Στο πρώτο κείμενο των θέσεων βασικό ζήτημα είναι «το Κόμμα ως καθοδηγητής» και σε αυτό θέλω να ξεχωρίσω κάποιες αναφορές:

Α. Το πολύπλευρο και διαρκές της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης σωστά εντοπίζεται ως μια ενότητα, με γενικό μορφωτικό αποτύπωμα που στηρίζεται στην ιστορική γνώση, στην πολιτιστική ταυτότητα, στην ιδεολογική - πολιτική ετοιμότητα, στη βαθιά εμπιστοσύνη στις λαϊκές μάζες, που πρέπει να πηγαίνει πάντα μαζί με το πιο βαθύ μας μίσος για ό,τι τις καθυστερεί. Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει ολοκληρωμένα μόνο μέσα από την οργανωμένη ζωή. Αυτή και μόνο αυτή εξασφαλίζει τη συνεχή διάθεση για τριβή με τις μάζες, αυτή και μόνο αυτή μπορεί να γιατρεύει απογοητεύσεις και να ανατροφοδοτεί την κομμουνιστική συνείδηση, την απαιτούμενη όσο ποτέ άλλοτε ΑΝΤΟΧΗ.

Να σχεδιάζουμε λοιπόν την κομματική ζωή έχοντας στο μυαλό μας την ιδιαίτερη διαπάλη σε κάθε γειτονιά, σε κάθε μέτωπο, αλλά και για κάθε σύντροφο.

Είναι για προβληματισμό π.χ. η έλλειψη της εικόνας των κινήσεων των άλλων δυνάμεων, που αυτές όντως δρουν πολυεδρικά, συνδυαστικά και στη μορφή και στο περιεχόμενο, αθροιστικά - συμπληρωματικά η μία προς την άλλη.

Η αμηχανία μας σε θέματα πολιτιστικών - μορφωτικών δράσεων από κρατικούς φορείς ή και θεσμούς με δράση στην κοινότητα, όπως η Εκκλησία ή τα αθλητικά σωματεία.

Πρέπει να διανυθεί σύντομα η απόσταση με τους συντρόφους νέους γονείς που έχουν σύνθετους προβληματισμούς γύρω από την ανατροφή των παιδιών τους. Γι' αυτό είναι σημαντικό να συζητάμε για την ουσία των στρατηγικών επιλογών των αναδιαρθρώσεων στην Εκπαίδευση, να φωτίζονται καλύτερα οι μηχανισμοί και τα ιδεολογήματα της κυρίαρχης ιδεολογίας, η διαπάλη και τα αδιέξοδα της πολιτικής τους. Να δώσουμε χρόνο για άρθρα του «Ριζοσπάστη» και της ΚΟΜΕΠ, αλλά και των «Θεμάτων Παιδείας», για θέματα κοινωνικοποίησης (bullying, ναρκωτικά, ΜΚΔ), παιδαγωγικής μεθόδου και εργαλείων (ρεύματα στην Παιδαγωγική, ψηφιακά μέσα, τρόπο που διαβάζουμε κ.λπ.). Να γίνεται έτσι βαθιά κατανοητό ότι σε τελική ανάλυση αυτές οι πολιτικές δεν αντιπαλεύονται στο επίπεδο των ατομικών λύσεων, ότι για τον κομμουνιστή η φροντίδα για τη νέα γενιά είναι στην καρδιά τού σε τι κοινωνία θέλουμε να ζήσουν τα δικά μας παιδιά. Να μπορεί ο κάθε κομμουνιστής να διαπαιδαγωγεί με επαναστατικό τρόπο και ενθουσιασμό τα παιδιά του (σχέση θεωρίας και πράξης στην καθημερινότητα, συνεργασία και ενδιαφέρον, δικαίωμα και ευθύνη μέσα στην οικογένεια, συνεχής ανατροφοδότηση και αγάπη για την επιστημονική αλήθεια και συνειδητή αισιοδοξία, εργατικότητα κ.ά.).

