Η μνήμη "φτερούγισε" χρόνια πριν, ακολουθώντας το μακρύ, δύσβατο μα και λυτρωτικό "μονοπάτι" ενός καλλιτέχνη του αγώνα. Του μουσουργού Αλέκου Ξένου (1912 - 1995), του άξιου δημιουργού και συνεπή αγωνιστή, που αφιέρωσε τη ζωή και την τέχνη του στο λαό και στους αγώνες του για ελευθερία, ειρήνη, πρόοδο. Στον Αλ. Ξένο, τον συνθέτη της Αντίστασης, ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε προχτές το βράδυ, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, με πρωτοβουλία του Πανελληνίου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941 - '44."Εικόνες" της δημιουργικής μα και επίπονης ζωής του ζωντάνεψαν μέσα από τις διηγήσεις ανθρώπων που τον γνώρισαν και συμπορεύτηκαν μαζί του στο δρόμο του αγώνα, ενώ τραγούδια του εμπνευσμένα και αφιερωμένα στην Εθνική Αντίσταση, ερμήνευσε η Χορωδία της ΠΕΑΕΑ υπό τη διεύθυνση του Σπύρου Θεοτοκάτου.

"Αναρωτηθήκαμε", είπε ανοίγοντας την εκδήλωση ο Νίκος Καραντηνός,πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης 1941-'44 και αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, "ποια θα ήταν η πρώτη λέξη που θα ήθελε ν' ακούσει σήμερα ο Αλ. Ξένος. Είμαστε βέβαιοι ότι το πρώτο που θα ήθελε ν' ακούσει είναι: να σταματήσει αυτός ο βάρβαρος πόλεμος, αυτό το φοβερό πισωγύρισμα στο μεσαίωνα, να φύγουν οι Αμερικανοί από την περιοχή μας, να ζήσουν τα Βαλκάνια ειρηνικά". "Ψήφισμα" καταδίκης των ΝΑΤΟικών δολοφόνων, που "υπογράφηκε" με το θερμό χειροκρότημα των παρευρισκόμενων στην κατάμεστη αίθουσα, οι οποίοι δήλωσαν "περήφανοι για τους Ελληνες δημοσιογράφους που, με αυτοθυσία, τόλμη και θάρρος δίνουν τα ντοκουμέντα από τα φλεγόμενα Βαλκάνια".

"Ο Αλ. Ξένος, είπε ο Ν. Καραντηνός, απέδειξε ότι ο αληθινός καλλιτέχνης είναι και αγωνιστής. Απάντησε στο κάλεσμα πίστεως του λαού μας και ήταν παρών στους αγώνες του πρώτα στην Αθήνα και μετά στα βουνά".

Σημειώνοντας ότι "ο Αλ. Ξένος ήταν πάντα αφοσιωμένος στην υπηρεσία του λαού", ο δημοσιογράφος Βάσος Γεωργίου μίλησε για τη γνωριμία του με τον αξέχαστο δημιουργό, στα λεύτερα χωριά της ανταρτομάνας Ρούμελης. "Δραστήριος και αφοσιωμένος ΕΑΜίτης", είπε, "εξύμνησε κι απαθανάτισε τους μεγάλους κι αδιάκοπους αγώνες για τη λευτεριά της πατρίδας και τη δημοκρατία στην Ελλάδα".

Υπερασπιζόμενος "το δικαίωμα της μουσικής του Αλ. Ξένου κατ' αρχήν να ακούγεται, σε μια εποχή όπου η μουσική όλων των εκλειψάντων Ελλήνων συνθετών έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το συναυλιακό προσκήνιο", ο δημοσιογράφος - μουσικολόγος Γιώργος Λεωτσάκος,τόνισε ότι "η εξαφάνιση αυτή υπηρετεί μια σε τελική ανάλυση μουσοκτόνο "πολιτική"". Ο ίδιος ανέφερε ότι "σήμερα, αν θέλει κανείς να γνωρίσει το έργο του Αλ. Ξένου, διαθέτει ελάχιστα εφόδια: τρεις ή τέσσερις παρτιτούρες ορχηστρικών έργων του και μια δισκογραφία εξαιρετικά περιορισμένη... Στο κατώφλι του 2000 βλέπουμε έναν συνθέτη όπως ο Ξένος, εκπρόσωπο αν μη τι άλλο, μιας ολόκληρης ιστορικής εποχής, να εκπροσωπείται από δύο μόνο ψηφιακούς δίσκους".

