Με πανηγυρισμούς και ενθουσιασμό υποδέχτηκαν οι Βρυξέλλες αλλά και οι κυβερνήσεις των χωρών - μελών της ΕΕ την εμφάνιση του ΕΥΡΩ στις χρηματαγορές. Μια εμφάνιση, που έσπευσαν άπαντες, να χαρακτηρίσουν ως άλλο ένα αποφασιστικό βήμα στο δρόμο του σύγχρονου ευρωπαϊκού οικοδομήματος της Ενωμένης Ευρώπης, το οποίο αποτελεί μονόδρομο "ευημερίας" για τους λαούς που"μετά τις θυσίες, θα γευτούν τα αποτελέσματα και θα ζήσουν καλύτερες μέρες". Στο περιθώριο των "πυροτεχνημάτων", των επευφημιών ακόμη και των κάποιων αμφιβολιών ή σκεπτικισμών, δεν παύει, όμως, να υπάρχει και ένα άλλο πρόσωπο αυτού του "μονόδρομου", η άλλη πλευρά του ευρωπαϊκού "νομίσματος" που δεν είναι και τόσο φωτεινή: η φτώχεια.

Αποκαλυπτικά για το μέγεθος των "θυσιών" στο βωμό της ενοποίησης, είναι ακόμη και τα επίσημα ποσοστά (τα οποία ως γνωστόν συνήθως αποκλίνουν από την πραγματικότητα) που έδωσε στη δημοσιότητα η ίδια η ΕΕ για το έτος 1993, πολύ πριν, δηλαδή, τεθούν σε εφαρμογή πολύ αυστηρότερα μέτρα λιτότητας με στόχο την ικανοποίηση των οικονομικών κριτηρίων που τίθενται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, που συμπληρώθηκε με τη Συνθήκη Αμστερνταμ. Το 12% των νοικοκυριών της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατατάσσονταν κάτω από το όριο της φτώχειας, το οποίο υπολογίζεται ξεχωριστά στην κάθε χώρα - μέλος με βάση το 1/2 του μέσου όρου του επιπέδου διαβίωσης σε εθνικό επίπεδο. Δηλαδή μεθοδολογικά έτσι και αλλιώς ο τρόπος αυτών των μετρήσεων περιέχει μια σχετικότητα όσον αφορά την ακρίβειά τους αλλά παρ' όλα αυτά δίνουν μια ενδεικτική εικόνα.

Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτά τα στοιχεία, η Δανία έχει το μικρότερο ποσοστό φτώχειας με 4,7% επί του συνόλου του πληθυσμού. Ακολουθούν η Γαλλία με 11%, το Βέλγιο με 9,3%, η Ολλανδία με 9,8%, η Γερμανία με 10,4% και η Ισπανία με 11,5%. Στις υψηλότερες θέσεις φτώχειας βρίσκονται η Ιταλία με ποσοστό 12,9%, η Βρετανία με 13%, η Ελλάδα με 17,7% και η Πορτογαλία με 18,9%. Ενα άλλο σημείο που αναδεικνύεται από τα στοιχεία αυτά, είναι ότι ανησυχητικά μεγάλος είναι ο αριθμός των παιδιών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Τα παιδιά, το 1993, αποτελούσαν το 19% του συνολικού πληθυσμού των χωρών - μελών της ΕΕ και συγχρόνως ήταν το 26% του ποσοστού ανά την Ευρώπη που ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας.

Μπροστά στο ολοένα και οξύτερο πρόβλημα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν λάβει μια σειρά από μέτρα "ανακούφισης και βοήθειας" τα οποία, όπως υποστηρίζει η "Monde Diplomatique" στην ειδική οικονομική της έκδοση, στοχεύουν στην αποτροπή του φαινομένου του αποκλεισμού όλο και περισσότερων Ευρωπαίων από τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά που στοιχειοθετούν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η "μάχη" της ΕΕ ενάντια στη φτώχεια συνίσταται στη θεσμοθέτηση κρατικών επιδομάτων που κυμαίνονται στο μίνιμουμ μέσο εισόδημα της κάθε χώρας και στη φιλανθρωπία. Τέτοιου είδους επίδομα έχει θεσμοθετηθεί στη Γαλλία, στη Γερμανία, στη Δανία και στο Βέλγιο. Στην Ιταλία και στην Ισπανία την ευθύνη της λειτουργίας ενός υποτυπώδους πλέγματος βοήθειας έχουν αναλάβει οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε συνεργασία με τους, κατά τόπους, φιλανθρωπικούς συλλόγους ή σωματεία. Ενδεικτικό της "αποτελεσματικότητας" των μέτρων αυτών, είναι ότι στη Δυτική Γερμανία, του 1983, χορηγούνταν 17,5 εκατομμύρια μάρκα σε μορφή τέτοιων επιδομάτων ενώ το 1993, στην ίδια περιοχή, το ποσό των επιδομάτων είχε ξεπεράσει τα 43 εκατομμύρια μάρκα, τα οποία εκτιμούνταν και ως ανεπαρκή με βάση τις ανάγκες της συγκεκριμένης περιφέρειας.