Συχνά η ιδεολογική δουλειά «ίπταται» της κομματικής στιγμής. Ετσι, μπορεί τα γραφεία να συζητάνε για τη δυσκολία π.χ. να μπει σε κίνηση ο φορέας των ΕΒΕ, αλλά δεν εντοπίζεται αυτό ως πρόβλημα στη διαπάλη, ή αυτή γίνεται αντιληπτή με ένα τσιτάτο «έτσι είναι οι ΕΒΕ, μην τους λυπάσαι», και έτσι τα μέτρα που υιοθετούνται είναι μέτρα στενά οργανωτικά, που εξαντλούνται γρήγορα, χωρίς οι Κομματικές Ομάδες να έχουν καν τη δυνατότητα συμπερασμάτων, επανασχεδιασμού, κριτικής και αυτοκριτικής. Και αυτό εμπεδώνεται ως μία κανονικότητα.

Το ζητούμενο της κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης είναι κρίσιμο για την ΚΝΕ και τη νεαρή κομματική μας επιρροή, που δεν έχει σαφή εικόνα του σοσιαλισμού του 20ού αιώνα, του ηρωικού αγώνα του 1940-'49, του διεθνούς κινήματος. Που ταυτίζουν τη στιγμιαία μορφή πάλης με τον αγώνα, και αυτό οδηγεί σε απογοητεύσεις. Είναι χαρακτηριστικό το αγκάθι «κατάληψη - μη κατάληψη», που εγκλωβίζει τις μαθητικές μας δυνάμεις σε απογοητεύσεις ή ανάγεται σε κριτήριο συμμαχίας - συμπάθειας ή μη με τους συμμαθητές τους.

Εδώ η πολύπλευρη, κομμουνιστική, διαρκής διαπαιδαγώγηση είναι ένα παζλ με πρώτο κομμάτι την απάντηση στο ερώτημα «τι έμαθαν τα παιδιά στο σχολείο και αν το έμαθαν». Ιδίως ο κομματικός καθοδηγητής πρέπει να ξέρει τι τάξη πάει κάθε μαθητής και τι Ιστορία κάνει, αν είναι καλός σε κάτι, πού έχει κλίση. Από εκεί θα μπορεί πιο αποτελεσματικά να ανοίγει δρόμο στη μελέτη του εξωσχολικού βιβλίου, στην παρακολούθηση της προοδευτικής Τέχνης, στην αγάπη για την επιστήμη, στη δημιουργικότητα του κάθε νεαρού μαθητή με βάση τα ενδιαφέροντά του. Θα βοηθάει να γίνεται κατανοητό ότι το δίκιο δεν είναι θέμα νόμων, ούτε ποσοστών. Θα δώσει τη μάχη να αποκατασταθεί η έννοια «δικαίωμα», που συνθλίβεται από τον μικροαστισμό του «δικαιώματος της αυτοπροβολής», κ.λπ.

Εχουμε καθήκον ως Κόμμα να βοηθήσουμε στην προσέγγιση των εργατόπαιδων - από τα γυμνάσια έως τα ΓΕΛ/ΕΠΑΛ - που είναι πιο μαγκιόρικα και με δυσκολία βρίσκουμε κοινή γλώσσα, και τα οποία έχουν μεγαλύτερη ανάγκη τη συλλογική δράση και την ένταξη σε μια ιστορική συνέχεια με ηρωισμό, έχουν έμφυτα αντανακλαστικά στο δίκιο και στο άδικο, είναι εν δυνάμει λαϊκοί ηγέτες, αλλά διαλέγουν τυφλούς δρόμους για να το εκφράσουν. Πώς θα τα προσεγγίσουμε, πώς θα τους κρατήσουμε το ενδιαφέρον όταν η ορμή τους είναι πιο σαρωτική; Πώς δεν θα αισθάνονται παρίες επειδή δεν διαβάζουν ή δεν ξέρουν κλασική λογοτεχνία; Πώς θα δουν ότι μάγκας είναι αυτός που διακινεί τον «Οδηγητή» και όχι τον ...μπάφο;

Β. Η ανάγκη γενίκευσης της εμπειρίας.

