ΤΙΡΑΝΑ.-Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης οξύνοντας όπως ήταν αναμενόμενο τη ρητορική τους, προκειμένου να επωφεληθούν από τη δυσαρέσκεια του κόσμου, επανέφεραν χτες - δύο μέρες πριν τις εκλογές - το ζήτημα "αποχώρησης" του Μπερίσα από την Προεδρία της χώρας. Αν κερδίσουν τις εκλογές, είπαν ο Φάτος Νάνο, ο Σκεντέρ Τζινούσι και ο Νεριτάν Τσέκα, θα "αναγκάσουν" τον Πρόεδρο να εγκαταλείψει την εξουσία. "Θα χτίσουμε μια νέα Αλβανία χωρίς τον Μπερίσα, ο οποίος είναι εξ ολοκλήρου υπεύθυνος για τη σημερινή κρίση στην Αλβανία", είπε ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Νάνο, μιλώντας σε προεκλογική συγκέντρωση στα Τίρανα. Στην ίδια συγκέντρωση ο Νάνο είπε ότι οι άλλοι δύο ηγέτες, του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και της Δημοκρατικής Συμμαχίας, υπέγραψαν συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού μετά τις εκλογές. Και η Ενωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο μετεκλογικής συνεργασίας με το Σοσιαλιστικό κόμμα.

Συνεχίζοντας την πολεμική κατά του Μπερίσα, ο Νάνο είπε ότι ο Πρόεδρος "αντιπροσωπεύει την παλιά αντίληψη της αντιπαράθεσης και των καταχρήσεων. Πρέπει να απομακρυνθεί από την πολιτική σκηνή. Αλλά αυτό πρέπει να γίνει με δημοκρατικές διαδικασίες, με την ελεύθερη ψήφο του λαού, όχι με τη βία".

Αν ο Μπερίσα θελήσει να παραμείνει στην εξουσία μετά τις εκλογές, το νέο Κοινοβούλιο θα τον παραπέμψει για συνταγματικές παραβιάσεις και εγκλήματα και στη συνέχεια θα επιληφθεί η δικαιοσύνη.

Οι τρεις κάλεσαν και άλλα κόμματα να προσχωρήσουν στη συμφωνία, η οποία προβλέπει "θέσπιση νέου Συντάγματος, αποκατάσταση του νόμου και της τάξης, διαφάνεια στα επενδυτικά πυραμιδικά σχήματα, ανεξάρτητη δικαιοσύνη και επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων με στόχο την οικονομία της ελεύθερης αγοράς".Είναι πάντως, απόλυτα ασαφές αν ο Μπερίσα θα δεχθεί κάτι τέτοιο, ακόμη και στην περίπτωση που οι πολιτικοί του αντίπαλοι νικήσουν. Ο Μπερίσα κατηγορεί τους σοσιαλιστές ότι υποκίνησαν την εξέγερση στη χώρα και προσπάθησαν να επιβάλουν το "νόμο των όπλων".

Τουλάχιστον ένας σωματοφύλακας του Προέδρου σκοτώθηκε προχτές αργά το βράδυ, ενώ αρκετοί άνθρωποι τραυματίστηκαν όταν άγνωστοι άνοιξαν πυρ στη διάρκεια προεκλογικής ομιλίας του Μπερίσα, στην πόλη Λούσνιε.

Οι πυροβολισμοί ακούστηκαν περίπου πέντε λεπτά αφότου ο Μπερίσα είχε αρχίσει την ομιλία του προς τους συγκεντρωθέντες. Οι φύλακες του Αλβανού Προέδρου ανταπέδωσαν τα πυρά, και μέχρι στιγμής δεν έχει διευκρινιστεί πώς τραυματίσθηκαν ορισμένοι από τους συγκεντρωθέντες.

Μετά τη συγκέντρωση στη Λούσνιε, πάντως, ο Μπερίσα πήρε μέρος σε προεκλογικές εκδηλώσεις του κόμματός του στις πόλεις Καβάγια και Δυρράχιο.Οι αυριανές εκλογές, με τη συμμετοχή περίπου 38 κομμάτων, αναμένεται να οδηγηθούν σε δεύτερο γύρο, την 6η Ιουλίου, αφού βάσει της ενισχυμένης αναλογικής, τα κόμματα πρέπει να συγκεντρώσουν ποσοστό από 50% και πάνω (από τις συνολικά 155 έδρες, οι 125 εντάσσονται στο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής). Για αρκετές από αυτές θα χρειαστεί δεύτερη ψηφοφορία. Οι υπόλοιπες 40 έδρες κρίνονται με το σύστημα της απλής αναλογικής και θα μοιρασθούν στα κόμματα ανάλογα με τους βουλευτές που έχουν εκλέξει στις υπόλοιπες 115 έδρες.

Οσον αφορά τη διεθνή "επίβλεψη" των εκλογών, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), σε μια προσπάθεια να ελέγξει όσο μεγαλύτερο αριθμό εκλογικών περιφερειών και όχι εκλογικών κέντρων, κατένειμε τους 36 νομούς της Αλβανίας σε 12 εκλογικές περιφέρειες. Οι 452 ξένοι παρατηρητές - στους οποίους προστίθενται 112 κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι που θα έχουν ρόλο παρατηρητή - θα επιτηρούν 10 - 12 εκλογικά τμήματα ο καθένας.

