στην επιστημονική κοινότητα- συμφωνία. Η αύξηση της θερμοκρασίας θα επηρεάσει τις βροχοπτώσεις, άρα και την κατανομή των επιφανειακών νερών και φυσικά των πλημμυρών. Αν λάβουμε το σενάριο αυτό ως δεδομένο, τότε είναι βέβαιο ότι σε πάρα πολλές περιοχές η ποιότητα των πόσιμων υδάτων θα υποβαθμιστεί δραματικά. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την εξάπλωση της χολέρας, της διάρροιας και της δυσεντερίας. Χώρες φτωχές με υγειονομικά μέσα ανύπαρκτα που και σήμερα αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στη στοιχειώδη αντιμετώπιση των παραπάνω ασθενειών είναι βέβαιο ότι θα κινδυνεύσουν με πλήρη αφανισμό. Αλλά ο αφανισμός αυτός θα συμπαρασύρει κι άλλες χώρες μια και η βροχή (και το θερμότερο κλίμα) θα αποτελέσουν τη μετάδοση των ασθενειών και σ' άλλες χώρες. Οι πλημμύρες που θα αυξηθούν θα προκαλέσουν επιδημικές εκρήξεις στους τόπους φιλοξενίας των θυμάτων από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, με άμεσο κίνδυνο μετάδοσής τους. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει συνήθως συνδυαστεί με τις καταστροφές στις γεωργικές καλλιέργειες. Εμείς θα προσθέσουμε άλλη μια παράμετρο που δε συζητείται. Τι θα γίνει με τα απόβλητα των αποχετεύσεων;

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποσπασματικά, ούτε από ορισμένα κράτη. Η πολυπλοκότητα και οι δραματικές επιπτώσεις του σ' ολόκληρο τον πλανήτη απαιτούν γενναίες αποφάσεις. Κι εδώ βρίσκεται το κομβικό σημείο της όλης υπόθεσης. Η κύρια ευθύνη για την άνοδο της θερμοκρασίας βρίσκεται στην εκπομπή μιας σειράς «αερίων - δολοφόνων», με πρώτο και καλύτερο το διοξείδιο του άνθρακα, που απελευθερώνεται από την καύση του πετρελαίου και του κάρβουνου. Δηλαδή εμπλέκονται κυρίως οι εταιρίες πετρελαίου, η βιομηχανία που το χρησιμοποιεί και τα αυτοκίνητα. Η μοναδική διέξοδος είναι η στροφή προς εναλλακτικές μορφές ενέργειας, η χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και η αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου. Πόσο εφικτά όμως είναι τα παραπάνω στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της πολιτικής τουyes man; Το λόγο έχουν οι λαοί.

Οταν η μαγκιά περιορίζεται στις εκ του ασφαλούς δηλώσεις, στα ψέματα και στις υποσχέσεις, τότε είναι «τζάμπα», για να μη χρησιμοποιήσουμε άλλη έκφραση και μας πιάσει ο νόμος περί Τύπου. Θυμάστε τι μας έλεγαν για το κτήμα Θων και τη δημιουργία του χώρου ως ζώνης πράσινου; Τι μας έλεγαν για το γήπεδο του Παναθηναϊκού στη Λεωφόρο, το Ελληνικό ή τον Ιππόδρομο στην Καλλιθέα; Επαγγελματίες ψεύτες, διδάκτορες της υποκρισίας, θιασώτες της διαπλοκής και άκρως γοητευμένοι (και υποταγμένοι) στην ελεύθερη αγορά και την παγκοσμιοποίηση. Θρασύτατοι που μπορούν την ίδια στιγμή που απολύονται χιλιάδες εργαζόμενοι να μιλάνε για ανάπτυξη, την ίδια ώρα που οι αγρότες βρίσκονται σε απόγνωση να αυτοαποκαλούνται κόμμα της αγροτιάς, όταν ψηφίζουν τη νομιμοποίηση της καταπάτησης των ακτών να μας σερβίρουν τις περιβαλλοντικές τους ευαισθησίες και να μιλάνε για ειρήνη συμμετέχοντες, ως κομπάρσοι φυσικά, στους τυχοδιωκτισμούς των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Θα δανειστούμε μια ατάκα του ποιητή Γ. Κακουλίδη, που, μιλώντας για συγκεκριμένο υπουργό της κυβέρνησης είπε ότι δε θα εμπιστευόταν ούτε να τον ρωτήσει τι ώρα είναι. Κατά τ' άλλα σοσιαλιστές!!

Οτι τα πάνε για ξεπούλημα, σε συγκεκριμένο εκδότη, είναι μια ιστορία που «παίζει» εδώ και καιρό. Ομως χρειάζεται να τα απαξιώσουν τόσο πολύ; Είναι δυνατόν έντυπα από τη Θεσσαλονίκη λ.χ. να φτάνουν στους παραλήπτες τους στην Αθήνα συχνά και ένα μήνα μετά; Με κάρο να τα έστελναν θα έφταναν πιο γρήγορα. Και κάτι ακόμα. Πώς εξαφανίζονται έντυπα όταν βεβαιωμένα έχουν αποσταλεί; Φυσικά, απάντηση δεν περιμένουμε από αρμοδίους μια και δε φύεται στο ΠΑΣΟΚιστάν παρόμοιο φρούτο. Υπάρχει η μονοκαλλιέργεια των «δικών» τους, ανεξαρτήτως βαθμού ευφυίας και χρησιμότητας.

Οποτε φτάνει στη χώρα μας κάποιος αρχηγός, οι μετακινήσεις του συνοδεύονται με κυκλοφοριακό χάος. Αιτία δεν είναι τα μέτρα προστασίας τα οποία επικαλούνται οι αρχές, αλλά η προσπάθεια ανάδειξης ενός προσώπου της πόλης που δεν υπάρχει. Αθλιες συγκοινωνίες, ανυπαρξία πολεοδομικού σχεδιασμού, πολιτική υποταγμένη στο ΙΧ και κατά τ' άλλα Ευρώπη. Ούτως ή άλλως αυτοί που ταλαιπωρούνται είναι οι απλοί πολίτες. Το ζήτημα είναι ως πότε θα τους ανέχονται.

Δέκα χρόνια έκλεισε το ΕΚΒΥ (Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υδροβιοτόπων) και η παρουσία του στα περιβαλλοντικά δρώμενα της χώρας -στη θεματική που υπηρετεί- είναι κάτι παραπάνω από θετική. Συνέδρια, εκδόσεις, μελέτες και σεμινάρια βρίσκονται σε ημερήσια διάταξη που δυστυχώς τα μίζερα ελληνικά ΜΜΕ, παραγωγοί του «Big Brοther», των «Αδύναμων Κρίκων» και των κατασκευασμένων ειδήσεων περιφρονούν ή περνούν στα ψιλά ό,τι έχει σχέση με θετικές δράσεις που αφορούν, σε τελευταία ανάλυση, την ίδια μας τη ζωή. Ομως αυτή συνεχίζεται και χωρίς τα ΜΜΕ και τις επιλογές τους. Οι άνθρωποι του ΕΚΒΥ είναι βέβαιο ότι δεν τα έχουν ανάγκη. Αλλού είναι οι προτεραιότητές τους, κάτι που φαίνεται (και) από τη συμπαθή διμηνιαία έκδοσή τους.