Το κείμενο δίνει τον ορισμό: Η ικανότητα και η μεθοδολογία για την ανάδειξη ιδεολογικών και στρατηγικών πλευρών κάθε πολιτικού και μαζικού καθήκοντος. Να εκπαιδευτούμε σε αυτήν την ικανότητα βάζοντας ερωτήματα και ανατρέχοντας στη θεωρία μας, επιμένοντας στον δημιουργικό έλεγχο των στόχων και στη συζήτηση της πείρας. Οι βοηθητικές επιτροπές που πρέπει να φτιαχτούν, με αντίστοιχη διάταξη, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο κομμάτι των επεξεργασιών, στην αποτύπωση της ανθρωπογεωγραφίας κάθε γειτονιάς. Κύριο όμως είναι η κουβέντα μέσα στα Οργανα. Μέσα σε αυτά θα λυθεί το πρόβλημα οι εξελίξεις στο κίνημα να μην έρχονται ως δελτία Τύπου, αλλά να γίνεται προσπάθεια να απαντηθεί το με τι συγκρουόμαστε, ποιο ιδεολόγημα, ποια στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου, ποιες δυνάμεις συγκεντρώνονται απέναντί μας και δίπλα μας. Τι πρωτοβουλίες και πότε πρέπει να παρθούν, ποιο σύνθημα και σχήμα «περπατά» στις γειτονιές, πώς το κάθε πλαίσιο πάλης και οι μορφές θα οξύνουν την αποκάλυψη και θα βοηθήσουν στη συγκέντρωση δυνάμεων, θα προτάσσουν τις σύγχρονες ανάγκες, θα ανεβάζουν το κλίμα αντίστασης.

Αυτοί είναι κάποιοι κρίκοι που πρέπει να είναι αδιάρρηκτοι ώστε να επιβεβαιώνεται καθημερινά στην πράξη το «Κόμμα παντός καιρού», ιδίως σε συνθήκες αντεπανάστασης, υποχώρησης του κινήματος, των δοσμένων συσχετισμών παγκοσμίως, αλλά και της επιθετικότητας του κεφαλαίου.

Αρχικά θέλω να δηλώσω τη συμφωνία μου με τις Θέσεις συνολικά. Μου αρέσει που μπαίνουν όλα τα ζητήματα ανοιχτά και καθαρά. Αυτό δημιουργεί προϋποθέσεις ώστε να γίνει η συζήτηση πιο ουσιαστική, άρα και πιο αποτελεσματική.

Θέλω να καταπιαστώ με ορισμένες πλευρές της καθοδηγητικής δουλειάς, καίρια υπόθεση για τη δράση του Κόμματος.

Ο ρόλος των ΤΕ μάς έχει απασχολήσει σταθερά τα τελευταία χρόνια, ως κρίκος για την καθοδήγηση των ΚΟΒ. Θεωρώ ότι σε επίπεδο ΤΓ έχουμε αναμετρηθεί με διάφορες δυσκολίες βελτιώνοντας το πολιτικό περιεχόμενο της συζήτησης, που εκφράζεται και στην επεξεργασία της πολιτικής μας και των αιτημάτων ανά χώρο. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πολλά περιθώρια ακόμη. Είναι ανάγκη να εντείνουμε και την καθεαυτό ιδεολογική συζήτηση, να μη λυπόμαστε τον χρόνο που απαιτείται για την προετοιμασία σε σχέση με το διάβασμα και τις συνεδριάσεις, παρά τα ομολογουμένως πολλά τρέχοντα καθήκοντα.

Εξίσου σημαντική, κατά τη γνώμη μου, είναι η συμβολή κάθε στελέχους στη συζήτηση στα Οργανα, όχι μόνο από την άποψη της τοποθέτησης - που με ευθύνη χρειάζεται να είναι δουλεμένη, συνοπτική και εύστοχη για να βοηθάει και τα υπόλοιπα μέλη του Οργάνου - αλλά και από την άποψη της ενασχόλησης με το Οργανο, για παράδειγμα να φέρνει θέματα προς συζήτηση, να συνεργάζεται και απευθείας με άλλα μέλη του Οργάνου για ένα μέτωπο ή μια δουλειά.