Οι παρατηρητές, σύμφωνα με τις οδηγίες που τους έχουν δοθεί, θα επισημάνουν τα λάθη στη διαδικασία και μετά το πέρας της ψηφοφορίας θα συντάξουν μια αναφορά στην οποία θα αναφέρονται τυχόν παρατυπίες.

Στελέχη της πολυεθνικής δύναμης πρότειναν στους εκλογολόγους να αποφύγουν να στείλουν άτομα σε κάποιες επαρχίες της Αλβανίας. Στις πόλεις Γκραμς και Τσέρικ, νοτίως του Ελμπασάν, δε θα υπάρχει παρουσία του ΟΑΣΕ. Στην Αυλώνα, όπου ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεψε 30 παρατηρητές, δε δεχόταν να πάει κανείς, ως χτες το βράδυ. Η κατανομή των παρατηρητών έγινε κατά τέτοιο τρόπο που να καλύπτονται τα κυριότερα αστικά κέντρα, τα οποία σύμφωνα με τις περισσότερες εκτιμήσεις, θα εκλέξουν τη νέα κυβέρνηση. Οι περισσότεροι τοποθετήθηκαν στα Τίρανα και στην περιφέρεια των Τιράνων.

Μέσα σε ένα κλίμα σχετικής έντασης που καλλιεργείται κυρίως από μέρους του απερχόμενου κυβερνήτη του Χονγκ Κονγκ, Κρις Πάτεν, και των Βρετανών αξιωματούχων, αρχίζουν οι πενταήμερες πανηγυρικές εκδηλώσεις για την παράδοσή του στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.

Αιτία για αυτή την ένταση αποτέλεσε το γεγονός ότι η ΛΔ της Κίνας ανακοίνωσε πως πρόκειται να αποσταλεί μία στρατιωτική δύναμη της τάξης των 4.000 ανδρών, που θα αντικαταστήσουν τα βρετανικά στρατεύματα κατά την αποχώρησή τους. Ο Πάτεν, σε χτεσινές δηλώσεις προς τους δημοσιογράφους, καταδίκασε την απόφαση του Πεκίνου λέγοντας: "Δε μου φαίνεται σωστό σημάδι προς τη διεθνή κοινότητα και πάνω απ' όλα πιστεύω ότι είναι ένα πολύ ανησυχητικό σημάδι προς το λαό του Χονγκ Κονγκ", προσθέτοντας: "Ελπίζω πως η απόφαση θα ανακληθεί".

Το Πεκίνο θα στείλει την 1η Ιούλη - έξι ώρες μετά την επίσημη επιστροφή στο Χονγκ Κονγκ - 4.000 στρατιώτες υπό την κάλυψη ελικοπτέρων, πολεμικών σκαφών και θωρακισμένων οχημάτων, κατά την πρώτη ημέρα της αποκατάστασης της κινεζικής κυριαρχίας, ανακοίνωσε το γραφείο του μελλοντικού ηγέτη του Χονγκ Κονγκ, του νέου Κινέζου κυβερνήτη Τουνγκ Τσι Χούα.

Το ζήτημα της αποστολής του κινεζικού τάγματος ήταν και το σημείο τριβής και διαξιφισμών μεταξύ των Κινέζων και των Βρετανών αξιωματούχων, στις τελευταίες διαπραγματεύσεις που είχαν τα δύο ενδιαφερόμενα μέρη, λίγο πριν παραδοθεί η βρετανική αποικία στη ΛΔ της Κίνας. Οι δηλώσεις των Αμερικανών αξιωματούχων που ερωτήθηκαν από δημοσιογράφους ήταν εύγλωττες, καθώς θεώρησαν ότι ήταν αναμενόμενο και φυσικό, αφού η ΛΔ της Κίνας διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα αυτό.

Εξάλλου, ελάχιστα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν μετά την παράδοσή του. Το Χρηματιστήριο έκλεισε χτες με συναλλαγές που έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ (ήδη από το 1984 που ανακοινώθηκε ότι η Βρετανία θα παραδώσει τελικά την αποικία αυτή στο φυσικό της χώρο, το Χρηματιστήριο αναδείχτηκε σε μία από τις κυρίαρχες αγορές του πλανήτη, υπερπολλαπλασιάζοντας τις συναλλαγές του) και θα επαναλειτουργήσει κανονικά την Τρίτη το πρωί. Το μόνο που θα διαφέρει είναι ότι η νησίδα του Ειρηνικού θα αλλάξει την εδαφική της κυριότητα, χωρίς να αποτελεί αυτό κανένα εμπόδιο, τουλάχιστον σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες.

