Ομως, ο κύριος στόχος της αναθεώρησης δεν είναι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αλλά τα δημόσια. Η αναθεώρηση γίνεται ακριβώς για να δημιουργηθεί μια ενιαία αγορά για δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα, που θα συμπαρασύρει τελικά τα δημόσια να λειτουργούν όπως τα ιδιωτικά.

Η λειτουργία, βέβαια, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια δεν είναι ξένη, ακόμα και σήμερα, σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Η χρόνια κρατική υποχρηματοδότηση, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου, έχει ήδη ανοίξει την πόρτα των ιδρυμάτων σε ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης, κυρίως στον τομέα της έρευνας και πιο δειλά (με σεμιναριακές μορφές) στον τομέα της διδασκαλίας. Κι όταν οι ιδιώτες μπαίνουν μέσα στην εκπαίδευση, πέρα από τα άμεσα κέρδη τους, βασικό μέλημά τους είναι να καθορίσουν το περιεχόμενό της, ώστε να ετοιμάσουν τους εργάτες που θα έχουν αύριο στη δούλεψή τους, να διαβρώσουν συνειδήσεις, να εξασφαλίσουν πατέντες και επιστημονικές ανακαλύψεις προς το συμφέρον τους, που πάντα είναι στην αντίθετη κατεύθυνση από τα συμφέροντα του λαού. Τα ιδρύματα, έτσι, χάνουν σιγά σιγά τον κοινωνικό τους χαρακτήρα και σπρώχνονται να νομιμοποιούν με επιστημονικό περίβλημα ό,τι συμφέρει το κεφάλαιο.

Μπορεί βέβαια, να έχει γίνει η αρχή της εισβολής των ιδιωτών στην ανώτατη εκπαίδευση, όμως δεν έχουν κυριαρχήσει ακόμα. Γι' αυτό χρειάζονται την αναθεώρηση του άρθρου 16. Μαζί με τις αναδιαρθρώσεις που θα προχωρούν σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, θα επιταχυνθεί αυτή η εισβολή και σε λίγα χρόνια θα έχει αλλάξει πια εντελώς η λειτουργία και ο χαρακτήρας της ανώτατης εκπαίδευσης. Τα πράγματα όμως θα δυσκολέψουν δραματικά για την εργατική τάξη και συνολικά για το λαό καθώς:

