Ο βαθύτατα αντιλαϊκός "μονόδρομος", στον οποίο πορεύεται η χώρα, γίνεται καθημερινά όλο και πιο ανάλγητος για την εργατική τάξη και τα υπόλοιπα λαϊκά στρώματα. Πρόκειται για μια πορεία, που δεν οφείλεται στον "κακό χαρακτήρα" των κυρίαρχων τάξεων, αλλά στην ποιότητα των συμφερόντων τους και τη σύμφυτη με το κεφάλαιο κερδοσκοπική αδηφαγία του. Ταυτόχρονα, ο περίφημος"μονόδρομος", όχι μόνο δε φαίνεται να έχει "ημερομηνία λήξης", αλλά σε κάθε βήμα του αποκαλύπτεται περισσότερο απάνθρωπος.

Οι πολυεθνικές, αποφασισμένες να προχωρήσουν σε εκείνο το είδος πολιτικής που ανταποκρίνεται στο σημερινό επίπεδο του ανταγωνισμού μεταξύ των κεφαλαιοκρατών, έχουν απόλυτη ανάγκη να διαμορφώσουν ισχυρά αναχώματα απέναντι στη λαϊκή δυσαρέσκεια και την αγανάκτηση που προκαλούν. Χρειάζονται, συνεπώς, ένα πολιτικό σύστημα, ακόμα πιο θωρακισμένο, απέναντι τις λαϊκές αντιδράσεις, ακόμα πιο "ευέλικτο" στους τομείς χειραγώγησης και εξαπάτησης της κοινωνικής συνείδησης.

Η "Κεντροαριστερά", ως ιδεολόγημα, έρχεται να αποτελέσει το ιδεολογικό προγεφύρωμα για την "αναμόρφωση" του πολιτικού σκηνικού στη χώρα μας. Το πόσο αντιδραστική προβλέπεται αυτή η ανασύνθεση δεν είναι δύσκολο να προβλεφτεί. Τόσο, όσες είναι και οι επικλήσεις της "Αριστεράς", στο πλαίσιο της "Κεντροαριστεράς"! Πρόκειται για ένα πολιτικό σκηνικό, που, με βάση την "κεντροαριστερή" θεώρηση πραγμάτων, θα πρέπει:

• Να υπηρετεί (πολλές φορές πρωτοστατώντας και στρατιωτικά) την πολιτική της εξάρτησης και της συνενοχής στα ιμπεριαλιστικά παιχνίδια, στο όνομα της "ενδυνάμωσης του ρόλου της χώρας στα Βαλκάνια". Πίσω από αυτό το "εθνικό όραμα", δεν κρύβεται παρά ο στόχος "ενδυνάμωσης" της θέσης της εγχώριας ολιγαρχίας στο σύστημα "πραιτοριανών" του πολυεθνικού κεφαλαίου.
• Να αναγάγει την υλοποίηση των στόχων της ΕΕ, με τους οποίους απόλυτα συμφωνεί, σε "εθνικό καθήκον". Οσο πιο "συνεπής" είναι η χώρα μας στις υποχρεώσεις της στην ΕΕ, τόσο "αποφασιστικότερο λόγο" θα έχει η Ελλάδα στο πλαίσιο των διεθνών πολιτικών και οικονομικών σχέσεων, λένε οι "κεντροαριστεροί".
• Να προωθήσει τα παραπάνω, επιφέροντας την αναγκαία "προσαρμογή" στο εσωτερικό της χώρας, σε όλα τα επίπεδα. Ετσι, οι Ελληνες, θα πρέπει να μάθουν να αντιλαμβάνονται τα "ευχαριστώ κύριε Κλίντον" και τα αμερικανόπνευστα κοινά ανακοινωθέντα με την Τουρκία, όχι ως αποδείξεις αναίσχυντης και επικίνδυνης υποτέλειας, αλλά σαν πολιτική "ειρηνικής συμβίωσης"... Πρέπει να αποδεχτούν, πλέον, ότι το κράτος πρόνοιας δεν έχει στόχο να εξασφαλίζει τις δυνατότητες στους πολίτες να ζουν, αλλά απλώς να εξασφαλίζει τα απολύτως στοιχειώδη (και αυτό όχι πάντα) για να μην πεθαίνουν στην ψάθα. Πρέπει να πιστέψουν ότι το ξεπούλημα συνιστά "αναπτυξιακή" πολιτική. Πρέπει να αποδεχτούν ότι το να δουλεύουν δε συνιστά δικαίωμα, αλλά παραχώρηση που τους προσφέρεται από κάποιους, στους οποίους αναγνωρίζεται το δικαίωμα να εντείνουν την εκμετάλλευση, μετά, βέβαια, από "κοινωνικό διάλογο"...

