Θεμέλιο των σχεδίων και προγραμμάτων για την οικοδόμηση του διαβόητου "σπιτιού της Ευρώπης" ήταν και παραμένει η οικονομική συνύφανση των πολυεθνικών μονοπωλίων και τα ενδιαφέροντά τους για μια μεγάλη αγορά χωρίς σύνορα και οποιουσδήποτε άλλους περιορισμούς. Ανεμίζοντας τη σημαία της "Ευρώπης", οι οικονομικά ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες, με πρώτη τη σήμερα ενωμένη Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, μεγαλώνουν το βάρος τους στα πλαίσια της παγκόσμιας πολιτικής και των παγκόσμιων αγορών.

Δεν είναι, πάντως, η πρώτη φορά που υπογραμμίζεται ότι, για ένα μεγάλο τμήμα της Ευρώπης, δεν προβλέπεται, ουσιαστικά, καμιά θέση στο σπίτι της Ευρώπης άλλη από "το δωμάτιο υπηρεσίας". Κατά συνέπεια, για όλο και περισσότερους ανθρώπους το σπίτι της Ευρώπης μετατρέπεται σε φτωχοκομείο. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, 20.000.000 άνθρωποι, "που, αν πιαστούν χέρι - χέρι, σχηματίζουν μια ανθρώπινη αλυσίδα γύρω από τον πλανήτη μας" είναι σήμερα άνεργοι. Ταυτόχρονα, άλλα 50.000.000 περίπου άνθρωποι ζουν, στην πιο πλούσια αυτή περιοχή του κόσμου, σε συνθήκες πραγματικής φτώχειας, ενώ περισσότερα από 3.000.000 δεν έχουν καμιά στέγη πάνω από το κεφάλι τους.

Θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ότι δεν πρέπει κανείς να απελπίζεται για το μέλλον. Ισως. Το βέβαιο, όμως, είναι ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμιά δημοκρατική, κοινωνική, αλληλέγγυα και ανοιχτή Ευρώπη, στην περίπτωση που εφαρμοστεί στην πράξη το αντιδημοκρατικό περιεχόμενο των Συμφωνιών του Μάαστριχτ και τα κριτήρια σύγκλισης. Γιατί, η Συνθήκη του Μάαστριχτ δεν είναι, βέβαια, μόνο μια υπόθεση διακυβερνητικών συμφωνιών. Σήμερα, "Οχι στο Μάαστριχτ" σημαίνει, στην πραγματικότητα, πολιτική και κοινωνική αντίσταση σε επίπεδο εργοστασιακό, τοπικό, περιοχικό και εθνικό.

Επίσης, βέβαιο είναι ότι ενώ οι προεδρίες διαδέχονται η μια την άλλη, όχι μόνο δε φαίνεται να λύνεται κανένα πρόβλημα, αλλά, αντίθετα, αυτά περιπλέκονται πάρα πέρα προς τη γενική κατεύθυνση του πολλαπλασιασμού. Το μόνο που μειώνεται συνεχώς είναι οι θέσεις εργασίας.

Αντίθετα, μεγάλη και συστηματική είναι η δραστηριότητα στο τομέα της στρατιωτικοποίησης και της επέκτασης. Ο αρχηγός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Χριστιανοδημοκρατικής και Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης στην Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας, Σόιμπλε, προβάλλει επίμονα την απαίτηση για μια δυνατότητα αυτόνομης δράσης των Ευρωπαίων της ΕΕ στα πλαίσια της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ. Μια προϋπόθεση γι' αυτό είναι το "Ευρωπαϊκό Σώμα Στρατού", όπου εδώ και δυο χρόνια αναπτύσσονται σχετικές δραστηριότητες. Από τις 7 μέχρι τις 17 του περασμένου Νοέμβρη, οι μεγάλες ασκήσεις που έγιναν με την επωνυμία "Πήγασος" ανησύχησαν σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό τους κατοίκους των χωριών στη Νοτιοδυτική Γερμανία και Ανατολική Γαλλία.

