"Λαϊκό πρόβλημα" χαρακτηρίζει την υπόθεση της προστασίας της δημόσιας και δωρεάν παιδείας ο Γ. Σταυρόπουλος,μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΓΣΕΕ και δηλώνει αισιόδοξος ότι το λαϊκό κίνημα θα δώσει την απάντηση που πρέπει στα αντιεκπαιδευτικά μέτρα, τα οποία η κυβέρνηση θέλει να περάσει μέσα από το πολυνομοσχέδιο.

- Πώς βιώνουν τα παιδιά των εργαζομένων την όρθωση των ταξικών φραγμών στη μόρφωση;

- Ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια ο εργαζόμενος βάζει βαθιά το χέρι στην τσέπη, για να εξασφαλίσει αυτά που μεθοδευμένα δε δίνει η πολιτεία ή που εμποδίζει να δοθούν στο δημόσιο σχολειό και τα καλύπτει με την παραπαιδεία. Η πολιτεία δεν εξασφαλίζει ούτε τις στοιχειώδεις χρηματοδοτήσεις, ώστε να εξασφαλιστεί η υλικοτεχνική υποδομή στα σχολεία - υπάρχουν σοβαρότατες ελλείψεις σε αίθουσες εργαστήρια - δεν έχουν υπάρξει εκείνα τα αναγκαία σύγχρονα βιβλία και βεβαίως δεν έχουν ικανοποιηθεί οι ανάγκες του εκπαιδευτικού που θα τον ανακούφιζαν και θα του εξασφάλιζαν ένα περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα μπορούσε να αναπτύξει το εκπαιδευτικό του έργο.

Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι τόσο η ολιγαρχία του τόπου, οι πολυεθνικές και η Ευρωπαϊκή Ενωση επιδιώκουν τη μείωση των κρατικών δαπανών σε κοινωνικούς τομείς. Σημαντικός κοινωνικός τομέας είναι και η παιδεία. Να, γιατί κυρίως είναι λαϊκό πρόβλημα. Αυτός που έχει το χρήμα, ο αστός ο μεγαλοεπιχειρηματίας δεν έχει και πρόβλημα να διαθέσει και κάποια από τα πολλά εκατομμύρια που εισπράττει.

- Η δημαγωγία αυτή περί ελεύθερης πρόσβασης βρίσκει έδαφος στους

εργαζόμενους;

- Νομίζω ότι ένας που κατοικεί στο Αιγάλεω, στο Περιστέρι, στα Νέα Λιόσια και στις άλλες λαϊκές συνοικίες δεν είναι εύκολο στους δημαγωγούς της κυβέρνησης να τον κοροϊδέψουν. Ξέρει πολύ καλά και ο ίδιος ότι σε σχέση με την ανώτατη εκπαίδευση οι πιθανότητες είναι ένα στα τέσσερα παιδιά που μπαίνουν και αν πάμε στην Ιατρική, για παράδειγμα που έχει πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις σε φροντιστήρια κλπ. είναι ένα στα εννιά παιδιά σήμερα. Και η κυβέρνηση δε θέλειαπλά να ανατρέψει αυτή την κατάσταση αλλά αντίθετα θέλει να υποβαθμίσει το επίπεδο της παρεχόμενης μόρφωσης. Αντε ο μαθητής να πάει να μάθει αριθμητική και μερικά ακόμα και να πάει μετά να πάρει μια τεχνική εκπαίδευση την οποία επίσης χαρίζει η κυβέρνηση στους ιδιώτες δίνοντας δισεκατομμύρια σε επιχειρηματίες στα ιδιωτικά ΙΕΚ και σε επιχειρήσεις, μια ψευτοεκπαίδευση. Αυτό θα έχει αντίκτυπο στα παιδιά της εργατικής τάξης. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες κάποιοι θα πλουτίζουν και θα αφήνουν το μορφωτικό επίπεδο της εργατικής τάξης χαμηλό. Είναι σίγουρο ότι μέσα από αυτά τα μέτρα θα ενταθούν αυτά τα φαινόμενα.

