"Εχω αρρωστήσει ρε φίλε. Ζάρια, πόκα, άλογα. Δεν έχω αφήσει τίποτα. Ο,τι βγάζω τ' ακουμπάω". Τον βρήκαμε σ' ένα κατάστημα με ηλεκτρονικά παιχνίδια στο Περιστέρι. Πάνω από τον "κουλοχέρη" πατάει τα κουμπιά και περιμένει τον κερδοφόρο συνδυασμό. Τα "φρούτα" γυρίζουν και μαζί τους η τύχη του. Σήμερα κέρδισε 50 χιλιάρικα. Ομως, χτες, προχτές, πριν μια βδομάδα, πριν ένα χρόνο, μόνο χασούρες έχει να θυμάται. Κάπου κάπου κερδίζει κάποια ποσά, έτσι για να γλυκαίνεται και να συνεχίζει, για να "ρεφάρει", όπως λένε στη γλώσσα του αυτοί που "τζογάρουν", που παίζουν δηλαδή τα διαφόρων ειδών τυχερά παιχνίδια.

Είναι ο Γρηγόρης Λ. που εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια στη λαχαναγορά. Ενα τυπικό δείγμα τζογαδόρου στην Ελλάδα του 1994. Οπου η μονόπλευρη λιτότητα, η ανέχεια, η οικονομική δυσπραγία και η έλλειψη προοπτικής για καλύτερες μέρες, σπρώχνουν τον κόσμο στην αναζήτηση της τύχης μέσω του τζόγου. Αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας με τον τζόγο - νόμιμο και παράνομο - δεν έχει προηγούμενο. Το ίδιο το κράτος σπρώχνει τον κόσμο προς αυτόν, αφού ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος του τζίρου που γίνεται. Ακόμη και το χρηματιστήριο χρησιμοποιείται για τζόγο - "αυτός παίζει στο χρηματιστήριο", λένε για όσους επιχειρούν να αυξήσουν τα χρήματά τους μεσω αυτού.

Ενα απέραντο καζίνο έχει γίνει η Ελλάδα. Γιατί, παράλληλα με τον επίσημο, υπάρχει και ο παράνομος τζόγος, που τον συναντά κανείς παντού, με την ανοχή της Αστυνομίας, αλλά σε μια περίπτωση και με την άδεια της. Σε όποιο χωριό και να πάει κανείς θα δει στο καφενείο παρέες να παίζουν πόκα, με την ίδια ευκολία που οι διπλανοί τους παίζουν πρέφα. Στις πόλεις αυτού του είδους τα καφενεία γίνονται γνωστά σε όλους όσους επιθυμούν να παίξουν, αλλά αραιά και που στο αστυνομικό δελτίο αναφέρονται συλλήψεις για παράνομο χαρτοπαίγνιο ή μπαρμπούτι. Βέβαια είναι κοινό μυστικό ότι ένα μέρος του τζίρου από αυτές τις δραστηριότητες καταλήγει στα χέρια αστυνομικών που παρέχουν την απαραίτητη προστασία. Ομως, όταν με την "άδεια της Αστυνομίας" το κάθε καφενείο, το κάθε κατάστημα με ηλεκτρονικά παιχνίδια, έχει μετατραπεί σε ένα μικρό καζίνο, τότε έχουμε να κάνουμε ή με εγκληματική παράλειψη των υπεύθυνων, ή με εξαγορά τους. Δεν εξηγείται αλλοιώς ότι οι ηλεκτρονικοί "κουλοχέρηδες" νομιμοποιήθηκαν μέσα σε μια νύχτα και έτσι άνοιξε ο δρόμος για να κατακλύσουν την Ελλάδα.

Το μηχάνημα του ηλεκτρονικού "κουλοχέρη" ήρθε στην Ελλάδα το 1993. Μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα μπήκε και στο καφενείο του πιο απομακρυσμένου χωριού. Γύρω από αυτό έχει στηθεί μια τεράστια επιχείρηση με έσοδα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δραχμές. Ολη η "κομπίνα" έχει στηθεί στο χαρακτηρισμό του "παιχνιδιού" ως "τεχνικού" και όχι "τυχερού", οπότε η λειτουργία του είναι ελεύθερη. Βέβαια, από την πρώτη στιγμή που θα το δει κανείς καταλαβαίνει ότι πρόκειται για ένα καθαρά τυχερό παιχνίδι, το οποίο μάλιστα "ρουφάει" με πολύ γρήγορους ρυθμούς τα χρήματα του παίκτη. Ο οποίος, το μόνο που κάνει, είναι να το "τροφοδοτήσει" με κέρματα των 100 δραχμών δημιουργώντας την "μπάνκα" με την οποία "παίζει" και πατώντας ένα κουμπί να περιστρέφει τους τροχούς με τα φρούτα, για να πετύχει τρία όμοια. Οταν το πετυχαίνει, κερδίζει ένα ποσό. Σε κάθε αποτυχημένη προσπάθεια όμως, η "μπάνκα" μειώνεται. Οταν ο παίκτης αποφασίσει να διακόψει το παιχνίδι, εξαργυρώνει από τον καταστηματάρχη την "μπάνκα" που έχει εκείνη τη στιγμή, όπως ακριβώς γίνεται με τις μάρκες στο καζίνο.