Στο μεταξύ, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας προωθήθηκε στη δεύτερη θέση στον κόσμο σαν εξαγωγέας όπλων. Κι όταν πραγματοποιήθηκε η τελευταία Συνάντηση του ASEAN στην Μπαγκόκ, όπου είχε συζητηθεί η στρατιωτική συνεργασία στα πλαίσια των ασιατικών χωρών, δεν ήταν παρών μόνο ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ αλλά, στην πραγματικότητα, το λόμπι της ναυπηγικής βιομηχανίας, η οποία αποκομίζει τεράστια κέρδη από την κατασκευή υποβρυχίων, φρεγατών και ναρκαλιευτικών. Ο Κ. Κίνκελ κάλεσε τους συναδέλφους του να επισκεφθούν τη γερμανική πόλη Καρλσρούη. Και αυτοί, βέβαια, αποδέχτηκαν ευχαρίστως την πρόσκληση. Εννοείται φυσικά, ότι σε καμιά περίπτωση δε θα έπρεπε να τεθεί ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που, ασφαλώς, το πήρε πολύ σοβαρά υπόψη του ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών. Γι' αυτό, άλλωστε, και φρόντισε να μην οργανωθεί καμιά διαμαρτυρία στην Καρλσρούη κατά της παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες του ASEAN.

Ν. Η. - Η.

Οι κουβανικές αρχές θεωρούν σκόπιμο να δημιουργήσουν στην οικονομία της χώρας ένα χώρο για μια αγορά, που να κατευθύνεται από την προσφορά και τη ζήτηση.

Το άνοιγμα αυτό θα πρέπει ν' αποβεί προς όφελος του πληθυσμού και όχι του πλουτισμού μιας ομάδας η ορισμένων επιχειρήσεων. Και εδώ, πρόκειται για το πιο ουσιαστικό στοιχείο, το οποίο υπογραμμίζει και τη διαφορά μεταξύ του σοσιαλιστικού ανοίγματος και του καπιταλισμού. Πάνω στη βάση αυτή, στη διάρκεια του 1994, η κυβέρνηση διαμόρφωσε μια πολιτική προσαρμογής, που στόχο έχει την αναζωογόνηση του κρατικού προϋπολογισμού και μια αναθέρμανση της παραγωγής, των υπηρεσιών και του εμπορίου.

Πριν την καθιέρωση των μέτρων αυτών, ο εργαζόμενος πληθυσμός της Κούβας είχε την ευκαιρία, στα πλαίσια εργοστασιακών συνελεύσεων, να πει τις απόψεις του. Μια από τις πρώτες κυβερνητικές αποφάσεις ήταν η νομιμοποίηση της κατοχής συναλλάγματος και η οικοδόμηση μιας αλυσίδας καταστημάτων συναλλάγματος.

Στενότερη σύνδεση με την παραγωγική ευθύνη

Πάνω στη βάση του νόμου, σύμφωνα με τον οποίο έχει επιτραπεί η αυτόνομη εργασία, δεκάδες χιλιάδες άτομα έχουν ξεκινήσει μια δραστηριότητα, που δημιούργησε μια εναλλακτική απασχόληση για ένα τμήμα του πληθυσμού. Ταυτόχρονα, ο νόμος επιτρέπει μια σειρά από δραστηριότητες και υπηρεσίες, οι οποίες, μέχρι τώρα, αποτελούσαν αρμοδιότητα του κράτους.