Ετσι υποστηρίζει η "κεντροαριστερή" και κυρίως "ρεαλιστική" θεώρηση των πραγμάτων. Οποιος σκύβει δουλικά σε όλα τα παραπάνω, είναι ο "αριστερός της πράξης"!

Γίνεται φανερό ότι το "κεντροαριστερό" ιδεοληπτικό "βασίλειο", απόλυτα εναρμονισμένο με την αντιδραστική φύση του κεφαλαίου, είναι ο προπομπός μιας αντιδραστικότατης ανασύνθεσης του πολιτικού σκηνικού. Ολα τα παραπάνω, για να γίνουν πράξη, χρειάζεται το αντίστοιχο πολιτικό όχημα. Και αυτό δεν είναι άλλο από την "Κεντροαριστερά" ως πολιτικό σχήμα, που τόσο διαφημίζεται στις μέρες μας. Τώρα, αν αυτό το πολιτικό σχήμα των "προγραμματικών συγκλίσεων και συμφωνιών", θα πάρει και χαρακτηριστικά οργανωτικά, είναι κάτι που θα κριθεί από πολλούς παράγοντες.

Πρώτον, είναι σαφές ότι η ολιγαρχία θέλει τη σύσταση ενός ευρύτερου πολιτικού μετώπου, που θα διαχειρίζεται τις υποθέσεις της, μέσα από σχήματα που θα περιορίζουν την εκδήλωση κοινωνικών αντιστάσεων. Δε βλέπει, λοιπόν, καθόλου αρνητικά μια - και - οργανωτικού τύπου σύμφυση ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ. Το πρόβλημά της, σε μια τέτοια εξέλιξη, είναι το πώς θα αντικαταστήσει το ΣΥΝ, μετά το κάψιμό του ως "αριστερού αναχώματος". Ο Τσοβόλας και το κόμμα του δεν είναι σίγουρο, σήμερα, ότι μπορεί να παίξει με επάρκεια έναν τέτοιο ρόλο.

Δεύτερον, και στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και στο ΣΥΝ, βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορες διεργασίες, για διαφορετικούς, βέβαια, λόγους. Στο ΣΥΝ, κάποιοι βιάζονται να πλασαριστούν στα σαλόνια της κυβερνητικής διαχείρισης, παρακάμπτοντας την ηγετική του ομάδα. Αντίθετα, ο Κωνσταντόπουλος θέλει να είναι εκείνος που θα "παζαρέψει" με τον Σημίτη και κανείς άλλος, δεδομένου ότι αυτός, ως κάτοχος όλης της Κουμουνδούρου, μπορεί να αποσπάσει πολύ περισσότερα στο σύστημα διαχείρισης της εξουσίας.

Οσο για το ΠΑΣΟΚ, η υπόθεση της "Κεντροαριστεράς" είναι ένα ισχυρό διαπιστευτήριο του Σημίτη προς την ολιγαρχία, αλλά και "ατού" απέναντι στη λεγόμενη εσωκομματική αντιπολίτευση. Διαπιστευτήριο και "ατού", που θέλει να το χρησιμοποιήσει, εφ' όλης της ύλης, την κατάλληλη και, ίσως, κρίσιμη στιγμή. Ποια θα είναι αυτή;