Το προκλητικό στην όλη υπόθεση, που έχει δημιουργήσει πολλά οικογενειακά και κοινωνικά δράματα, καθώς έχουν υπάρξει περιπτώσεις ανθρώπων που έχασαν σημαντικά ποσά, ακόμη και περιουσίες μέσα σε μερικούς μήνες, είναι ότι σε κάθε μηχάνημα είναι κολλημένη φωτοτυπία της απόφασης του υπουργείου Δημόσιας Τάξης με την οποία το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει χαρακτηριστεί ως "τεχνικό".

Η ταρίφα του παιχνιδιού είναι 1.000 δραχμές. Αν όλες οι προσπάθειες είναι αποτυχημένες, επαρκούν για παιχνίδι 2-3 λεπτών της ώρας. Γι' αυτό οι παίκτες "τζογάρουν" πολύ μεγαλύτερα ποσά. Τα μηχανήματα είναι έτσι ρυθμισμένα, ώστε να δίνουν πίσω ένα ποσοστό από τις εισπράξεις. Αυτό ποικίλει ανάλογα με τον τύπο του μηχανήματος, από 10% μέχρι 30%.

Η ώρα περνάει τα φρούτα "ψάχνουν να γίνουν τρίδυμο", η "μπάνκα" πότε αυξάνεται, αλλά συνήθως όλο και λιγοστεύει. Ο Γρηγόρης συνεχίζει το παιχνίδι. Εχει σταματήσει να μιλάει γιατί αυτή του η παρτίδα δεν πάει τόσο καλά. Ξέρει όμως τι να κάνει. Οι κινήσεις του είναι γρήγορες και απαλές. Εχει γίνει "ένα" με το μηχάνημα. Η ένταση φαίνεται στο πρόσωπό του. Αυτό ήταν. Επιασε τις μονάδες που πρέπει. Τώρα θα τις εξαργυρώσει. Παίρνει τα λεφτά από τον καταστηματάρχη και γυρίζει στο μηχάνημα. "Αντε να κάνουμε άλλον ένα γύρο" λέει.

Τίποτα δε μαρτυράει ότι στο μαγαζί που μπαίνουμε με τον Γρηγόρη στο Αιγάλεω, ο ηλεκτρονικός τζόγος και τα στοιχήματα έχουν την τιμητική τους. Ο Γρηγόρης πλησιάζει τον ιδιοκτήτη, κάτι του λέει και μετά κάθεται μπροστά στο "πάκμαν". Ξαφνικά και ενώ τα χρήματα έχουν τροφοδοτήσει το μηχάνημα, η οθόνη σβήνει και ανάβει αμέσως μετά. Ομως στη θέση του "πάκμαν" εμφανίζονται άλογα να τρέχουν. Ποντάρει 5.000 δραχμές σ' ένα από αυτά. Η κούρσα τελειώνει, αλλά κερδίζει άλλο άλογο. Ακολουθούν και άλλες "ιπποδρομίες", αλλά η "τύχη" δεν ήθελε τον Γρηγόρη. Μέσα σε λίγη ώρα η "χασούρα" είναι 70.000 δραχμές.

Ξαφνικά τα άλογα χάνονται από την οθόνη και ξαναβγαίνει το "πάκμαν". Κάποιος πλησιάζει τον Γρηγόρη και τον χαιρετάει. Είναι ο φίλος του Κώστας Σ. και έχουν δώσει ραντεβού. Ο Γρηγόρης κάνει ένα νεύμα στον καταστηματάρχη ότι όλα είναι εντάξει. Τότε το "πάκμαν" εξαφανίζεται και επανέρχονται τα "πεινασμένα" άλογα. Οπως εξηγεί ο Γρηγόρης, η μετατροπή γίνεται από τον καταστηματάρχη με τηλεκοντρόλ. Η εμφάνιση του άγνωστου φίλου σήμανε κίνδυνο, γι' αυτό έπρεπε όλα να είναι εντάξει.