Σήμερα η κυβέρνηση παρότι δημαγωγεί ασύστολα με τη δήθεν ελεύθερη πρόσβαση υψώνει σημαντικότατους ταξικούς φραγμούς. Ενώ λέει ότι αφήνει ελεύθερη την πρόσβαση, δημιουργεί συνθήκες αλλεπάλληλων εξετάσεων όπου είναι σίγουρο ότι θα "διώξει" παιδιά από τα λαϊκά στρώματα, εντείνοντας το φαινόμενο που ήδη υπάρχει να εγκαταλείπουν τα παιδιά το λύκειο. Αυτό ακριβώς θέλει η κυβέρνηση, πάρα πολλά παιδιά να φύγουν από τη μέση και ο κανόνας θα είναι αυτός που έχει να πληρώσει για φροντιστήρια και ιδιαίτερα θα βρίσκει ανοιχτές τις πόρτες για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, για την οποία φυσικά υπάρχουν τα σχέδια ιδιωτικοποίησής της.

- Πώς συνδέεται ο αγώνας των εκπαιδευτικών με τον αγώνα των εργαζομένων ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική;

- Πριν από λίγο καιρό, η κυβέρνηση πέρασε νόμο για την υγεία που οδηγεί τους γιατρούς σε νέες μορφές εργασιακών σχέσεων, σύμφωνα με αυτά που ορίζει η"Λευκή Βίβλος". Σήμερα, με φωτογραφικές διατάξεις μέσα στο σχέδιο νόμου που η κυβέρνηση θέλει να σπάσει τη μονιμότητα του εκπαιδευτικού, την εξέλιξη, την αποκατάστασή του με την επετηρίδα και με άλλους τρόπους, την αξιοκρατία, οδηγεί και εδώ στη λεγόμενη διευθέτηση των εργασιακών σχέσεων κατά τα πρότυπα που επιδιώκει και αλλού. Φαίνεται αυτό που ισχύει για όλη την εργατική τάξη και έγινε ήδη στα ναυπηγεία Ελευσίνας, όπου ανατράπηκαν σημαντικές κατακτήσεις των εργαζομένων μέσα από τη συμπαιγνία για ιδιωτικοποίηση των ναυπηγείων, αυτό που γίνεται σήμερα στη "Χαλυβουργική", όπου ο εργοδότης επιδιώκει να χτυπήσει το 8ωρο - 40ωρο και να επιβάλει 12ωρη απασχόληση ημερήσια, αυτά που βλέπουμε σε μια σειρά άλλους εργασιακούς χώρους όπως στην Ιντεάλ Στάνταρντ, στο ΜΙΝΙΟΝ η κυβέρνηση επιδιώκει να τα επιβάλει και στους εκπαιδευτικούς. Και εδώ είναι που βλέπουμε ότι συνδέεται ο αγώνας του εργάτη, είτε του ανειδίκευτου, είτε του τεχνίτη με τον αγώνα του εκπαιδευτικού και για τις εργασιακές του σχέσεις και για τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα και όλοι μαζί για αυτό το σοβαρό κεφάλαιο που λέγεται παιδεία.Ταυτόχρονα, η υπόθεση παιδεία ενδιαφέρει άμεσα την εργατική τάξη, για τη μόρφωση των παιδιών της, για τη μόρφωση της επόμενης γενιάς της. Και εδώ επίσης συνδέεται ο κοινός αγώνας ενάντια στην αντιεκπαιδευτική πολιτική.

Η κυβέρνηση βλέπει ότι η παιδεία είναι ένα ζήτημα που πραγματικά μπορεί να ξεσηκώσει τον κόσμο σ' ένα λαϊκό κίνημα τέτοιο που να αμφισβητήσει όχι μόνο στα ζητήματα της παιδείας, αλλά να πάει και παραπέρα. Από τη μέρα μάλιστα που μαζί με άλλους φορείς μαζευτήκαμε στα γραφεία της ΟΛΜΕ στις 21 Αυγούστου σε μια πολύ σημαντική σύσκεψη και όλοι μαζί εκφράσαμε αγωνία και αγανάκτηση γι' αυτές τις αντιλαϊκές αντιεκπαιδευτικές επιλογές της κυβέρνησης, η κυβέρνηση έντρομη παρεμβαίνει με διάφορους τρόπους και κοιτά "να συμμαζέψει" τις δικές της δυνάμεις στους διάφορους χώρους. Εχουμε τέτοια παραδείγματα κατ' αρχήν σε επίπεδο συνδικαλιστικού κινήματος. Δεν είναι τυχαίο ότι υπήρξε σημαντική αναδίπλωση των δυνάμεων της ΠΑΣΚΕ στα όργανα της ΓΣΕΕ που εκφράστηκε με την απουσία από το συλλαλητήριο αυτών των δυνάμεων, αλλά και με την επιλογή να μην κάνουν το παραμικρό. Είπαν μάλιστα ότι λίγο ως πολύ στην κοινή ανακοίνωση που βγήκε υφαρπάχτηκε και η σύμφωνη γνώμη της ΓΣΕΕ.