Σύμφωνα με τις συζητήσεις εντός ΠΑΣΟΚ, πολλά θα κριθούν στις τρεις απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις. Αν, όπως λένε, στις νομαρχιακές και δημοτικές του 1998, το ΠΑΣΟΚ κερδίσει κάτω από 48 νομαρχίες (τόσες είχε κερδίσει το 1994), τότε ο Σημίτης "θα έχει πρόβλημα". Γι' αυτό και ο πρωθυπουργός, ήδη ένα χρόνο πριν, κάλεσε από το Ναύπλιο τον κομματικό μηχανισμό να "ξεχυθεί" σε όλη την Ελλάδα για να "ηχήσει" το μήνυμα της "νίκης". Ταυτόχρονα, έθεσε τη βάση, πάλι από το Ναύπλιο, για τα "κεντροαριστερά" παιχνίδια, που θα γίνουν στο φόντο αυτών των εκλογών.

Ενα έτος αργότερα, το 1999 θα γίνουν οι ευρωεκλογές. Η κυβέρνηση εδώ φοβάται καταποντισμό. Γι' αυτό οι σκέψεις κινούνται σε δυο επίπεδα. Αφ' ενός, ταυτόχρονη πραγματοποίηση και των ευρωεκλογών και των βουλευτικών εκλογών (που κανονικά θα γίνουν το 2000), ώστε να διαχυθεί η έκφραση δυσαρέσκειας στην ευρωκάλπη, αφ' ετέρου τη σύγκληση συνεδρίου του κόμματος πριν τις ευρωεκλογές και όχι μετά (όπως θα πρέπει να γίνει) το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.

Γιατί όλα αυτά; Ο Κ. Σημίτης ξέρει ότι η υπόθεση της όποιας εσωκομματικής αντιπολίτευσης έχει ημερομηνία λήξης μέχρι τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, οπότε και θα επιβάλει μια Κοινοβουλευτική Ομάδα του απόλυτου ελέγχου του. Ξέρει, επίσης, ότι μέχρι τότε δεν πρέπει να αφήσει περιθώρια αμφισβήτησής του, ούτε ως του "καταλληλότερου" για να προωθήσει από κυβερνητική θέση την πολιτική της ολιγαρχίας στην Ελλάδα, ούτε στο πλαίσιο των εσωκομματικών αντιπάλων του.

Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η "Κεντροαριστερά" να προκύψει ως οργανωτικό σχήμα στις εκλογές (αφού οι νομαρχιακές και δημοτικές θα έχουν προλειάνει το έδαφος), σε μια στιγμή που η λαϊκή δυσαρέσκεια θα απαιτεί αναβάπτιση της "εντολής" για συνέχιση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής μέσα από "κεντροαριστερά" σχήματα. Μέχρι τότε, η "Κεντροαριστερά" θα επισείεται ως απειλή απέναντι σε όσους, μέσα στο ΠΑΣΟΚ, περιμένουν τη "ρεβάνς". Οπως έλεγαν εκπρόσωποι αυτής της τάσης, και με αφορμή τα Ελληνοτουρκικά, "αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα". "Αν τον ρίψουμε, συνέχιζαν, τι θα γίνει; Θα προκληθεί πολιτική κρίση, θα τεθούν σε επιφυλακή τα παρακλάδια του ΟΠΕΚ, του Δικτύου κλπ. θα πάμε σε εκλογές και θα τις κερδίσει με "κεντροαριστερές" συνεργασίες".

Βέβαια, αυτό που δε λένε οι φερόμενοι να διαφωνούν με τον Σημίτη εντός ΠΑΣΟΚ, είναι ότι η συγκολλητική ισχύς της νομής της εξουσίας έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη από τις όποιες "ενστάσεις τους" σε θέματα εξωτερικής, οικονομικής ή κοινωνικής πολιτικής.

Τελικά, το πρόβλημα του Σημίτη και της κυβέρνησης δε βρίσκεται μέσα στο ΠΑΣΟΚ. Το πρόβλημά τους βρίσκεται στην κοινωνία και στην αναπόφευκτη σύγκρουση, που θα προκαλέσουν μαζί της, λόγω της ακολουθούμενης πολιτικής. Και η "Κεντροαριστερά" εκεί ακριβώς αποσκοπεί: Να καταστήσει ανώδυνη για την πλουτοκρατία αυτήν τη σύγκρουση.