Στη λογική της "βοήθειας" και της "φιλανθρωπίας" βασίζεται το σύνολο του λεγόμενου "κοινωνικού προσώπου" της ΕΕ αφού με εξαίρεση το επίδομα που έχουν θεσπίσει οι προαναφερόμενες χώρες, ουδείς ασχολείται με τους συνανθρώπους μας που ζουν σε άθλιες συνθήκες παρότι αυξάνεται καθημερινά ο αριθμός των αστέγων. Οι κυβερνήσεις ενθαρρύνουν και καλλιεργούν την αντίληψη της"αλληλοβοήθειας" και των διαφόρων, αναλόγου σκοπού, σωματείων μοιράζοντας, στην ουσία, την ευθύνη της απάνθρωπης κατάστασης στο κοινωνικό σύνολο.

Η κατάσταση λαμβάνει ακόμη τραγικότερες διαστάσεις αν αναλογιστεί κανείς ότι σε πολλές χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία ή η Γαλλία, για να προσληφθεί κάποιος θα πρέπει να δηλώσει μόνιμη κατοικία ενώ την ίδια στιγμή για να βρει μόνιμη κατοικία θα πρέπει να έχει συστάσεις μόνιμης εργασίας. Είναι, κατά συνέπεια, ηλείου φαεινότερο ότι το μεγάλο ποσοστό του ευρωπαϊκού πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και εκτιμάται ότι στη συντριπτική του πλειοψηφία δεν έχει ούτε μόνιμη στέγη, ούτε μόνιμη εργασία, έχει εγκλωβιστεί, για τα καλά, σε έναν φαύλο κύκλο επιδομάτων (περιορισμένης χρονικής διάρκειας) και φιλανθρωπίας. Βοηθήματα που υποτίθεται ότι εξασφαλίζουν ένα "μίνιμουμ ανθρώπινης αξιοπρέπειας", τη στιγμή που ο αποκλεισμός των ανθρώπων αυτών από την εργασία αλλά και από ένα στοιχειώδες επίπεδο διαβίωσης είναι, σχεδόν, μόνιμος.

Στο κατώφλι του νέου αιώνα και υπό τις τυμπανοκρουσίες της "επιτυχίας" της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό Ευρωπαίων ζει σε συνθήκες ανέχειας ελπίζοντας σε ένα κρατικό βοήθημα ή σε κάποια φιλανθρωπία, τη στιγμή που το κόστος αλλά και τα χαρακτηριστικά του λεγόμενου"ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης" ταυτίζονται όλο και περισσότερο με την κατανάλωση και τη συσσώρευση υλικών αγαθών. Ενα "ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης" που, φυσικά, δε συμπεριλαμβάνει ούτε τη δωρεάν μόρφωση χωρίς φραγμούς, ούτε τη δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, ούτε την κοινωνική ασφάλιση, γιατί όλα αυτά δε συμπίπτουν με τη διαβίωση που οριοθετεί η νέα "Ευρώπη" των "καλύτερων ημερών".

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Μόνο με ήρεμη περίοδο προετοιμασίας προς τις επικείμενες, δεύτερες πολυφυλετικές εκλογές, δε μοιάζουν αυτές οι μέρες στη Ν. Αφρική. Οι εκκρεμότητες, που σχετίζονται με τις εγγραφές των ψηφοφόρων στο εκλογικό σώμα και την αναπλήρωση της θέσης του προέδρου της "Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής", μετά την παραίτηση του Γιόχαν Κράιγκλερ, είναι αρκετά σοβαρές για να τις παίρνει κανείς αψήφιστα. Οπως δεν μπορεί κανείς να αφήσει απαρατήρητο το γεγονός της προ μιας βδομάδας δολοφονίας του ηγέτη του "Ενωμένου Δημοκρατικού Κινήματος", Σιφίσο Νκαμπίντε! Το μόνο σίγουρο είναι ότι έχει να μπει ακόμη πολύ νερό στο αυλάκι, μέχρις ότου οι Νοτιοαφρικανοί ψηφοφόροι προσέλθουν στις κάλπες που θα στηθούν αυτό το χρόνο για την ανάδειξη νέου Προέδρου και κυβέρνησης...