Κυρίως όμως από την άποψη της μεταφοράς πείρας, τον τρόπο δουλειάς και τα συμπεράσματα. Η γενίκευση της πείρας είναι ζητούμενο. Αυτό το στοιχείο μπορεί να λύσει διάφορες σημαντικές πλευρές, όπως το να γίνεται κάθε στέλεχος πιο αποτελεσματικό, το να δουλεύει έχοντας συνολική ευθύνη και συμβολή και όχι στενά γύρω από τις χρεώσεις του, το να σπάει ο συμβιβασμός με δυσκολίες που πιθανόν συναντάει σε έναν χώρο ή μια ΚΟΒ. Για παράδειγμα, η θετική πείρα που καταγράφει μία ΚΟΒ, να μη νοείται ως εξαίρεση. Αλλά η πείρα της να γίνεται συμπέρασμα που μπορεί να αξιοποιηθεί και σε άλλες ΚΟΒ, όχι βέβαια μηχανιστικά αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες σε κάθε χώρο.

Μπορεί τα παραπάνω να δουλεύονται και να κατακτιούνται σε επίπεδο Γραφείων, όμως παραμένουν σαν στόχος για τις Επιτροπές (ΤΕ, ΕΠ). Ξεχωρίζω την ανάγκη να ξεπεραστεί ένα πνεύμα συζήτησης «εκπροσώπων οργανώσεων». Οι Επιτροπές κυρίως μέσα από τη δράση πρέπει να δουλεύουν σαν ενιαία ομάδα καθοδηγητών μιας περιοχής, ενός τομέα κ.τ.λ. Αυτό, ασφαλώς, σε κάποιο βαθμό μπορεί να το εξασφαλίσει το περιεχόμενο της συζήτησης, όμως παράλληλα πρέπει να δημιουργούνται από τα μέλη των Γραφείων και άλλες προϋποθέσεις, όπως η τακτική συνεργασία για τα θέματα που συζητά το Γραφείο, ειδικά με τα άμεσα εμπλεκόμενα μέλη των ΤΕ ή ΕΠ, η σχεδιασμένη συνεργασία γύρω από θέματα, όπως κάποια μέλη τους που ασχολούνται με τον ίδιο κλάδο, ακόμη και αν είναι σε άλλους νομούς.

Τέλος, σε σχέση με τα Οργανα, νομίζω ότι το βάσανο της πολυχρέωσης παραμένει εμπόδιο πολλές φορές στην ουσιαστική και αποτελεσματική ενασχόληση με ένα ζήτημα. Βέβαια, αυτά δεν λύνονται μαγικά και η πραγματική λύση είναι το να «έχεις χέρια» και μάλιστα «δουλεμένα». Ομως, όσο παλεύουμε αυτό χρειάζεται να είμαστε πιο προσεκτικοί στις χρεώσεις και στην οργανωτική διάταξη, στοιχείο που δεν είναι το πρώτο θέμα, όμως μπορεί να απελευθερώσει δυνάμεις σε κάθε φάση και να ανοίξει δρόμους.

Είναι πολύ ουσιαστικά όσα αναφέρονται στη θέση 27 για τις ΚΟΒ. Η ΚΟΒ θέλουμε να είναι ένα επιτελείο στον χώρο της. Επομένως, χρειάζεται να βάλουμε στο χαρτί για να φτιαχτεί «ο χάρτης» του: Τι έχουμε από δυνάμεις, τι απασχολεί τον κόσμο - όχι μόνο στον χώρο δουλειάς αλλά και συνολικά, κοινωνικά, τι υπάρχει στο κίνημα για να μπούμε, να οργανώσουμε, τι δεν υπάρχει και πρέπει να μπούμε μπροστά για να το φτιάξουμε, αυτά που απασχολούν πώς θα διατυπωθούν σε διεκδικήσεις και μέσα από ποιο φορέα, το Κόμμα τι συζήτηση θα ανοίξει, όχι μόνο γύρω από οξυμένα προβλήματα, αλλά συνολικά με βάση τον κλάδο ή την περιοχή για να εδραιώσει τη δική μας λογική, να βοηθήσει να εμβαθύνει τη σκέψη του κόσμου πολιτικά.