Η "κεντροαριστερή" πλατφόρμα, όσον αφορά τη διακυβέρνηση της χώρας, δεν είναι δύσκολο να προσεγγιστεί. Αλλωστε η διακυβέρνηση Σημίτη έχει παράσχει, ήδη, τα αναγκαία δείγματα. Παράλληλα, ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη ομιλία του στο ΙΣΤΑΜΕ, φρόντισε να αποδώσει και θεωρητικά το "κεντροαριστερό" ιδεολογικο - πολιτικό πλαίσιο των "οραματισμών του", οι οποίοι ξεφεύγουν από τα όρια μιας απλής διαχείρισης. Φιλοδοξούν, σύμφωνα με τις υπερφίαλες διακηρύξεις, να συμβάλουν στην "αναμόρφωση της κοινωνίας"... Τώρα, αν αυτό θα επιδιωχτεί και με τη σύσταση πολιτικών σχηματισμών, πέραν ή και έξω από αυτούς που αξιοποιεί μεταπολιτευτικά η ολιγαρχία, στο πλαίσιο του δικομματισμού και των παραφυάδων του, μένει να το δούμε στη ζωή.

"Κεντροαριστερά" στην πράξη, λοιπόν, σύμφωνα, με τα δείγματα γραφής της σημερινής κυβέρνησης, της χειρότερης της τελευταίας 20ετίας, σημαίνει:

• Βαθύτατη υποτέλεια απέναντι στα ιμπεριαλιστικά κέντρα των ΗΠΑ και της ΕΕ. Η εμβάθυνση της υποτέλειας είναι το εχέγγυο που προσφέρουν οι "κεντροαριστεροί" για να αναγορευτεί η εγχώρια ολιγαρχία "επιτετραμμένος" του ΝΑΤΟ και των Βρυξελλών στα Βαλκάνια, ώστε να της δοθεί το "οκέι" για να γλείψει κάποια από τα αποφάγια που θα πέσουν από το διάβα της πολυεθνικής επέλασης στην περιοχή. Βέβαια, κατά τη διάρκεια της παροχής των απαραίτητων διαπιστευτηρίων, ο λαός μας έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο αντιμέτωπος με τους κινδύνους που γεννά η συνενοχή σε εγκλήματα και τυχοδιωκτισμούς τύπου Αλβανίας και Βοσνίας και η αποδοχή αμερικανόπνευστων "επιδιαιτησιών" στο Αιγαίο.
• Σιδεροδέσμια προσαρμογή και πρόσδεση στο άρμα της ΟΝΕ και της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αφού έτσι θα "συμβάλουμε" στην ενίσχυση του δικού "μας" ιμπεριαλιστικού κέντρου, της ΕΕ, για να ανταπεξέλθει στον παγκόσμιο ανταγωνισμό με ΗΠΑ, Ιαπωνία. Τι σημαίνει αυτό για το λαό; Σημαίνει "ημιαπασχολήσιμους", "ημιανασφάλιστους", "ημιαμόρφωτους" και "ημιζώντες" πολίτες, τσουβαλιασμένους στα κρατητήρια της Μπούντεσμπανγκ και των "Συμφώνων Σταθερότητας" του Μάαστριχτ για αιώνια λιτότητα. Εργαζόμενους μιας χρήσης και πολλαπλούς άνεργους, πολλαπλών χρήσεων. Αγρότες άχρηστους και περιττούς κατά 50%. Συνταξιούχους καμίας χρησιμότητας, άρα στοιβαγμένους στο περιθώριο. Νέους άμεσης χρησιμότητας, αναλώσιμους στα γρανάζια της σύγχρονης υπερεκμετάλλευσης. Και μια δημόσια οικονομία υποχείριο των μεσιτών του ξεπουλήματος και της συναλλαγής με το μεγάλο κεφάλαιο.
• Διαμόρφωση ενός εποικοδομήματος απόλυτα "καλουπωμένου" στα πρότυπα μιας πολιτικής που για να περάσει χρειάζεται το αναγκαίο "σωφρονιστικό φραγγέλιο". Η πραξικοπηματική "κύρωση" της Σένγκεν, οι νόμοι φυλάκισης μέχρι και ενός έτους των απεργών, οι βιομηχανίες διώξεων και η ποινικοποίηση της κοινωνικής δράσης, οι απάτες του τύπου "κοινωνικός διάλογος", οι συκοφαντίες κατά όσων διαμαρτύρονται, στην ημερήσια διάταξη. Πρόκειται για όλα αυτά που κάνουν τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας να δηλώνει ότι "Αριστερά είναι ο φιλελευθερισμός" και να τρέχει να μαζέψει τις ανοησίες περί "αριστερού Μάαστριχτ"!