Αναφερόμενος στη μουσική δημιουργία, τα αντάρτικα τραγούδια και την έντεχνη μουσική, που, εμπνευσμένα από τα ηρωικά χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, αγαπήθηκαν κι έμειναν χαραγμένα στη συλλογική μνήμη, ο Θάνος Κωνσταντινίδης,γιατρός - επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, υπογράμμισε ότι "ο Ξένος δίκαια ονομάστηκε "Ο συνθέτης της Αντίστασης", αφού πέρα από τα αντιστασιακά του τραγούδια, συνέθεσε και συμφωνικά έργα εμπνευσμένα από την Αντίσταση". Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη "Συμφωνία της Αντίστασης", ηχογραφημένα αποσπάσματα της οποίας ακούστηκαν στην εκδήλωση.Για τον συνθέτη, που "με το ντουφέκι του στον ώμο ανέβηκε στο βουνό" μίλησε και ο ηθοποιός Φοίβος Ταξιάρχης,σημειώνοντας ότι ήταν "μια προωθημένου στοχασμού μορφή, ένας δημιουργός που δεν κλονίστηκε στην ιδεολογική του πίστη. Δεν είχε, όμως, την ικανοποίηση ν' ακούσει παιγμένα πλατιά τα έργα του".

Πνευματικοί άνθρωποι, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες παραβρέθηκαν στην εκδήλωση. Ανάμεσά τους η κόρη του τιμώμενου και συνάδελφος Αλίκη και η εγγονή του και οι: Μ. Κοψίδης,μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, Γ. Μωραϊτης,εκ μέρους της διεύθυνσης του "Ριζοσπάστη", Δ. Γκλαβάς,πρόεδρος ΠΟΕΣΥ, Ε. Μαχαίρας,πρόεδρος ΕΕΔΥΕ, Ν. Τερζόγλου,πρόεδρος ΠΕΑΕΑ, Σπ. Μελετζής, Κ. Νίτσος, Ε, Ροϊδη, Π. Δαράκη, Δ. Χαλιβελάκης, Γ. Τσαπόγας, Γ. Τρικαλινού, Χρ. Γκόγκου κ.ά.

Ηχοι και μελωδίες ενός απέραντου μουσικού "κήπου", ριζωμένου στις ψυχές, στις μνήμες, τραγούδια που δεκαετίες τώρα "κατοικούν" στην καρδιά του λαού μας, συντροφεύοντας αιώνες, πυρπολώντας οράματα, τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη ήταν αυτά που "πυρπόλησαν" τους χιλιάδες που πήραν μέρος στην τιμητική συναυλία, που διοργάνωσε η ΓΣΕΕ χτες το βράδυ στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.

Τραγούδια σμιλεμένα πάνω στον πανανθρώπινο, αντιπολεμικό, σπαρακτικό λόγο του Γ. Ρίτσου, του Ιάκωβου Καμπανέλλη και του Οδυσσέα Ελύτη. Το πρόγραμμα παρουσίασε ο Κώστας Καζάκος, ο οποίος τόνισε πως η μουσική του Μίκη είναι άρρηκτα δεμένη με τους αγώνες των εργατών και του ελληνικού λαού. Πριν τη βράβευση του μεγάλου συνθέτη, ο Μιχάλης Κακογιάννης παρουσίασε τον Μίκη Θεοδωράκη φέρνοντας στη μνήμη συνεργασίες αξεπέραστες όπως "Ηλέκτρα", "Ομορφη πόλη", "Ζορμπάς".

Πληθωρικός και αγωνιστικός όπως πάντα ο Μ. Θεοδωράκης, με την ομιλία του συνεπήρε το πλήθος που χειροκροτούσε σε κάθε σχεδόν φράση του. Πώς όχι άλλωστε, αφού εστίασε το λόγο του στο ειδεχθές, διεθνές έγκλημα που διαπράττεται στη Γιουγκοσλαβία. "Πέντε χώρες, είπε, που η ιστορία τις έχει στιγματίσει και καταδικάσει ες αεί λαοί ισοβίτες αποφασίζουν να επιβάλουν το δικό τους νόμο στη Γιουγκοσλαβία. Αγγλία: Οι λαοί της Ασίας και της Αφρικής, γνωρίσαν καλά τη δολοφονική μανία τους. Γαλλία: Ομοίως κατά των λαών του Βιετνάμ και της Αλγερίας. Γερμανία: 60 εκατομμύρια νεκροί. 10 εκατομμύρια δολοφονίες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. 500 νεκροί στη χώρα μας. Ιταλία: Εγκλήματα κατά της Αλβανίας και της Ελλάδας. ΗΠΑ: Από πού να αρχίσω; Από τις οργανωμένες δολοφονίες των ερυθρόδερμων μέχρι το βρώμικο πόλεμο του Βιετνάμ. Εχει όμως ο καιρός γυρίσματα. Από το 1940 έχουν δει πολλά τα μάτια μου. Εχω δει πολλούς τέτοιες "ηγέτες" οι λαοί να τους "κρεμάνε ανάποδα". Φτάνει εμείς να είμαστε εκεί. Εραστές του ωραίου, του αληθινού και του δίκαιου".