Το παιχνίδι συνεχίζεται. Κάποια στιγμή ο Κώστας δυσανασχετεί. "Εχω κάνει όρκο να μην ξαναμπώ σε τέτοιο μαγαζί. Πριν δυο χρόνια παντρεύτηκα και δε "με παίρνει". Ο τζόγος είναι πάθος, τοξικομανία" λέει. Παλιά έπαιζε ζάρια. Είχε δικό του ταξί και αναγκάστηκε να πουλήσει το μισό για να ξεχρεώσει. "Ευτυχώς δεν έπεσα σε τοκογλύφους" μας λέει. "Αντε ξεκόλλα!" φωνάζει στον Γρηγόρη. "Περίμενε να ρεφάρω" του απαντά. Η ώρα κυλάει, τα άλογα τρέχουν στην οθόνη όπως και τα χιλιάρικα από την τσέπη του Γρηγόρη. Δανείζεται κάποια χρήματα από το φίλο του για να ρεφάρει...

Μόνο το 1993, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από το υπουργείο Οικονομικών και τον ΟΠΑΠ, στα κρατικά παιχνίδια (ΛΟΤΤΟ, ΠΡΟ - ΠΟ, Εθνικό, Λαϊκό και Πρωτοχρονιάτικο Λαχείο, καθώς, επίσης, στα καζίνο και τον ιππόδρομο) ο τζίρος έφτασε τα 304,293 δισεκατομμύρια δραχμές!Το ποσό αυτό είναι το μισό περίπου του τακτικού προϋπολογισμού για την παιδεία! Συγκεκριμένα, οι εισπράξεις από το ΛΟΤΤΟ ήταν 91,734 δισ. από το ΠΡΟ - ΠΟ 50,680 δισ. από το Εθνικό Λαχείο 21,144 δισ., από το Λαϊκό 46,425 δισ., από το Πρωτοχρονιάτικο 9,087 δισ., από τα καζίνο 39,500 δισ. και από τον Ιππόδρομο 45,723 δισ. δραχμές, χωρίς να υπολογίζεται το λαχείο "Σουίπ στέικ", αλλά και το Ξυστό και το ΠΡΟΤΟ, που εμφανίστηκαν στο μεταξύ.

Ο τακτικός κρατικός προϋπολογισμός ενισχύεται σημαντικά. Το 1993 τα έσοδα από την πώληση των κρατικών λαχείων και τη λειτουργία του ΛΟΤΤΟ και του ΠΡΟ - ΠΟ έφτασαν τα 42,490 δισ. δραχμές! Αναλυτικά, τα έσοδα από τα λαχεία ήταν 17,438 δισ. δραχμές, από το Πρωτοχρονιάτικο 2,939 δισ. δραχμές και από ΠΡΟ - ΠΟ, ΛΟΤΤΟ 22,113 δισ. δραχμές. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε και την ύπαρξη του ξυστού λαχείου, από το οποίο, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 1995, αναμένονται έσοδα 20 δισ. δραχμών.

Δέκα χρόνια πριν, το 1983, τα έσοδα από την πώληση των κρατικών λαχείων και τη λειτουργία του ΠΡΟ - ΠΟ ήταν μόλις 9,943 δισ. δραχμές.

Τη μεγαλύτερη... άνθηση από όλα τα τυχερά παιχνίδια έχει το ΛΟΤΤΟ. Είναι χαρακτηριστική η φράση, "μόνο ένα ΛΟΤΤΟ θα μας σώσει"! Τη φράση αυτή την ακούμε παντού. Στα πεζοδρόμια, στα γήπεδα, στα γραφεία, στα καφενεία. Μια αχαλίνωτη "ΛΟΤΤΟ - μανία" έχει καταλάβει όλους τους Ελληνες. Εχει γίνει ένα άπιαστο όνειρο για πολλούς ανθρώπους, ελπίζοντας πως το ΛΟΤΤΟ και τα λαχεία ίσως γίνουν η αιτία για να αλλάξει η μοίρα τους.