Με την ίδρυση αγροτικών συνεταιρισμών, τόσο στον τομέα καλλιέργειας του ζαχαροκάλαμου, όσο και σ' άλλους τομείς της αγροτικής οικονομίας, καθιερώνεται ένα νέο σύστημα εκμετάλλευσης της γης, το οποίο θα δημιουργήσει κίνητρα για μεγαλύτερες αποδόσεις στα μέλη των συνεταιρισμών. Το νέο στο σύστημα αυτό είναι ο αυτοεφοδιασμός των μελών των συνεταιρισμών και των οικογενειών τους, η σύνδεση του εισοδήματος των εργατών με το αποσκοπούμενο αποτέλεσμα και μια ευρείας έκτασης ανοικοδόμηση της Αυτοδιοίκησης. Αυτές οι ενιαίες παραγωγικές μονάδες αποκτούν απεριόριστο δικαίωμα χρησικτησίας της γης και είναι ιδιοκτήτες των εσοδειών τους.

Οι αγορές των επαρχιών, όπου οι αγρότες και οι κρατικές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να τοποθετούν τα προϊόντα τους, αντιμετωπίζονται πολύ θετικά εκ μέρους του πληθυσμού. Εφ' όσον έχουν εκπληρωθεί οι υποχρεώσεις παράδοσης στην κρατική συγκέντρωση, οι παραπάνω κατηγορίες έχουν τη δυνατότητα να πωλούν τα προϊόντα τους στις αγορές, καταβάλλοντας ένα φόρο, ο οποίος καθορίζεται από την τιμή των πωληθέντων εμπορευμάτων. Ετσι, έχουν εισαχθεί τέτοια νέα και ασυνήθιστα για τους Κουβανούς στοιχεία, όπως η ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών, οι οποίες υπόκεινται στο νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Πρόσφατα ακόμα, άνοιξε η αγορά για βιομηχανικά και βιοτεχνικά προϊόντα, όπου επίσης και οι τιμές διαμορφώνονται σαν αποτέλεσμα συμφωνιών μεταξύ πωλητών και αγοραστών. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις ευνοούν, σε πρώτη γραμμή, τις 160.000 ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι, από το Σεπτέμβρη του 1994, εργάζονται σε 150 νόμιμα επαγγέλματα.

Πρώτα αποτελέσματα

Ετσι, με τον τρόπο αυτό, τα θεμέλια της σοσιαλιστικής οικονομίας, καθώς και η δωρεάν εκπαίδευση και το υγειονομικό σύστημα, παραμένουν ανέπαφα.

Αλλες μεταρρυθμίσεις που έχουν ανακοινωθεί σχετίζονται με τον τομέα της ιδιωτικής γαστρονομίας με διάφορες μορφές. Ταυτόχρονα, προβλέπεται να καθιερωθούν μέτρα στον κρατικό και εμπορικό τομέα, καθώς και σ' αυτόν των υπηρεσιών, τα οποία θα αποσκοπούν στην καλύτερη ποιότητα εργασίας και αποδοτικότητας του εργαζομένου προσωπικού. Οι αυξήσεις των τιμών σε όχι ζωτικά αγαθά, όπως ρούμι, τσιγάρα, καύσιμα για ιδιωτικά οχήματα, ρεύμα, ταχυδρομεία και μεταφορές, έχουν οδηγήσει σε μια μείωση της πλεονασματικής νομισματικής κυκλοφορίας.

Σαν τμήμα των μεταρρυθμίσεων, από την 1.1.1995 επιβάλλονται διάφοροι φόροι και εισφορές, γιατί το κράτος δεν είναι πλέον σε θέση να επωμιστεί όλα τα έξοδα για τη διατήρηση χαμηλών τιμών στην παιδεία, την υγεία και για τις επιδοτήσεις.

Πολλοί παρατηρητές δεν έκρυβαν την έκπληξή τους μπροστά στη σταθεροποίηση της νομισματικής ανταλλαγής σε ένα επίπεδο 40 πέσος ανά δολάριο, που σημειώθηκε στη διάρκεια των τελευταίων βδομάδων, απέναντι στα 120 πέσος ανά δολάριο, που ήταν το Μάη - Ιούνη του 1994.