Από τους περίπου 25.000.000 ψηφοφόρους που εκτιμάται πως δικαιούνται να ασκήσουν εφέτος τα εκλογικά τους δικαιώματα στη Ν. Αφρική, μόνον 9.600.000 έχουν προμηθευτεί τις νέες ηλεκτρονικές ταυτότητες. Οι υπόλοιποι είτε δεν άντεξαν να χάσουν ώρες στεκόμενοι στις τεράστιες ουρές έξω από τις διοικητικές υπηρεσίες της περιοχής τους, είτε ηθελημένα δεν έσπευσαν να τις προμηθευτούν, θεωρώντας ότι η παροχή ηλεκτρονικών εκλογικών ταυτοτήτων με (αριθμημένο κωδικό "μπαρ - κόουντ") θα σήμανε τον "εντοπισμό" της ψήφου τους ή και το πολιτικό τους "φακέλωμα" με ηλεκτρονικά μέσα (!)... Ομως, ακόμη και εάν ξεπεραστεί αυτή η προκατάληψη, τα προβλήματα δε σταματούν εδώ!

Η παραίτηση του Γιόχαν Κράιγκλερ, προέδρου της "Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής" (την περασμένη Τρίτη), έριξε μία ακόμη τορπίλη στις εκλογικές εκκρεμμότητες της χώρας. Ο ίδιος ο Κράιγκλερ είχε επικαλεστεί την αδυναμία του να αντιμετωπίσει το τεράστιο φόρτο εργασίας, αλλά το ζήτημα δεν ήταν μόνον αυτό, ούτε τόσο απλό. Και αυτό, αφ' ενός επειδή ορισμένες αποφάσεις του (όπως η έκδοση ηλεκτρονικών εκλογικών ταυτοτήτων στους Νοτιοαφρικανούς ψηφοφόρους που προωθήθηκε κύρια από το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο) προκάλεσαν την έντονη αντίδραση πολλών κομμάτων της αντιπολίτευσης, αφ' ετέρου επειδή είναι οξυμένα τα πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η επιτροπή που έχει όλη την ευθύνη διοργάνωσης και παρακολούθησης των φετινών εκλογών.

Χαρακτηριστικά είναι όσα σχετικά έγραφε προ ημερών η νοτιοαφρικανική εφημερίδα "Κέιπ Τάιμς": "Η Ανεξάρτητη Εκλογική Επιτροπή - παρά το 1.000.000 δολάρια που έδωσε πρόσφατα η Μ. Βρετανία - δεν έχει χρήματα ούτε για να πληρώσει τις έκτακτες αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων που σχετίζονται με την έκδοση των νέων ταυτοτήτων. Απ' την άλλη, δεν μπορεί να συνεχιστεί "η πρόχειρη λύση" της αντικατάστασης των δημοσίων υπαλλήλων από τους στρατιώτες και τους αστυνομικούς, μια που δεν είναι, μεταξύ πολλών λόγων, και ηθικό να προστατεύεται ένας από τους βασικότερους θεσμούς της δημοκρατίας, οι εκλογές, από τους στρατιωτικούς!".