Απόλυτα συνεπής με όλα τα παραπάνω, ο Κ. Σημίτης, τονίζει στις διακηρύξεις του:

• Κάθε αίτημα, κάθε αγώνας διεκδικητικός πρέπει να καταγγέλλεται και να καταστέλλεται ως "οικονομισμός" και "συντεχνιακή ιδιοτέλεια", η οποία αντιβαίνει το "κοινό καλό"...
• "Αριστερό" στις μέρες μας είναι ό,τι συμβάλλει για να καταστήσει τη χώρα (δηλαδή την πλουτοκρατία) "ισχυρή". Και "ισχυρή" θα είναι η χώρα όταν ισχυροποιηθεί η ΕΕ μέσω της πολιτικής ενοποίησης...
• Το πρόβλημα δε βρίσκεται στην άρση των κοινωνικών ανισοτήτων και, άρα, σε "μέτρα βίαιης εξίσωσης των πολιτών", όπως βαφτίζει την πολιτική κοινωνικής πρόνοιας (!), αλλά στη δημιουργία "ίσων ευκαιριών", οπότε ο πιο "άξιος και ικανός" θα ζήσει... (δεν το λέει έτσι, χρησιμοποιεί τη φράση "να αναλάβει ο καλά εφοδιασμένος εργαζόμενος ο ίδιος το βάρος" της κοινωνικής πολιτικής)
• Εμφαση πρέπει να δοθεί στον "υγιή καπιταλισμό" ο οποίος αποτελεί τον "σοσιαλισμό του μέλλοντος"! Τα μέσα υπάρχουν, αφού, σύμφωνα με τον Σημίτη, το ΔΝΤ αποτελεί Οργανισμό "σταθερότητας της παγκόσμιας οικονομίας", δηλαδή κάτι σαν "μοχλός" του "δημοκρατικού σοσιαλισμού" (παρακλάδι του στην Ελλάδα είναι προφανώς ο ΣΕΒ)!
• Ποια "Αριστερά" θα τα κάνει όμως όλα αυτά; Οχι, βέβαια, η "παραδοσιακή Αριστερά", η οποία "κηρύσσει την επιστροφή στο παρελθόν" και "δημιουργεί ένα κλίμα πανικού και καταστροφής"... όπως ισχυρίζεται ο κατ' εξοχήν τρομολάγνος πρωθυπουργός των ιαχών "ή ΟΝΕ ή καταστροφή".

Ομως, πόσο "κεντρώα" θα ήταν μια Κεντροαριστερά αν δεν έκανε σημαία την πρακτική του "ολοκληρωτισμού" που διαπνέει την "ορθότητά" της; Ως εκ τούτου η θεωρία του "σοσιαλιστικού" καπιταλισμού διαφυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού και προβάλλεται ολημερίς από την ιδιότυπη δικτατορία που έχουν επιβάλει στον τόπο οι μεγιστάνες στο χώρο της ενημέρωσης. Ο "κεντροαριστερός" Σημίτης, μαζί με τους "κεντροαριστερούς" ΣΥΝαδέλφους του μπορεί να επαίρεται για την πιο προκλητική, από κάθε άλλον, στήριξη που έχουν προσφέρει στο πρόσωπό του τα αφεντικά των ΜΜΕ.