Για παράδειγμα, σε μια περιοχή που υπάρχουν πολλά σχολεία μια εδαφική ΚΟΒ που έχει την ευθύνη, δεν μπορεί απλά να αναδείξει τις ευθύνες της κυβέρνησης που δεν καλύπτει τα αναγκαία μέσα για την τηλεκπαίδευση αλλά ακόμη και ανεξάρτητα από τα προβλήματα, χρειάζεται να ανοίξει τη συζήτηση για το τι μαθαίνουν τα παιδιά μας και με τι όρους. Αλλωστε, αυτό θα έχει βάλει άλλα κριτήρια στη σκέψη των γονιών ώστε να κατανοήσουν και το γιατί πρέπει να παλέψουν για ισότιμη πρόσβαση των παιδιών στην Εκπαίδευση.

Ασφαλώς, για τη δουλειά των ΚΟΒ υπάρχουν προϋποθέσεις και κυρίως πολλές απαιτήσεις από τη δουλειά των στελεχών και των Οργάνων.

Το καλό ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο των στελεχών είναι εκ των ων ουκ άνευ. Το ότι η μόρφωση των κομμουνιστών είναι συλλογική υπόθεση του Κόμματος δεν αναιρεί καθόλου την αναντικατάστατη ατομική και ακούραστη προσωπική προσπάθεια για αυτομόρφωση.

Η καλή γνώση του χώρου ευθύνης, που εξασφαλίζεται τόσο με την καλή παρακολούθηση των εξελίξεων και την καταγραφή στοιχείων όσο και με το ανακάτεμα προσωπικά με κόσμο.

Η ευθύνη του κάθε στελέχους προφανώς δεν είναι να συνθέτει ένα παζλ από δουλειές και διαθέσιμο κόσμο με βάση το σχέδιο παρέμβασης, αλλά να διαπαιδαγωγεί και να διαπαιδαγωγείται. Η αντιμετώπιση του κάθε κομματικού μέλους ως μιας ξεχωριστής προσωπικότητας, με ξεχωριστές δυνατότητες και ανάγκες, είναι σημαντική πλευρά. Η ατομική ενασχόληση και καθοδήγηση - χωρίς ταμπέλες και εύκολα συμπεράσματα - μπορεί να βοηθήσει τον κάθε σύντροφο να ξεμπλοκάρει στη δράση και να ανεβάσει την προσφορά του. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, για παράδειγμα, σε μια εδαφική ΚΟΒ που τα μέλη του Κόμματος μπορεί να είναι εντελώς ετερόκλητος κόσμος (φοιτητές, νέοι γονείς, συνταξιούχοι) το στέλεχος πρέπει να κάνει πολύ διαφορετική δουλειά με κάθε σύντροφο, ώστε παρά τις διαφορετικές αφετηρίες και αναφορές όλα τα μέλη του Κόμματος να γίνονται μια γροθιά, μια δυνατή ομάδα που δρα σε έναν χώρο. Δηλαδή, τον νέο γονιό κομμουνιστή να τον πείσει και να τον μάθει να μεγαλώνει τα παιδιά του με τα ιδανικά μας, τον σύντροφο που είναι σε τηλεργασία να τον πείσει να μην το βάλει κάτω και να παλέψει την απομόνωση και τον εγκλεισμό, τον σύντροφο συνταξιούχο ότι έχει ακόμη πολλά να προσφέρει, και ούτω καθεξής.

Ολα τα παραπάνω, κατά τη γνώμη μου, μπορούν να συμβάλλουν ώστε κάθε μέλος του Κόμματος να κερδίζεται συνολικά. Η επιλογή της ένταξης στο Κόμμα είναι συνειδητή απόφαση κάποιου να ενταχθεί στην πάλη για την επαναστατική ανατροπή, όμως η διαπαιδαγώγηση ενός επαναστάτη είναι μια καθημερινή και απαιτητική δουλειά που μπορεί να κατορθωθεί μέσα στη συλλογική δουλειά του Κόμματος.