Ομως, ακόμη και εάν λυθούν τα δυσεπίλυτα οικονομικά προβλήματα της "Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής", θα πρέπει να βρεθεί αντικαταστάτης του παραιτηθέντος Γιόχαν Κράιγκλερ. Η διαδικασία που προβλέπει το Σύνταγμα είναι μακρά, αφού απαιτεί πρώτον τη σύγκληση των μελών της επιτροπής, προκειμένου να προταθούν τουλάχιστον οχτώ υποψήφιοι (που θα πρέπει να έχουν και την ιδιότητα του δικαστή και να μην είναι στελέχη πολιτικών κομμάτων), δεύτερον την ψήφιση μίας λίστας τουλάχιστον οχτώ υποψηφίων από το Κοινοβούλιο, τρίτον την επιλογή του κατάλληλου προσώπου από τον σημερινό Πρόεδρο Ν. Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα... Πολιτικοί παρατηρητές στο Γιοχάνεσμπουργκ, αλλά και κόμματα της μείζονος αντιπολίτευσης φοβούνται πως το Κοινοβούλιο δε θα καταφέρει να ψηφίσει τη λίστα με τους επικρατέστερους υποψηφίους για τη θέση του προέδρου της "Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής", καθώς η θητεία του σώματος λήγει σε τρεις μήνες. Γιατί; Μα πώς το σώμα του Κοινοβουλίου θα επιταχύνει τις διαδικασίες για την εκλογή του νέου προέδρου της εκλογικής επιτροπής από τη στιγμή που ακόμη (!) δεν έχει ορίσει την ημερομηνία των επικείμενων γενικών και περιφερειακών εκλογών; Ναι! Μπορεί τα προβλήματα που σχετίζονται με τις εκλογές να είναι αρκετά σοβαρά, όμως κανείς δε θα πρέπει να ξεχνά πως ακόμη δεν έχει καθοριστεί η ημερομηνία διεξαγωγής τους. Το μόνο που υπάρχει είναι ένα αόριστο χρονικό διάστημα που προβλέπει το στήσιμο των κάλπεων από τον ερχόμενο Μάη μέχρι τον Ιούλη! Γι' αυτό και πολύ χαρακτήρισαν την παραίτηση Κράιγκλερ "τορπίλη" όχι μόνον για την εκλογική διαδικασία, αλλά και για την τελική διεξαγωγή των ίδιων των εκλογών...

Η ατμόσφαιρα στο Ρίτσμοντ - πόλη όπου δολοφονήθηκε ο ηγέτης του "Ενωμένου Δημοκρατικού Κινήματος" (ΕΔΚ) Σιφίσο Νκαμπίντε - μοιάζει ηλεκτρισμένη και πολλοί είναι εκείνοι που φοβούνται το ξέσπασμα κρουσμάτων πολιτικής βίας μέσα στο προσεχές διάστημα, κυρίως με τη μορφή πράξεων αντιποίνων μεταξύ υποστηριχτών του ΕΔΚ, του κόμματος "ΙΝΚΑΘΑ" και του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ΑΕΚ).

Ηδη, στο Ρίτσμοντ έχει σταλεί πλήθος καλά εξοπλισμένων αστυνομικών, όπως επίσης στις ευρύτερες περιοχές της επαρχίας Νατάλ, όπου εδώ και χρόνια συνεχίζονται σποραδικά οι αιματοχυσίες μεταξύ υποστηριχτών του ΑΕΚ και του κόμματος των Ζουλού "Ινκάθα".

"Υπάρχει μεγάλη ένταση. Η κατάσταση στο Ρίτσμοντ μοιάζει με ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί ανά πάσα στιγμή", τόνιζε χαρακτηριστικά σε δημοσιογράφους ο δήμαρχος της πόλης, Αντριου Ραγκαβάλου. Ωστόσο, παρά την υπερβολή αυτής της δήλωσης, είχαν προηγηθεί δύο μάλλον σοβαρά κρούσματα πολιτικής βίας: Πρώτον, η δολοφονική απόπειρα κατά στελέχους του ΕΔΚ στο Κέιπ Τάουν, δεύτερον ο θανάσιμος πυροβολισμός 11 υποστηρικτών του ΑΕΚ στην επαρχία Νατάλ...

Μπορεί άραγε ο φόνος του Νκαμπίντε να προκαλέσει τόση ένταση; Ο ίδιος ο εκλιπών ηγέτης του ΕΔΚ ήταν μία αμφιλεγόμενη πολιτική προσωπικότητα. Για χρόνια (κυρίως επί της εποχής του "Απαρτχάιντ") τελούσε στέλεχος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου έως ότου εκδιώχθηκε από αυτό (το 1997), με την κατηγορία ότι ανέπτυσσε κατασκοπευτική δραστηριότητα στη διάρκεια των σκοτεινών χρόνων του ρατσιστικού καθεστώτος των Αφρικάνερς, σε βάρος της μεγαλύτερης πολιτικής παράταξης της μαύρης νοτιοαφρικανικής κοινότητας... Κατά τις αστυνομικές αρχές του Ρίτσμοντ, το ξέσπασμα πολιτικής βίας σ' αυτή την πόλη, όπως και στην επαρχία Νατάλ, δε θα αργήσει... Εκτός του φόνου Νκαμπίντε, οι αφορμές περισσεύουν καθώς τα προβλήματα στη συγκεκριμένη περιοχή είναι χρόνια και πολύπλοκα...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Αντώνης ΔΑΜΙΓΟΣ

Ο παραιτηθείς πρόεδρος της "Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής" Γ. Κράιγκλελ