Ομως και πάλι αυτό δεν είναι αρκετό. Σύμφωνα με την Κεντροαριστερά δε φτάνει η επιβολή του νόμου της σιωπής προς τρίτους. Είναι επιτακτική και η διαπόμπευση των τρίτων, όταν αυτοί τολμούν να αντιμιλούν. Συνεπώς, όποιος ασκεί κριτική στην κυβέρνηση, από πολιτικά κόμματα μέχρι κοινωνικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις, το λιγότερο που δέχεται είναι λάσπη για "αντεθνική", περίπου, δράση!

Ομως, και πάλι δεν έχει επέλθει κορεσμός της "κεντρώας"... αριστεροσύνης. Τότε, αναλαμβάνει ο πρωτόγονος αντικομμουνισμός να αποκαταστήσει τα πράγματα. Σε ένα τέτοιο ντελίριο "κεντροαριστερού" ύφους και ήθους, ο Κ. Σημίτης έφτασε στο σημείο να υπονοήσει - μιλώντας σε εκδήλωση με θέμα τη "σύγχρονη Αριστερή σκέψη στην Ευρώπη του 21ου αιώνα" (!) - ότι το ΚΚΕ ακολουθεί "παράλληλη" πορεία με τον Λεπέν! Ναι! Ο επικεφαλής:

• των "κεντροαριστερών" μηχανισμών καταστολής που ξεφουσκώνουν λάστιχα των τρακτέρ,
• των μασκοφόρων που λεηλατούν τσιγγάνικους καταυλισμούς με τα μυδράλια στο χέρι,
• των υπουργικών αποφάσεων που αποκλείουν από τις ρυθμίσεις για τους λαθρομετανάστες τους Αλβανούς πρόσφυγες για να κρατούνται σε πολιτική ομηρία,
• των ρυθμίσεων απαλλαγής των εφοπλιστών από την υποχρέωση ασφαλιστικής κάλυψης των αλλοδαπών που εργάζονται στις γαλέρες τους,

υπονόησε ότι το ΚΚΕ "συμπορεύεται" με τις πιο αντιδραστικές δυνάμεις της ευρωπαϊκής συντήρησης! Μετά από αυτό η Κεντροαριστερά περιβλήθηκε με το πανωφόρι που της ταιριάζει: Τον ακατέργαστο αντικομμουνισμό που συνιστά ικανή απόδειξη για το τι μεθοδεύουν και με τι μεθόδους θα προσπαθήσουν να το περάσουν.

Αυταπόδεικτη αξία για το ρόλο του "Κέντρου" στην Ελλάδα, περισσότερο ίσως και από τις εκτιμήσεις των κομμουνιστών και αριστερών, έχουν τα ίδια τα λόγια των επιφανών εκπροσώπων του συστήματος. Να, τι έλεγαν κάποιοι από αυτούς, όπως καταγράφουν στο βιβλίο τους "Κόμματα και κοινωνικές συμμαχίες στην προδικτατορική Ελλάδα" οι Χρ. Βερναρδάκης και Γ. Μαυρής.

Ο Κωσταντίνος Τσάτσος,μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, έγραφε, ήδη, από το 1952, την εποχή της "κεντροαριστερής" κυβέρνησης ΕΠΕΚ: "Το Κέντρον ως τμήμα της αντικομμουνιστικής παράταξης, όχι ως αυτοτελής παράταξη, ανάμεσα στην κομμουνιστική και την αντικομμουνιστική, αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία. Κύριος σκοπός του είναι και δε θα μπορούσε να είναι άλλος από την καταπολέμηση του κομμουνισμού.Ο βασικός λοιπόν σκοπός του θα είναι κοινός με όλα τα κόμματα της αντικομμουνιστικής παράταξης. Οι διαφωνίες δημιουργούνται πέρα από αυτό τον κοινό βασικό σκοπό, κατά πρώτο λόγο στη μέθοδο για την επίτευξη του κοινού αυτού βασικού σκοπού και κατά δεύτερο λόγο σε άλλους πολιτικούς σκοπούς που δεν αποτελούν σήμερα το πρώτο θέμα"... Αυτά το 1952...