Την πρώτη χρονιά που εμφανίστηκε το ΛΟΤΤΟ (άρχισε στις 5 Δεκέμβρη 1990 και μέχρι το τέλος του μήνα έγιναν τέσσερις διαγωνισμοί) είχαμε εισπράξεις 3,283 δισεκατομμυρίων δραχμών. Την επόμενη χρονιά οι εισπράξεις έφτασαν τα 107,693 δισ. δραχμές και φέτος μέχρι στις 11 Νοέμβρη είχαμε 87,252 δισ. δραχμές εισπράξεις από το ΛΟΤΤΟ.

ΛΟΤΤΟ - μανία έχει προσβάλει και την κυβέρνηση, αφού ποντάρει σ' αυτό, προκειμένου να ενισχύσει κάποιους τομείς, όπως είναι ο αθλητισμός, ο πολιτισμός κλπ. Το ΛΟΤΤΟ συντηρεί τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, τη Λυρική Σκηνή, τον Κινηματογράφο... Επίσης, ένα μεγάλο κομμάτι των εισπράξεων του 1993 δαπανήθηκε σε εκδηλώσεις βιτρίνας, όπως στις πολιτιστικές εκδηλώσεις της "Μάχης της Κρήτης", ενώ δε λείπουν και οι "ενισχύσεις" σε διάφορους συλλόγους και σωματεία για την εξυπηρέτηση μικροκομματικών συμφερόντων.

Τα ποσά που διανέμονται από το ΛΟΤΤΟ στους διάφορους φορείς, αφού αφαιρεθεί ένα 12% που διατίθεται στους εισπράκτορες, έχει ως εξής: Το 45% διατίθεται στους νικητές, το 23% στο ελληνικό δημόσιο, το 12% στο υπουργείο Πολιτισμού, το 15% στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και το 5% στον ΟΠΑΠ.

Γιώργος ΓΕΩΡΓΟΥΒΙΑΣ

Η ιστορία με τα ηλεκτρονικά παιγνίδια έχει και μια άλλη πτυχή. Η απρόσκοπτη λειτουργία τους εξαρτάται πάντα από τους φύλακες του νόμου και της τάξης. Πολλοί εξ αυτών έχουν συμβληθεί με χαρτοπαικτικές λέσχες και παρέχουν προστασία με το αζημίωτο. Το σοβαρότερο, όμως, πρόβλημα εστιάζεται μέσα στο ίδιο το υπουργείο Δημόσιας Τάξης, από το οποίο χορηγούνται τα πιστοποιητικά σχετικά με το είδος του ηλεκτρονικού παιγνιδιού. Στο υπουργείο υπάρχει επιτροπή, η οποία πρέπει να αποφανθεί αν ένα παιγνίδι εντάσσεται στην κατηγορία του τυχερού, του μεικτού ή του τεχνικού. Ελεύθερα είναι μόνο τα τελευταία και, όπως αντιλαμβάνεται κανείς, οι ιδιοκτήτες και οι κατασκευαστές των κερδοφόρων ηλεκτρονικών μηχανημάτων έχουν κάθε λόγο να ενδιαφέρονται για τη γνωμοδότηση της σχετικής επιτροπής.

Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι μέχρι πρότινος η επιτροπή χορηγούσε πιστοποιητικά "καλή τη πίστει", δηλαδή, χωρίς να είναι βέβαιη για τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών μηχανημάτων. Την επιτροπή συγκροτούσαν οι δύο υπαρχηγοί και ο νομικός σύμβουλος του υπουργείου, οι οποίοι, όμως, δεν είχαν καμιά γνώση περί των ηλεκτρονικών. Ετσι, αρκούνταν στις αναφορές κατώτερων αστυνομικών οργάνων και έβαζαν την υπογραφή τους για τη λειτουργία παιγνιδιών, τα οποία κάθε άλλο παρά αθώα ήταν.