Αυτή τη στιγμή, στην Κούβα υπάρχουν 165 μεικτές επιχειρήσεις, στις οποίες συμμετέχουν 38 χώρες, μεταξύ των οποίων ηγετικές θέσεις κατέχουν η Ισπανία, ο Καναδάς, το Μεξικό, η Ιταλία, και η Γαλλία, με συμμετοχές σε 26 οικονομικούς τομείς. Στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 1994, 60 εταιρίες των ΗΠΑ έχουν ήδη εκδηλώσει συγκεκριμένο ενδιαφέρον για την Κούβα, προσπαθώντας να εξασφαλίσουν δηλώσεις προθέσεων εκ μέρους της κουβανικής πλευράς, προκειμένου να εξασφαλίσουν δυνατότητες εισόδου τους στην κουβανική αγορά, μετά την άρση του οικονομικού αποκλεισμού. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Κούβα έχει τη δυνατότητα να εδραιώσει μεταξύ των επιχειρηματιών την πολλά υποσχόμενη και ασφαλή της θέση. Κι αυτό, όχι μόνο λόγω της υπευθυνότητας και του κύρους της κουβανικής ηγεσίας, αλλά και λόγω της πολιτικής σταθερότητας που παρουσιάζει η χώρα.

Πρόσφατα ακόμα, μια καναδική εταιρία έχει κλείσει μια συμφωνία με ένα κουβανικό της εταίρο σχετικά με την επεξεργασία νικελίου, η οποία προβλέπει, όχι μόνο επενδύσεις καναδικού κεφαλαίου στην Κούβα, αλλά, ταυτόχρονα, και κουβανικές επενδύσεις στον Καναδά. Αυτό έχει μοναδική οικονομική σημασία.

Παρά τα προβλήματα, τα οποία εξηγούνται από την "ειδική περίοδο" και την ένταση του οικονομικού αποκλεισμού που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, το ποσοστό της παιδικής θνησιμότητας είναι 10 σε 1.000 ζωντανές γεννήσεις. Ο μέσος όρος ζωής είναι σήμερα 74-75 χρόνια.

Απ' αυτές και άλλες αιτίες, η κουβανική ηγεσία υπογραμμίζει ότι στόχος του ανοίγματος αυτού είναι, βέβαια, η ενθάρρυνση της αγοράς, κάτι, όμως, που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί με μεθοδική μορφή, ώστε τα οικονομικά μέσα που θα εξασφαλίζονται να διατίθενται, σε πρώτη γραμμή, για την ικανοποίηση των βασικών αναγκών του κουβανικού πληθυσμού και, αργότερα, για την ικανοποίηση των δευτερευουσών αναγκών. Οπως και προηγούμενα, η καπιταλιστική επιλογή αποκλείεται, προς όφελος μιας σοσιαλιστικής στρατηγικής, η οποία θα έχει σαν κατεύθυνση τη διαφύλαξη των συγκεκριμένων κατακτήσεων της Επανάστασης.

(Του Αριστίντες Σοτοναβάρο, μετάφραση από τη γερμανική εφημερίδα "ΟΥΝΖΕΡΕ ΤΣΑ+ΔΚΙΤ")

Στη διάρκεια των επόμενων 20 χρόνων, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός των αναπτυσσομένων χωρών θα αυξηθεί κατά 730.000.000. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν αριθμό ίσο με όσους απασχολούνται σήμερα σ' όλες τις βιομηχανικές χώρες του κόσμου. Οι συγκλονιστικοί αυτοί αριθμοί επιβεβαιώνουν, από τη μια, το μέγεθος της πληθυσμιακής έκρηξης που συντελείται στις χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου και προδιαγράφουν, από την άλλη, την οξυνόμενη κρίση που θα κυριαρχεί στην αγορά εργασίας, στην περίπτωση που δε θα ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για γενναίες επενδύσεις και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Ετσι, λοιπόν, στο καυτό αυτό ερώτημα θα κληθεί ν' απαντήσει η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη, που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Μάρτη στην Κοπεγχάγη και της οποίας διοργανωτής θα είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπούτρος Γκάλι χαρακτήρισε την κρίση αυτή "δίλημμα του συγχρόνου κόσμου" και έκανε, ταυτόχρονα, λόγο για "ένα είδους κοινωνικού δαρβινισμού, στα πλαίσια του οποίου θα επιβεβαιώνουν μόνο οι πιο ικανοί... ".