Μάλιστα, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους χρηματιστηριακούς κύκλους αυτή η αλλαγή φρουράς, καθώς οι περισσότεροι εξ αυτών ευελπιστούν ότι η αγορά του Χονγκ Κονγκ θα αποτελέσει το έναυσμα για τη διείσδυση στην απέραντη αγορά και την οικονομία της ΛΔ της Κίνας, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες οικονομικές μεταρρυθμίσεις που συνέβησαν στη χώρα.

Σε πολιτικό επίπεδο επίσης, η διακυβέρνηση της νησίδας θα είναι αποκλειστικότητα της τοπικής κυβέρνησης και μόνο σε όσα ζητήματα αφορούν την εξωτερική πολιτική και την εδαφική ακεραιότητα οι κινεζικές αρχές θα έχουν τον πρώτο λόγο. Για το λόγο αυτό, ήδη συστάθηκε ένα γνωμοδοτικό νομοθετικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από δώδεκα εξέχοντες νομικούς γνωρίζοντες την ιδιαιτερότητα του Χονγκ Κονγκ και που περιλαμβάνει δύο μέλη της τοπικής κυβέρνησης, τα οποία θα καταρτίσουν το νέο Σύνταγμα. Σε αυτό μόνο πέντε άρθρα - που αφορούν τα σύμβολα, τα χωρικά ύδατα, τον εναέριο χώρο, το καθεστώς της υπηκοότητας και την αμνηστία - θα εισαχθούν σύμφωνα με ό,τι ισχύει και στη ΛΔ της Κίνας.

Παγιδευμένη στην αλβανική κρίση η ελληνική κυβέρνηση συνειδητοποιεί, λίγες ώρες πριν ανοίξουν μέσα σε κλίμα βίας και έντασης οι κάλπες στη γειτονική χώρα, πως η κατάσταση περιπλέκεται επικίνδυνα.

Η πρώτη ανησυχητική διαπίστωση της Αθήνας, αφορά στη - δικαιολογημένη - απροθυμία των εκατό και πλέον χιλιάδων Βορειοηπειρωτών που έχουν καταφύγει στην Ελλάδα να μεταβούν στην Αλβανία για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Σύμφωνα με τις περισσότερο αισιόδοξες εκτιμήσεις της Αθήνας, ο αριθμός αυτών που θα αναλάβουν το "ρίσκο" να μεταβούνστην Αλβανία δε θα υπερβεί τις 10.000 - 12.000.

Το γεγονός αυτό, όπως σημειώνουν Ελληνες διπλωμάτες, καταρρακώνει τα επιχειρήματα της ελληνικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τα οποία η συμμετοχή της Ελλάδας στην πολυεθνική δύναμη η οποία έχει επέμβει στην Αλβανία, θα εξασφάλιζε την προστασία της ελληνικής μειονότητας.

Μια δεύτερη και περισσότερο ανησυχητική σκέψη που πλανάται στην Αθήνα, αφορά στο πολύ πιθανό ενδεχόμενο, ο αλβανικός Νότος, πέρα από κομματικές τοποθετήσεις, να μην αναγνωρίσει και να μη δεχτεί να νομιμοποιήσει την εκλογική διαδικασία. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο, όπως σημειώνουν παράγοντες του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει την Αλβανία πολύ κοντά στον εμφύλιο και την ελληνική κυβέρνηση σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, μια που επανειλημμένα έχει δηλώσει πως θα προασπίσει (με ποιον άραγε τρόπο; ) τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας.

Το εξαιρετικά επικίνδυνο σκηνικό, όπως αυτό διαμορφώνεται στην Αλβανία λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες, περιγράφεται εύγλωττα από δύο ακόμη γεγονότα. Πρώτον από την ελληνοϊταλική "κόντρα" η οποία εκδηλώθηκε με την άρνηση της ιταλικής διοίκησης της πολυεθνικής για την ενίσχυση των τμημάτων της στον Νότο με ελληνικές δυνάμεις, όπως ζήτησε η Αθήνα. Και δεύτερο από την έντονη φημολογία που "ανεπίσημα" καλλιεργεί η Ουάσιγκτον για την έκρηξη εμφυλίου μετά τις εκλογές. Μια φήμη που, βεβαίως, εξυπηρετεί τις επίσημες αμερικανικές προσπάθειες για την άμεση ανάμειξη του ΝΑΤΟ στις μετεκλογικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα...

ΜΟΣΧΑ.-

Τρία άτομα σκοτώθηκαν και έξι τραυματίστηκαν, χτες το απόγευμα, από έκρηξη βομβιστικού μηχανισμού στο επιβατικό τρένο Νο 24 που εκτελεί το δρομολόγιο Μόσχα - Πετρούπολη. Ο μηχανισμός εξερράγη όταν η αμαξοστοιχία βρισκόταν στο ύψος του χωριού Τορμπίνο, 230 χλμ νοτιοανατολικά της Πετρούπολης και όπως δήλωσε ο Μιχαήλ Μπαρισνίκοβ, εκπρόσωπος του υπουργείου Καταστάσεων Εκτακτης Ανάγκης, δεν υπάρχει ακόμα καμία ανάληψη ευθύνης ή κάποιο στοιχείο διευκρινιστικό του τύπου του εκρηκτικού μηχανισμού.