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1958, και ενώ η επιτυχία της ΕΔΑ στις εκλογές έχει κλονίσει τους εθνοπατέρες, ο Γεώργιος Ράλλης προχωρά σε συστάσεις προς "κεντρώους" πολιτικούς να αναλάβουν το καθήκον που τους αναλογεί: "Το καθήκον της ανακτήσεως υπέρ του Εθνους των ψηφοφόρων που οδηγήθηκαν στην ΕΔΑ από το εκλογικό σύστημα και της οριστικής αναστολής του φαινομένου αυτού βαρύνει... και τους υπολοίπους εθνικόφρονες πολιτικούς - πρόσωπα και οργανισμούς - που αντιτίθενται προς την ΕΡΕ... Εθνική λοιπόν ανάγκη επιβάλλει να αναδιοργανωθεί σε ένα πολιτικό οργανισμό η εθνικόφρων αντιπολίτευση", γιατί αλλιώς "αργά ή γρήγορα η Ελλάς θα παύση να είναι χώρα ελευθέρα, διότι θα βρεθεί πίσω από το σιδηρούν παραπέτασμα"...

Αυτά λέει ο Ράλλης το 1958. Τρία χρόνια αργότερα, ένα μήνα πριν από τις εκλογές του '61, ο Γ. Παπανδρέου αποδεικνύει ότι έχει αντιληφθεί την "ευθύνη" και το "χρέος" του, με τη σύσταση της Ενωσης Κέντρου.

Οπως εύστοχα παρατηρούν στο βιβλίο τους οι Βερναρδάκης - Μαυρής, στις εξεταζόμενες περιόδους των δεκαετιών του '50 και του '60, το "Κέντρο" ως πολιτική ιδιομορφία έχει εκλείψει από την πολιτική σκηνή των ευρωπαϊκών χωρών.Με βάση αυτή την εμπειρία ο πολιτικός επιστήμονας Μορίς Ντιβερζέ τόνιζε: "Το Κέντρο δεν υπάρχει πολιτικά: μπορεί να υπάρχει ένα κόμμα του Κέντρου, αλλά όχι μια κεντρώα τάση, μια κεντρώα "ιδεολογία"". Ομως, αντίθετα, στην Ελλάδα, όχι μόνο ποντάρει το σύστημα στα "κεντρώα" κόμματα, αλλά δυναμώνει τις μηχανές της συνειδησιακής χειραφέτησης των μαζών, με στόχο την εμφάνιση ενός ανύπαρκτου κατασκευάσματος, του "πολιτικού και ιδεολογικού Κέντρου", σαν πραγματικότητα.

Γιατί; Μια πρώτη απάντηση που μπορεί να δοθεί έχει να κάνει με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης, μετά την Εθνική Αντίσταση και τον εμφύλιο. Η άρχουσα τάξη στην Ελλάδα και οι προστάτες της αντιλαμβάνονται ότι σε μια χώρα με ένα τέτοιο λαϊκό κίνημα, η ύπαρξη μιας σοσιαλδημοκρατίας με τη μορφή που είχε στις άλλες χώρες, όσο ελεγχόμενη κι αν ήταν αυτή, ήταν αδόκιμη επιλογή.Ηταν μια επιλογή που δημιουργούσε τις προϋποθέσεις να χαθεί ο έλεγχος των "από κάτω", των λαϊκών μαζών. Στο αντίποδα της μη δυνατότητας για το σύστημα να βρεθεί στην Ελλάδα εναλλακτική λύση ενσωμάτωσης και συναίνεσης στη μορφή της κλασικής σοσιαλδημοκρατίας, αναζητήθηκε διέξοδος στα "Κεντρώα" κατασκευάσματα, που ανάλογα με τις συνθήκες επιδέχονταν άλλοτε λιγότερα και άλλοτε περισσότερα... καρυκεύματα "αριστερής" απόκλισης.