Μερικοί, μάλιστα, ειδικοί ισχυρίζονται ότι, η βασική αιτία της αυξανόμενης ανεργίας βρίσκεται στον υψηλό αριθμό των γεννήσεων, πράγμα που, όπως λένε, οδηγεί και στη φτώχεια. Για το λόγο αυτό, ο Αιγύπτιος υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων θεωρεί "τον οικογενειακό προγραμματισμό σαν απαίτηση της προόδου". Αλλοι, πάλι, έχουν την άποψη ότι "όσο περισσότεροι άνθρωποι, τόσο το καλύτερο".

Πέρα, όμως, απ' οτιδήποτε άλλο, γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι ότι, στη διάρκεια των τελευταίων δέκα χρόνων, η κατάσταση στην αγορά εργασίας, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν οικονομικοί ειδικοί, έχει δραματικά χειροτερεύσει σ' όλα τα τμήματα του κόσμου με εξαίρεση την Ανατολική Ασία και μερικές περιοχές στη Νοτιοανατολική Ασία. Ομως, κανείς αυτή τη στιγμή δεν είναι σε θέση να εξηγήσει πώς θα μπορούσε η τάση αυτή ν' αλλάξει, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα. Πάντως, μέχρι το 2020, ο παγκόσμιος πληθυσμός σε ηλικία ικανή να εργαστεί και που σήμερα είναι 2.800.000.000 θα αυξηθεί επιπρόσθετα κατά 1.300.000.000 άτομα. Και τα 50.000.000 των ανθρώπων αυτών που θα αναζητούν εργασία δε θα ζουν στην Αφρική, την Ασία ή τη Λατινική Αμερική.

Σήμερα, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, υπάρχουν 120.000.000 άνθρωποι χωρίς εργασία, στους οποίους θα πρέπει να συμπεριληφθούν και άλλα 700.000.000 που υποαπασχολούνται. Και, παρά το γεγονός ότι οι υποαπασχολούμενοι συχνά εργάζονται αρκετές ώρες τη μέρα, οι αμοιβές τους δεν αρκούν να θρέψουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειές τους και να κατορθώσουν έτσι να ξεπεράσουν τα σύνορα της φτώχειας. Σήμερα, ζουν στον πλανήτη μας 5.600.000.000 άνθρωποι. Για να φτάσουν στο τρίτο δισεκατομμύριο, το 1966, χρειάστηκαν 33 χρόνια, ενώ θα περάσουν μόνο 11 χρόνια (1998 - 2009) για να ξεπεραστούν τα 7.000.000.000.

Με άλλα λόγια, μέσα σε 43 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός θα διπλασιαστεί. Χρειάζεται, μήπως, να τονιστεί η ασφυκτική επίδραση μιας τέτοιας εξέλιξης στην οικονομική ανάπτυξη και την οικονομική κατάσταση;

Ν. Η.- Η.

Η διάθεση των πλεονασμάτων των προϊόντων στις τοπικές αγορές, όπως αυτή στην συνοικία Μαριανάο της Αβάνας, θα τονώσει την αγοραστική κίνηση, θα σταθεροποιήσει το πέσο και θα βελτιώσει τον εφοδιασμό του πληθυσμού

Πολύ μεγάλοι είναι οι φόβοι ότι ο αριθμός τους θα αυξηθεί πολύ...