Φαίνεται ότι η κυβέρνηση - και έγινε αυτό - μάζεψε τα στελέχη της σε διάφορους τομείς και τους "τράβηξε τα αυτιά". Και μέσα από αυτές τις εμπειρίες νομίζω ότι μεγαλώνουν οι ευθύνες του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος. Ηδη παίρνουμε τα μέτρα μας σε μια σειρά χώρους να υπάρξουν πρωτοβουλίες κατ' αρχήν συζήτησης για να αποκρουστεί αυτή η επίθεση που συντεταγμένα κάνει η κυβέρνηση και μια σημαντική μερίδα των ΜΜΕ για να αποπροσανατολίσουν, να κοροϊδέψουν το λαό με αυτά τα δήθεν περί ελεύθερης πρόσβασης, ίσες ευκαιρίες για όλους κλπ.

- Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν προϋποθέσεις ανάπτυξης αυτού που λέγεται μέτωπο παιδείας;

- Βρισκόμαστε σε μία περίοδο, με αφορμή τα ζητήματα της παιδείας που αγγίζουν τις καρδιές λαϊκών στρωμάτων, που με μεγαλύτερη κατανόηση οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν τα καλέσματα του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος για τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και που η αδράνεια, η δυσπιστία, η αποχή δίνουν τη θέση τους σε μία ενεργή συμμετοχή όλων αυτών που θίγονται, στα κοινά.

Νομίζω ότι τώρα είναι ευκαιρία γονείς εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι, η εργατική τάξη να φτιάξουν ένα ισχυρότατο μέτωπο που θα παλεύει ενάντια στις επιδιώξεις που υπηρετεί πιστά η κυβέρνηση, τις επιδιώξεις της ολιγαρχίας που θέλει την παιδεία ακόμα έναν τομέα όπου θα εφαρμόζονται οι νόμοι της αγοράς. Και ακριβώς επειδή υπάρχει μια κινητικότητα στα πρωτοβάθμια σωματεία, στα εργατικά κέντρα και στις ομοσπονδίες και στους συνταξιούχους, νομίζω ότι η εργατική τάξη και ιδιαίτερα το ταξικό εργατικό κίνημα που δρα μέσα σ' αυτή θα μπορέσει να τραβήξει σε μάκρος αυτή την υπόθεση και θα δημιουργεί ένα μέτωπο συσπείρωσης των λαϊκών στρωμάτων για μια πραγματικά δημόσια και δωρεάν παιδεία.

Μαρίνα ΚΑΛΛΙΓΕΡΗ

Η Μικρασιατική Καταστροφή δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν μεμονωμένο ιστορικό γεγονός, αλλά στη σχέση του με τις διεθνείς εξελίξεις της εποχής και τις επιδράσεις τους στην Εγγύς Ανατολή και στην ίδια την Ελλάδα. Το ελληνικό κράτος βρίσκεται από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα υπό Διεθνή Οικονομικό Ελεγχο. Η αστική τάξη της Ελλάδας, που αποτελείται βασικά από τους εμποροκαραβοκυραίους, υλοποιεί τα συμφέροντά της με άμεση εξάρτηση και διαπλοκή με τα συμφέροντα των λεγόμενων προστάτιδων δυνάμεων, κυρίως της Αγγλίας, σχέσεις που διαμορφώνονταν από την περίοδο ακόμη της Επανάστασης του 1821. Εδραίωνε την εξουσία της σε συμβιβασμό με τους κοτζαμπάσηδες και τους τσιφλικάδες. Η ανάπτυξη της Ελλάδας συνδεόταν με την απελευθέρωση νέων εδαφών από τον τούρκικο ζυγό. Μια τέτοια προοπτική είχε αντιφατικό χαρακτήρα. Σε σχέση με την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού από εδάφη που ήταν υποδουλωμένα, είχε προοδευτικό χαρακτήρα, αφού συνέβαλε και στην παραπέρα αποσύνθεση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα άλλων λαών στην περιοχή. Ταυτόχρονα όμως, η εξάρτηση της αστικής τάξης από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αλλά και το γεγονός ότι η αστική τάξη ήταν ήδη αντιδραστική, προσέδιδε αντιδραστικό χαρακτήρα στην προσάρτηση εδαφών, γιατί αυτό συνδυαζόταν με τις επιδιώξεις ιμπεριαλιστικού μοιράσματος ολόκληρης της περιοχής από τα Βαλκάνια ως την Εγγύς Ανατολή.