Πριν μερικούς μήνες, όμως, ταράχτηκαν τα ήρεμα νερά, όταν ανώτατος αξιωματικός αντιλήφθηκε ότι υπάρχουν περιθώρια εξαπάτησης της επιτροπής και ζήτησε την ενίσχυσή της από δύο ηλεκτρονικούς απόφοιτους πολυτεχνικών σχολών! Ο ίδιος αξιωματικός ζήτησε από τους ενδιαφερόμενους να μεταφέρουν τα ηλεκτρονικά μηχανήματα στο υπουργείο, ώστε τα μέλη της επιτροπής να έχουν ιδία αντίληψη για τις... μαγικές ικανότητες των συσκευών αυτών. Τότε πράγματι αποδείχτηκε ότι τα λεγόμενα τεχνικά παιγνίδια κάθε άλλο παρά τεχνικά ήταν. Ούτε οι ίδιοι οι άνθρωποι που τα συνόδευαν δεν κατάφεραν να πείσουν τους αστυνομικούς για την επιδεξιότητά τους. Μετά απ' αυτήν την εξέλιξη τα περισσότερα παιγνίδια χαρακτηρίζονται τυχερά, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τριμελής επιτροπή συνεδρίασε στις 17-1-1992 και έκρινε ότι και τα 25 παιγνίδια που εξέτασε ήταν τεχνικά. Αντίθετα, στη συνεδρίαση της επιτροπής στις 15-1- 1994, παρουσία και των δύο ηλεκτρονικών κρίθηκαν ως τυχερά τα εφτά από τα οκτώ παιγνίδια που εξετάστηκαν, ενώ για το 8ο η επιτροπή δεν αποφάνθηκε. Ηλεκτρονικό πόκερ, ηλεκτρονικές ιπποδρομίες, αυτοκινητοδρομίες, ηλεκτρονικοί κουλοχέρηδες στη θέση των μηχανικών, αυτόματοι πωλητές με... δώρα και πολλά άλλα συνθέτουν τη βιομηχανία του ηλεκτρονικού τζόγου, που βρίσκει πάντα τον τρόπο να εξαπατά τις επιτροπές ελέγχου του υπουργείου, παρουσιάζοντας τα τυχερά παιγνίδια σαν τεχνικά. Και όταν κάποια απ' αυτά εντοπιστούν από την επιτροπή και χαρακτηριστούν με το πραγματικό τους όνομα, τότε επιστρατεύεται η ευρηματικότητα των κατασκευαστών. Βαρκούλες στη θέση των αλόγων στον ηλεκτρονικό ιππόδρομο, φρούτα στη θέση της τράπουλας στο ηλεκτρονικό πόκερ και χίλια δυο άλλα κόλπα.

Μανόλης ΣΤΑΥΡΑΚΑΚΗΣ

"Οι μισοί Ελληνες πουλάνε λαχεία και οι άλλοι μισοί αγοράζουν" λέγεται ότι είπε κάποιος ξένος όταν επισκέφτηκε τη χώρα μας

Ολόκληρη βιομηχανία έχει στηθεί με τους ηλεκτρονικούς "κουλοχέρηδες"

Προς τη νομιμοποίηση του ηλεκτρονικού τζόγου και της χαρτοπαιξίας οδεύει, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση, ελλείψει αδυναμίας των διωκτικών αρχών να πατάξουν τις κακές συνήθειες του Ελληνα, αλλά και επειδή η κυβέρνηση σκέφτεται να φορολογήσει όλα τα στέκια του παράνομου τζόγου. Αυτές τις μέρες η Ελλάδα, λόγω του πρωτοχρονιάτικου εθίμου, έχει μετατραπεί σε μια απέραντη χαρτοπαικτική λέσχη. Και τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου, όμως, ο τζόγος καλά κρατεί. Η Αστυνομία έχει σηκώσει ψηλά τα χέρια και μόνο για το θεαθήναι κάνει εξορμήσεις στα καφενεία και τις μπαρμπουτιέρες.

Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Οικονομικών έχει ετοιμάσει προσχέδιο νόμου, σύμφωνα με το οποίο καθορίζονται οι όροι λειτουργίας των χαρτοπαικτικών λεσχών και των καταστημάτων με ηλεκτρονικά παιγνίδια. Επίσης καθορίζεται το πλαίσιο φορολογίας των κερδών από τα τυχερά και μη παιγνίδια. Το νομοσχέδιο αυτό θα προβλέπει την ετήσια επιβολή τέλους επιτηδεύματος για τη λειτουργία κάθε τύπου επιχείρησης τυχερών παιγνιδιών ή παιγνιδιών ψυχαγωγίας και την καθιέρωση ειδικού τέλους για κάθε μέσο διεξαγωγής του παιγνιδιού, είτε την επιβολή φόρου εισοδήματος επί των ακαθάριστων εισπράξεων της επιχείρησης, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία θα ενταχθεί από το υπουργείο. Το υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει ότι από τη νέα αυτή ρύθμιση θα τροφοδοτεί τον κρατικό προϋπολογισμό σε ετήσια βάση με 50 δισ. δραχμές. Η νέα φορολογία εκτιμάται ότι θα έχει εφαρμογή περίπου σε 30.000 μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι δε θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν χιλιάδες άλλα παράνομα στέκια του τζόγου.

Μ. Σ.