Προβάλλεται από ορισμένα ιδεολογικά ρεύματα η θέση ότι διαμορφώθηκε ένα νέο στάδιο κοινωνικοοικονομικής εξέλιξης, με το επιχείρημα ότι η κίνηση του χρηματικού κεφαλαίου αυτονομείται δήθεν από το βιομηχανικό κεφάλαιο. Τι σημαίνει αυτό;

ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ κεφάλαιο, είναι κεφάλαιο με τη μορφή του χρήματος. Είναι το κεφάλαιο που κινείται μέσω των τραπεζών και του χρηματιστηρίου. Τα φαινόμενα, να κινούνται κεφάλαια από χρηματιστήριο σε χρηματιστήριο σε όλο τον κόσμο, αυτά τα ιδεολογικά ρεύματα τα εξηγούν ως αυτοτελή κίνηση των κεφαλαίων τα οποία επίσης ονομάζουν, λαθεμένα, χρηματιστηριακά, και έξω από την παραγωγική διαδικασία.

Ο ΜΑΡΞ ως μοναδική μορφή ύπαρξης του κεφαλαίου θεωρεί το βιομηχανικό. Τις δε άλλες μορφές του, εμπορευματικό, (προϋπήρχε του βιομηχανικού), χρηματικό, τις θεωρεί μόνο ως μορφές που κινούνται αυτοτελώς λόγω καταμερισμού εργασίας στην εξέλιξη του καπιταλισμού, όπου το εμπόριο ως πράξη φαίνεται αποσπασμένο από την παραγωγή εμπορευμάτων λόγω ανάπτυξης της κοινωνικής παραγωγής, ενώ το κεφάλαιο με τη μορφή του χρήματος κινείται μέσω της Πίστης, (τράπεζες). Το χρήμα είναι κεφάλαιο μόνο στο βαθμό που συνδέεται με την παραγωγή. Οι τράπεζες διαθέτουν κεφάλαιο με τη χρηματική μορφή για την ανάγκη επέκτασης της παραγωγής, ενώ τα κεφάλαια που κινούνται μέσω χρηματιστηρίου, είναι κεφάλαια για την αγοραπωλησία μετοχών, κυρίως από μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους και έτσι αλλάζουν ιδιοκτησία μεγάλα πακέτα μετοχών επιχειρήσεων, ή οι μονοπωλιακοί όμιλοι, πουλώντας μετοχές αντλούν κεφάλαια για την επέκταση των δραστηριοτήτων τους. Χωρίς την αγοραπωλησία μετοχών δε θα υπήρχε δυνατότητα να κινείται χρήμα στο χρηματιστήριο. Αλλά μετοχές σημαίνει ιδιοκτησία μέρους ή και ολόκληρων επιχειρήσεων. Δηλαδή, κεφάλαιο. Αλλά στην παρασιτική του μορφή.

ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ τόμο του κεφαλαίου, ο Μαρξ αναφέρει τα εξής:

«Το βιομηχανικό κεφάλαιο είναι ο μοναδικός τρόπος ύπαρξης του κεφαλαίου, οπού λειτουργία του κεφαλαίου δεν είναι μόνο η ιδιοποίηση υπεραξίας, ή υπερπροϊόντος, αλλά ταυτόχρονα και η δημιουργία τους. Γι' αυτό το λόγο, το βιομηχανικό κεφάλαιο καθορίζει τον κεφαλαιοκρατικό χαρακτήρα της παραγωγής η ύπαρξή του περιλαμβάνει την ύπαρξη της ταξικής αντίθεσης κεφαλαιοκρατών και μισθωτών εργατών... Το χρηματικό κεφάλαιο και το εμπορευματικό κεφάλαιο, εφόσον με τις λειτουργίες τους εμφανίζονται δίπλα στο βιομηχανικό κεφάλαιο σαν φορείς ιδιαίτερων επιχειρηματικών κλάδων, αποτελούν απλώς και μόνο χάρη στον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας αυτοτελοποιημένους και μονόπλευρα αναπτυγμένους τρόπους ύπαρξης των διάφορων μορφών λειτουργίας, που το βιομηχανικό κεφάλαιο πότε περιβάλλεται και πότε αποβάλλει μέσα στη σφαίρα της κυκλοφορίας». (σελ.54)

ΕΝΩ ΣΤΗ ΣΕΛ. 58 αναφέρει: «Η κύκληση του χρηματικού κεφαλαίου παραμένει πάντα η γενική έκφραση του βιομηχανικού κεφαλαίου, εφόσον περιλαμβάνει πάντα την αξιοποίηση της προκαταβλημένης αξίας... Το Χ... Χ' μπορεί να είναι η πρώτη κύκληση ενός κεφαλαίου μπορεί να είναι και η τελευταία του, μπορεί να ισχύει σαν μορφή του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου είναι η μορφή του νεοτοποθετουμένου κεφαλαίου, είτε πρόκειται για συσσωρευμένο κεφάλαιο με μορφή χρήματος, είτε για παλιό κεφάλαιο που μετατρέπεται ολόκληρο σε χρήμα, για να μεταφερθεί από έναν κλάδο της παραγωγής σε άλλο». Οπου Χ είναι το χρηματικό κεφάλαιο και Χ' είναι το χρηματικό κεφάλαιο μετά την κύκληση που σημαίνει προσαυξημένο, λόγω πραγματοποίησης της υπεραξίας.

ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ γίνεται φανερό το λαθεμένο του επιχειρήματος της αυτονόμησης της κίνησης του χρηματικού κεφαλαίου από το βιομηχανικό.