Ο πρώτος παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός πόλεμος βρίσκει την Ελλάδα σ' αυτές τις συνθήκες και τις διαφορετικές μερίδες της άρχουσας τάξης να επιδιώκουν τον πιο σφικτό εναγκαλισμό με τις αντίπαλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Η αντίθεση αυτή εκφράστηκε και πολιτικά από τον Βενιζέλο και τους φιλελεύθερους αστούς από τη μια πλευρά, που υποστήριζαν την ΑΝΤΑΝΤ (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) και τους παλαιοκομματικούς και τον βασιλιά Κωνσταντίνο που υποστήριζαν το συνασπισμό των Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την άλλη. Αυτό οδήγησε σε διχασμό το λαό και σε εμφύλιο, που έληξε με την επικράτηση του Βενιζέλου με τη βοήθεια, βεβαίως, των Αγγλων. Ετσι, η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ. Βεβαίως όλες οι μερίδες της άρχουσας τάξης προσδοκούσαν μέσα από τον πόλεμο για το μοίρασμα της ιμπεριαλιστικής λείας να προσαρτήσουν νέα εδάφη στην Ελλάδα. Σ' αυτό συνέπιπταν οι στόχοι τους και σ' αυτό ενσαρκωνόταν ιδεολογικά η πολιτική της "Μεγάλης Ιδέας", που προπαγανδιζόταν από την κυρίαρχη τάξη ως "εθνική ιδέα" και αποσκοπούσε στη δημιουργία της λεγόμενης "Μεγάλης Ελλάδας", των "δύο ηπείρων και πέντε θαλασσών", βασικά στη δημιουργία κράτους περίπου στα όρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ο πρώτος παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός πόλεμος έγινε για το ξαναμοίρασμα των αποικιών. Ο καπιταλισμός έχει ήδη περάσει στο ανώτερο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό και στη γενική του κρίση. Τα αποτελέσματα του πολέμου διαμορφώνουν την εξής κατάσταση. Με τη νίκη της Οχτωβριανής σοσιαλιστικής Επανάστασης, η νέα εργατοαγροτική εξουσία ξεκινά στη Ρωσία την προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Η επίδραση της Οχτωβριανής Επανάστασης στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα ανοίγει το δρόμο της κατάρρευσης του αποικιακού συστήματος. Ξεσπούν αντιαποικιακές εξεγέρσεις που σφραγίζουν την εθνικοαπελευθερωτική πάλη λαών της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και της Ασίας (Μογγολία, Τουρκία, Αφγανιστάν, Ιράν, Ινδία, Κίνα, Κορέα και διάφορες αραβικές χώρες). Αυτή η κατάσταση δημιουργεί νέα πιο οξυμένα προβλήματα στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά, αφού τα περιθώρια επέκτασης της ιμπεριαλιστικής δράσης αρχίζουν να στενεύουν. Οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται ακόμη παραπέρα. Οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ, νικήτριες στον πόλεμο, ετοιμάζονται για νέο μοίρασμα, με ανάπτυξη δράσης στην Εγγύς Ανατολή για δυο κυρίως λόγους, τα πετρέλαια, αλλά και τα γεωστρατηγικής σημασίας εδάφη για τη δράση των μονοπωλίων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, ένα από τα εμπόδια στα σχέδιά τους, είναι ηττημένη και η ΑΝΤΑΝΤ την αναγκάζει, τον Οκτώβρη του 1918, "να υπογράψει την άνευ όρων παράδοσή της με τη Συνθήκη του Μούδρου, που υπογράφηκε στο αγγλικό θωρηκτό "Αγαμέμνων" στον κόλπο του Μούδρου στη Λήμνο" (1). Η άρχουσα τάξη της Ελλάδας, με την υπογραφή αυτής της συνθήκης που άνοιξε το δρόμο στο διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη δυνατότητα απελευθέρωσης μιας σειράς λαών υποδουλωμένων σ' αυτήν, άρπαξε την ευκαιρία με την κυβέρνηση Βενιζέλου για την υλοποίηση της "Μεγάλης Ιδέας". Στα πλαίσια του μοιράσματος μεταξύ των νικητριών ιμπεριαλιστικών κρατών και με την αξιοποίηση της συμμετοχής της στον πόλεμο στο πλευρό τους, νόμισε ότι θα της εξασφάλιζαν εδάφη με το πρόσχημα της ύπαρξης σ' αυτά ελληνικών πληθυσμών.

