Η πλησμονή της γυναικείας ευαισθησίας πηγάζει στα όνειρα της εφηβείας. Οπου δηλαδή είναι περισσότερο αισθητό το «τραύμα της ανυπαρξίας» όπως χαρακτηρίζει τη ζωή ο Γιάννης Ρίτσος. Τα εφηβικά όνειρα του ανθρώπου δεν πραγματώνονται εύκολα ή δεν πραγματώνονται καθόλου. Μοιάζουν με σμήνη πουλιών που δεν ξέρουν πού να ξαποστάσουν το πέταγμά τους.

Αισθαντική ποιήτρια η Φ. Ζ. - Π., με όνειρα αγάπης ή μνήμες ονείρων, υφαίνει στο ποιητικό βιβλίο της. Απ' τα τρυφερά της χρόνια «η αγάπη ξεχάστηκε σ' ένα ποίημα» κι αυτό ανασύρει τώρα από τα βάθη τού είναι της το πρώτο σκίρτημα της νιότης. Η ποιήτρια, προτάσσοντας στη συλλογή ένα δισέλιδο κείμενο λέει: «Και τα στοιχεία της νύχτας ούρλιαζαν με στριγκές κραυγές. Η συνεύρεση δεν επιτεύχθη. Με μεγάλη απορία διαπίστωσα ότι από τη μέση και κάτω κολυμπούσα στο μικρό σιντριβάνι με μια ψαρίσια ουρά. Γοργόνα λοιπόν με ήθελαν οι θεοί. Αμεμπτη και αμόλυντη». Φυσικά, οι «θεοί» των ποικίλων απαγορεύσεων, θέλουν μεταμορφωμένο «σ' έναν δωρικό κίονα» και το αιώνιο αρσενικό. Ο,τι στερείται η ζωή, το κερδίζει η τέχνη, από ανάγκη να λυτρωθεί η ύπαρξη απ' την αγωνία της. Ετσι για τη Φ. Ζ. - Π. ό,τι πονά τον άνθρωπο «δεν είναι ο χρόνος/ που γλιστράει και χάνεται (...) είναι η αγάπη που ξεχάστηκε/ σ' ένα ποίημα». Ονειρεύεται, λοιπόν, και θυμάται δημιουργώντας για να λυτρώνεται απ' τη μοναξιά, όπως τότε, από τον έρωτα, που δεν έβρισκε διέξοδο παρά μόνο σ' ένα ανολοκλήρωτο όνειρο: «Θυμάμαι εκείνο το ξανθό παιδί της πλατείας/ ένα βράδυ μ' αγκάλιασε και με φίλησε/ καθώς περνούσα το μικρό γεφυράκι/ με την αγκαλιά μου γεμάτη βιβλία!». Βιβλία, που την άφησαν τελικά έξω απ' την ουσία της ύπαρξης, ώστε πάντα να την ονειρεύεται: «... παραμένω στο όνειρο/ μια κι ο χρόνο σκληρός/ δε μ' αφήνει/ ν' αγκαλιάσω την αλήθεια». (ΜΑΥΡΙΔΗΣ)

«Μνήμες και βιώματα από τη ζωή του χωριού Συκιά Λακωνίας», υποτιτλίζεται το βιβλίο. Λαογραφική και κοινωνιολογική ύλη συμφύρεται με ιστορικά, χρονικογραφικά και απομνηματογραφικά στοιχεία με ποικίλα άλλα γνωστικά αντικείμενα, χωρίς σύστημα - πράγμα συνηθισμένο και στην πνευματική παραγωγή της εγκαταλειμμένης επαρχίας. Ακριβώς η εγκληματική αυτή εγκατάλειψη είναι το πραγματικό αντικείμενο του Σ.Α. Παράπονο και διαμαρτυρία, για την αγαπητή του γενέτειρα.

Σημασία έχει, παρά τις αδυναμίες, ότι ο συγγραφέας πέτυχε τον κύριο στόχο του: να παρουσιάσει τη Συκιά σαν δείγμα αντιπροσωπευτικό της μόνιμης εγκατάλειψης όλης της ελληνικής επαρχίας. Διαφωνούμε όμως με την «παρηγοριά» ότι τώρα είμαστε καλύτερα χάρη στην -αιχμάλωτη του κεφαλαίου- τεχνολογία. Η διαφορά του κάθε χτες με το κάθε σήμερα είναι ζήτημα του τι κάνουμε ως κοινωνία σε κάθε εποχή, με τις όποιες ανάγκες της. Η σύγκριση δε βρίσκεται ανάμεσα στις εποχές, αλλά στην κατανομή των δυνατοτήτων κάθε εποχής, παράλληλα με την κοινωνική προσπάθεια και τον αγώνα για τη βελτίωσή τους. Και υπάρχει κραυγαλέα ασυμβατότητα κατανομής στο σήμερα. Αλλη η δυστυχία τότε, άλλη τώρα!

Μια ακόμα παρατήρηση. Οι παραδόσεις, αν και σεβαστές, δεν κατευθύνουν -και ερμηνεύουν- τις συμπεριφορές: δεν κάνουμε πανηγύρια π.χ. χάριν του εθίμου. Οι παραδόσεις εξακολουθούν να είναι μια λύση στη δυσπραγία της υπαίθρου.

Ενα βιβλίο που έχει πολλά να δώσει. (Εκδόσεις «Φιλίστωρ»).