Το μουσικό πρόγραμμα άρχισε με το "Μάουτχαουζεν" σε ποίηση Ι. Καμπανέλλη με την Μαρία Φαραντούρη και τη λαϊκή ορχήστρα "Μίκης Θεοδωράκης". Στη συνέχεια η Μ. Φαραντούρη και ο Μ. Μητσιάς ερμήνευσαν τραγούδια από τον "Επιτάφιο" του Γ. Ρίτσου και όλοι οι παρευρισκόμενοι τραγούδησαν με μια φωνή το "Μέρα Μαγιού μου μίσεψες" και το "Βασίλεψες αστέρι μου". Το πρόγραμμα έκλεισε με το "Αξιον Εστί" του Οδ. Ελύτη, με τον Μίκη Θεοδωράκη να διευθύνει και να κερδίζει το ζεστό χειροκρότημα του κόσμου και με σολίστ τους Ανδρέα Κουλουμπή, Μ. Μητσιά και Γ. Φέρτη. Συμμετείχαν η Χορωδία της ΕΡΤ με διευθυντή τον Αντ. Κοντογεωργίου, η Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ και η Παιδική Χορωδία της Λεοντείου Σχολής.

Ο κόσμος ξεσηκώθηκε και τα χελιδόνια έγιναν πολλά, γιατί "για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλιά πολλή".

Γνωστοί ηθοποιοί και τραγουδιστές θα βρίσκονται "αντιμέτωποι" στον ποδοσφαιρικό αγώνα, που διοργανώνουν το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) και η Ενωση Τραγουδιστών Ελλάδας (ΕΤΕ), τη Δευτέρα (5μμ), στο γήπεδο της Ν. Φιλαδέλφειας - αγώνα αλληλεγγύης στο λαό της Γιουγκοσλαβίας και καταδίκης της ΝΑΤΟικής επέμβασης. Τα χρήματα που θα συγκεντρωθούν από την εκδήλωση θα δοθούν για την ενίσχυση του σερβικού λαού.

Τα εισιτήρια κοστίζουν 1.000 δραχμές και διατίθενται σε κεντρικά σημεία της Αθήνας (πλ. Συντάγματος 7, πλ. Αμερικής (Πατησίων 167), πλ. Βικτορίας, Εξάρχεια (Θεμιστοκλέους 72), Μοναστηράκι (Αδριανού 7), Μεσογείων 154, Λ. Αμαλίας (Εθνικός Κήπος), Μ. Βρετάνια, Κολωνάκι (Π. Ιωακείμ και Λουκιανού) κ.α. Επίσης, από το ΣΕΗ (Κάνιγγος 33), από 50 περίπτερα σε όλους τους δήμους της Αττικής, ενώ όσοι το επιθυμούν μπορούν να τα προμηθευτούν και τηλεφωνικά, στο 6189.300 ("Τίκετ Ελλάς"), με πληρωμή μέσω πιστωτικής κάρτας και παράδοση με κούριερ.

Ο πρύτανης του ΕΜΠ, Θεμιστοκλής Ξανθόπουλος,θέτει υπό την αιγίδα του την παρουσίαση του Ολυμπίου Δαφέρμου "Φοιτητές και Δικτατορία" που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Η παρουσίαση θα γίνει στο ΕΜΠ, αίθουσα Καυτατζόγλου του συγκροτήματος Πατησίων (είσοδος από τη Στουρνάρη) στις 3/5 (7.30μμ). Το βιβλίο θα παρουσιάσουν ο υφυπουργός Οικονομικών Ν. Χριστοδουλίδης και ο αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ Αρ. Μπαλτάς. Συντονιστής ο επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ Γ. Πουντουράκης. Θα χαιρετίσει ο πρύτανης και θα ακολουθήσει συζήτηση.

Ο Σύλλογος "Φίλοι του Αντώνη Τρίτση" και οι εκδόσεις "Γεωργιάδη" οργανώνουν στις 3/5 (6μμ) συνέδριο με θέμα "Αρτος, οίνος, έλαιον στην ελληνική γαστρονομική και πνευματική διαχρονία". Την έναρξη του συνεδρίου θα κηρύξει ο αρχιεπίσκοπος κ. Χριστόδουλος. Εισηγητές θα είναι οι πανεπιστημιακοί Μιγκέλ Καστίγιο - Ντιντιέρ (Χιλή), Ιον Μπούγκα (Ρουμανία), Ανταντίλ Μικαμπερίτζε (Γεωργία) και οι Ελληνες π. Γεώργιος Μεταλληνός, Κώστας Ζουράρις, Σαράντος Καργάκος.

• Επαναλαμβάνεται για δεύτερη χρονιά, από αύριο μέχρι 15 Οκτώβρη, η έκθεση των Αναπαραγωγών των Τοιχογραφιών της Θήρας,στον εκθεσιακό χώρο του Συνεδριακού Κέντρου Πέτρου Νομικού στα Φηρά Σαντορίνης. Οι αναπαραγωγές αποτελούν αντίγραφα σε φυσικό μέγεθος των τοιχογραφιών, που έχουν συντηρηθεί μέχρι σήμερα και κατασκευάστηκαν στη Γαλλία. Η έκθεση θα λειτουργεί καθημερινά 10πμ - 9μμ.

Αποψη της αίθουσας της ΕΣΗΕΑ με τη χορωδία της ΠΕΑΕΑ (αριστερά) στην προχθεσινή εκδήλωση τιμής στον Αλέκο Ξένο