"Το Γενάρη του 1919, άρχισε στο Παρίσι η συνδιάσκεψη της ειρήνης, με πρωταγωνιστές τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αγγλία, και την Ιταλία" (2). Ο Βενιζέλος ήταν κι αυτός στο Παρίσι για να διεκδικήσει διπλωματικά πλέον τη μάχη για τη"Μεγάλη Ιδέα". Οι ιμπεριαλιστές ήθελαν ένα κράτος - χωροφύλακα στην περιοχή και στην κυβέρνηση του Βενιζέλου, με το αίτημα αποστολής ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Σμύρνη, βρίσκουν αυτό που ήθελαν. "Τον Απρίλη του 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο που είχε συγκροτηθεί από τους αρχηγούς της Αγγλίας, των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ιταλίας μετά τη συνδιάσκεψη για την ειρήνη, ικανοποίησε το αίτημα του Βενιζέλου για την κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό. Ετσι στις 15 Μάη 1919 άρχισε η απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη... Στην πραγματικότητα, άρχιζε μια τυχοδιωκτική εκστρατεία για την προώθηση των κατακτητικών επιδιώξεων του αγγλογαλλικού ιμπεριαλισμού" (3).

Στο μεταξύ, στην Τουρκία, μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μούδρου, αναπτύσσεται υπό τον Κεμάλ Ατατούρκ εθνικοεπαναστατική δράση για την ανατροπή της σουλτανικής κυβέρνησης που είχε υπογράψει τη συμφωνία. Τον Αύγουστο του 1920, υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών με την Τουρκία που διπλασίαζε τα υπό ελληνική κυριαρχία εδάφη (έφταναν έως σαράντα χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη) και καθιστούσε την περιοχή της Σμύρνης για πέντε χρόνια υπό ελληνική διοίκηση και μετά με δημοψήφισμα θα καθοριζόταν οριστικά η τύχη της. Το "όνειρο της Μεγάλης Ιδέας" για την άρχουσα τάξη έμπαινε στο δρόμο της υλοποίησης. Στην Ελλάδα όμως, οι αντιθέσεις ανάμεσα στην άρχουσα τάξη οξύνονται πολιτικά ανάμεσα στο φιλελεύθερο κόμμα του Βενιζέλου και την αντιβενιζελική παράταξη. Αξιοποιείται στο έπακρο η μεγάλη δυσαρέσκεια του λαού από τους συνεχείς πολέμους υπό την κυβέρνηση Βενιζέλου και στις εκλογές του Νοέμβρη, στα 1920, η αντιβενιζελική παράταξη είναι νικήτρια. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επανέρχεται και οι "σύμμαχοι", με πρόσχημα την παλινόρθωση του γερμανόφιλου βασιλιά, ανακοινώνουν ότι απελευθερώνονται από τις υποσχέσεις προς την Ελλάδα, που ουσιαστικά αφορούσαν τα "οφέλη" από τη Συνθήκη των Σεβρών. Η νέα κυβέρνηση του Γούναρη αναλαμβάνει να αντιμετωπίσει δυναμικά την υπόθεση της μικρασιατικής εμπλοκής, στοχεύοντας στη συντριβή των κεμαλικών δυνάμεων. Βεβαίως, με τη Συνθήκη των Σεβρών, οι ιμπεριαλιστές "σύμμαχοι" στόχευαν στη συντριβή του κεμαλικού καθεστώτος και την υποδούλωση του τούρκικου λαού και για την υλοποίηση αυτών των επιδιώξεων ενέπλεξαν το υπό τον Βενιζέλο ελληνικό κράτος. Ο ελληνικός στρατός βρισκόταν ήδη στο έδαφος της Μικράς Ασίας.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Επήλθε στρατιωτική συντριβή από τις δυνάμεις του Κεμάλ, οι ιμπεριαλιστές που είχαν σπρώξει την αστική τάξη σ' αυτόν τον τυχοδιωκτισμό αλλάζουν τακτική για να ικανοποιήσουν τα συμφέροντά τους και αφού το καθεστώς του Κεμάλ βγαίνει νικητής, με τη στάση τους, συμβάλλουν στη Μικρασιατική Καταστροφή μ' όλες τις γνωστές για το λαό συνέπειες.