• Η κρατική χρηματοδότηση προς τα δημόσια πανεπιστήμια και ΤΕΙ θα μειωθεί ακόμα περισσότερο, αφού τα κονδύλια για την ανώτατη εκπαίδευση θα μοιράζονται πλέον τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά ιδρύματα (αυτό απαιτεί ο «υγιής» ανταγωνισμός της καπιταλιστικής αγοράς). Επιπλέον, τα κριτήρια διανομής της χρηματοδότησης θα ακολουθούν τους κανόνες τους αγοράς, όπως έχει δείξει η εμπειρία χωρών όπου έχουν προχωρήσει οι αναδιαρθρώσεις. Ετσι, ειδικότητες που δεν έχουν ζήτηση από την αγορά θα υπολειτουργούν και πολλά τμήματα μπορεί να οδηγηθούν στο κλείσιμο ως μη προσοδοφόρα. Τέτοια Τμήματα συνήθως είναι αυτά των ανθρωπιστικών επιστημών.
• Το επίπεδο των σπουδών θα υποβαθμιστεί, αφού πάντα η αγορά ζητάει ταχύρυθμες σπουδές που παρέχουν συγκεκριμένες δεξιότητες. Η μείωση του χρόνου σπουδών και η παροχή ευέλικτων προγραμμάτων θα είναι δελεαστική για τα ιδρύματα, καθώς θα μειώνει το λειτουργικό τους κόστος. Αντίστοιχα, όμως, θα υποβαθμιστεί και η επιστημονική έρευνα, αφού θα προσανατολιστεί αποκλειστικά στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων. Ετσι, θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται μόνο η εφαρμοσμένη έρευνα (αφού οι επιχειρήσεις θέλουν πατέντες) και η βασική έρευνα που ωθεί την ανάπτυξη της επιστήμης θα μειώνεται διαρκώς.
• Η ενιαία αγορά που θα δημιουργηθεί για δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα θα αυξήσει επίσης κατάφωρα το ήδη υψηλό κόστος σπουδών στα δημόσια ιδρύματα. Οταν ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο βάζει υψηλά δίδακτρα, στο όνομα του «υγιούς» ανταγωνισμού θα μπορεί να βάζει και το δημόσιο πανεπιστήμιο δίδακτρα (ίσως πιο χαμηλά στην αρχή, για να δικαιολογεί και τη διαφορά του από το ιδιωτικό). Αντίστοιχα, όπως προετοιμάζεται και με το νόμο πλαίσιο, θα καταργηθεί η δωρεάν διανομή συγγραμμάτων, η όποια φοιτητική μέριμνα θα παρέχεται επί πληρωμή, τα φοιτητικά δάνεια θα γίνουν καθεστώς.
• Μαζί είναι πιθανό να έρθει και η άλωση των εργασιακών σχέσεων του επιστημονικού προσωπικού των δημόσιων ιδρυμάτων (άρση μονιμότητας, σύνδεση μισθού - παραγωγικότητας), καθώς επίσης και η συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων και των μισθών των πτυχιούχων. Αυτό γιατί η υποβάθμιση των σπουδών των δημόσιων ιδρυμάτων θα οδηγήσει στην ταχύτερη παραγωγή αποφοίτων. Αύξηση αποφοίτων θα έχουμε όμως και από τα διάφορα ψευτοκολέγια, καθώς η αναγόρευσή τους σε «πανεπιστήμια» θα αυξήσει την πελατεία τους. Αυτή η υπερπληθώρα πτυχίων θα δημιουργήσει νέες, μεγαλύτερες στρατιές ανέργων και θα δώσει τη δυνατότητα στους εργοδότες να σπρώξουν περισσότερο προς τα κάτω εργασιακά δικαιώματα και κατακτήσεις.
• Αυτή η λαίλαπα δε θα παραμείνει μόνο στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλά θα επηρεάσει άμεσα και όλες τις υπόλοιπες βαθμίδες. Αυτό φαίνεται τόσο από τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ (τα περιβόητα 15 σημεία) που όντας στην «αντιπολίτευση» δίνει εξετάσεις στο κεφάλαιο ότι μπορεί να προωθήσει ταχύτερα όλες τις μεταρρυθμίσεις, όσο και από σχετικές οδηγίες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Πίσω από τις εύηχες λέξεις «αποκέντρωση» και «αυτονομία» της σχολικής μονάδας κρύβεται η πολιτική αποδέσμευσης του κράτους από την ευθύνη για τη χρηματοδότηση και τη διαμόρφωση σημαντικού μέρους του σχολικού προγράμματος, ώστε τα σχολεία να δεσμευτούν στους όρους των κάθε λογής «ευεργετών» τους. Δηλαδή, σπρώχνουν και το σχολείο να λειτουργήσει με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να ψάχνει χρηματοδότηση από ιδιώτες και γονείς, να αναζητά τι θέλει η αγορά, προκειμένου να πάρει καλό βαθμό στην αξιολόγηση...

Κείμενα: Γιάννα ΣΤΡΕΒΙΝΑ

Το βασικό επιχείρημα που περιλαμβάνεται και στη γραπτή πρόταση της ΝΔ υπέρ της αναθεώρησης του άρθρου 16 είναι ότι δήθεν «περιορίζει σημαντικά τη "μετανάστευση" μεγάλου αριθμού Ελλήνων φοιτητών σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού, η οποία επιφέρει οικονομική αιμορραγία στις οικογένειές τους».

Πρόκειται για συνειδητό ψέμα που λέει η ΝΔ εδώ και χρόνια, προκειμένου να παραπλανήσει το λαό. Στην πραγματικότητα γνωρίζουν και οι ίδιοι που τα λένε αυτά ότι δεν πρόκειται να ιδρυθούν στη χώρα μας μεγάλα και αξιόπιστα ιδιωτικά πανεπιστήμια (όπως δεν έγινε σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα), καθώς το κόστος μιας τέτοιας επένδυσης είναι τεράστιο και ασύμφορο για το κεφάλαιο. Τα μόνα που θα υπάρξουν είναι τα μαγαζιά τύπου ΙΕΚ και κολεγίων, που θα αναγνωριστούν ως πανεπιστήμια. Αυτά όμως υπάρχουν και λειτουργούν και σήμερα.

Οι νέοι που φεύγουν εκτός Ελλάδας για να σπουδάσουν, δεν αναζητούν ένα οποιοδήποτε ίδρυμα για να τρυπώσουν, αλλά ψάχνουν συγκεκριμένες ειδικότητες (πρώτη ζήτηση οι ιατρικές)και ιδρύματα με κύρος. Γιατί τι λόγο έχει να ξενιτευτεί κάποιος για να σπουδάσει σε ένα αμφιβόλου ποιότητας ίδρυμα;

Εφόσον όμως και μετά την αναθεώρηση, τέτοια ιδρύματα δεν πρόκειται να δημιουργηθούν, πώς θα ανακοπεί η φοιτητική μετανάστευση;