1, 2 "Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια"

3 "Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ", τόμος Α, σελ. 113 - 115

Το κόμμα της εργατικής τάξης, το ΚΚΕ, (ΣΕΚΕ τότε), παρά τη μικρή του δύναμη, με τη φλογερή επαναστατική του δράση, αποκάλυπτε στην εργατική τάξη και το λαό ότι η Μικρασιατική Εκστρατεία είναι αντίθετη στα συμφέροντά του, εξυπηρετεί ξένα συμφέροντα και ότι τα κόμματα της άρχουσας τάξης, παρά τις επιμέρους διαφορές μεταξύ τους, ακολουθούν πολιτική υποτέλειας. Προειδοποιεί με τη συνθήκη των Σεβρών για τους κινδύνους που ελλοχεύουν.

"Η κυβερνώσα αστική τάξις επωφελείται της υπογραφής ειρήνης με την Τουρκίαν για να παρασύρει τας εργαζόμενας λαϊκάς μάζας εις σωβινιστικάς και πατριωτικάς εορτάς... Εχει συμφέρον και αυτήν την φοράν περισσότερον από κάθε άλλην να εξαπατήσει τον λαόν, τας εργαζόμενας τάξεις της χώρας, κολακεύουσα το εθνικόν αίσθημα αυτών, το οποίον οι πολιτευταί, τα σχολεία, οι παπάδες και οι στρατιωτικοί καταλλήλως διέστρεψαν εις έναν στενόν σωβινισμόν, εις μίσος τυφλόν κατά των αδελφών των των εργατών και των χωρικών των άλλων χωρών της Βαλκανικής... Αι συνθήκαι τας οποίας συνήψαν οι ιμπεριαλισταί της Ευρώπης εις Βερσαλλίας, το Νεϊγύ και τη Σεβρ, ουδέν άλλον αποτελούν ή την επίσημον σφράγισιν της απάτης και της εκμεταλλεύσεως των λαών, τους οποίους παρέσυραν εις τον πόλεμον". (1)

Για την αλλαγή κυβέρνησης με τις εκλογές του Νοέμβρη του 1920 και την επάνοδο του Κωνσταντίνου, το ΣΕΚΕ σε ανακοίνωσή του αναφέρει. "Η Ελλάς μετά ή άνευ του Κωνσταντίνου θα εξακολουθήσει να είναι υποχείριος εις τας Μ. Δυνάμεις και ο ελληνικός λαός θα εξακολουθήσει να πληρώνει εις αίμα και εις χρήμα τα έξοδα της πολιτικής των δύο αντιμαχομένων αστικών κομμάτων". (2)

Ο "Ριζοσπάστης" σε σχόλιό του (27/3/1921) έγραφε: "Το κόμμα μας από τας πρώτας ημέρας του πολέμου, προ πολλών μηνών ήδη, εξέφρασε την γνώμην του, ήτις είναι και γνώμη ολόκληρου του ελληνικού λαού, εναντίον της εν Μικρά Ασία εκστρατείας. Και κατεδιώχθη το κόμμα μας τότε υπό της βενιζελικής τυραννίας. Και το σύνθημά μας τούτο έλαβε η ηνωμένη αντιπολίτευσις (σ. σ. αντιβενιζελική παράταξη) διά να νικήση εις τον εκλογικόν αγώνα της. Και όταν αύτη γενομένη κυβέρνησις ήρχισε πάλιν τον πόλεμον και δεν εδέχθη ούτε καν να συζητήση εν Λονδίνω ειρηνικήν λύσιν του ζητήματος τούτου. Το κόμμα μας δεν έπαυσεν διά των δημοσιογραφικών του οργάνων και διά επισήμων ανακοινωθέντων του να καυτηριάζει την πολιτικήν ταύτην. Και διά τούτο καταδιωκόμεθα αγρίως από το νέον τυραννικόν καθεστώς και εξοριζόμεθα εις Μήλον".

Τον Ιούλη του 1922, συλλαμβάνεται για αντιπολεμική προπαγάνδα ο διευθυντής του "Ρ" Γ. Πετσόπουλος και κλείνεται στις φυλακές Συγγρού και όλη η ΚΕ του ΣΕΚΕ και η διοίκηση της ΓΣΕΕ που κλείνονται στις ίδιες φυλακές με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.

1. Το ΚΚΕ, επίσημα κείμενα τόμος Α σελ. 104-110

2. Στο ίδιο, σελ. 163-165

Κείμενα: Στέφανος ΚΡΗΤΙΚΟΣ

"Η παιδεία είναι υπόθεση όλων και σαν τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπιστεί". Η πραγματικότητα αυτή καθοδηγεί εκπαιδευτικούς, μαθητές, φοιτητές, μαζί με τους εργαζόμενους στο να συντονίζουν τη δράση τους ενάντια στην αντιεκπαιδευτική λαίλαπα της κυβέρνησης, η οποία δηλώνει αποφασισμένη πάση θυσία να υλοποιήσει το σχέδιό της για διάλυση της δημόσιας δωρεάν παιδείας, της μεγαλύτερης ίσως κατάκτησης του μαζικού λαϊκού κινήματος.

Πρώτο μεγάλο βήμα στην κατεύθυνση της κοινής πάλης ήταν η μεγάλη κινητοποίηση της Πέμπτης, με τη μεγάλη ανταπόκριση στο κάλεσμα των φορέων που συγκρότησαν το συντονιστικό για την πάλη ενάντια στα αντιεκπαιδευτικά σχέδια της κυβέρνησης, τα οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υποστηρίζουν και άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Σήμερα μιλούν στο "Ρ" ο Γ. Σταυρόπουλος, από την Εκτελεστική Επιτροπή της ΓΣΕΕ και ο Λεων. Ριτζάκης, από την Ομοσπονδία Γονέων Αθήνας και απαντούν στη φιλολογία που αναπτύσσεται από τους δημαγωγούς της κυβέρνησης και θέλει να παρουσιάσει τα μέτρα που προωθούνται στην παιδεία ως υπόθεση μόνο των εκπαιδευτικών. Μιλούν για το πώς βιώνουν οι εργαζόμενοι και οι γονείς τούς ταξικούς φραγμούς στη μόρφωση και τη συνεχή όξυνσή τους, αλλά και το πώς το εργατικό κίνημα και το κίνημα των γονιών, οι οποίοι θα κληθούν τελικά να πληρώσουν τις αντιεκπαιδευτικές επιλογές, θα οργανώσουν την αντεπίθεσή τους μαζί με το εκπαιδευτικό κίνημα.

Αύγουστος 1922. Η Ελλάδα γνωρίζει μια τραγωδία, κατάληξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Η τυχοδιωκτική αυτή Εκστρατεία, τις συνέπειες της οποίας πλήρωσε ο ελληνικός λαός, είναι συνδεδεμένη με την καταστροφή και τα δεινά που σφράγισαν τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας, αφήνοντας ανεξίτηλα τα σημάδια τους ως τις μέρες μας. Σήμερα που οι εξελίξεις στα Βαλκάνια και το Αιγαίο, με τη "νέα τάξη πραγμάτων" επιδρούν στην ανάπτυξη, από την κυρίαρχη τάξη, ενός νέου μεγαλοϊδεατισμού, τα διδάγματα από τη Μικρασιατική καταστροφή είναι ζωντανά και επίκαιρα.