Ιδού μερικά, συγκεκριμένα, παραδείγματα:

• Ο δήμαρχος της Κηφισιάς όρισε την τιμή του πάρκινγκ, από τις 500 δραχμές (1,47 ευρώ), σε 2 ευρώ. Δηλαδή, 681,5 δραχμές, που σημαίνει ανατίμηση 36,3%!
• Μια ομάδα αρτοποιών στη Δυτική Ελλάδα αποφάσισαν να πουλάνε το ψωμί, που είχε μέχρι τώρα 300 δραχμές (0,88 ευρώ), με 1 ευρώ (347,75 δραχμές το κιλό), δηλαδή ανατιμημένο κατά 13,6%.
• Ο ΟΠΑΠ στρογγυλοποίησε τις τιμές για τις στήλες των παιχνιδιών του προς τα πάνω. Στο ΛΟΤΤΟ η αύξηση είναι της τάξης του 2,7% (από 250 δραχμές σε... 75 λεπτά), στο ΤΖΟΚΕΡ πάνω από 1% κ.ο.κ.
• Στην ΕΥΔΑΠ, η διοίκηση υποχρεώνει όσους πελάτες θέλουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς με δραχμές, να κάθονται σε δύο ουρές. Στην πρώτη ανταλλάσσουν τις δραχμές με ευρώ και στη δεύτερη εξοφλούν τους λογαριασμούς τους.

Αντίστοιχα ήταν τα προβλήματα και στη Θεσσαλονίκη. Μειωμένη ξεκίνησε η κίνηση στα καταστήματα των τραπεζών αλλά και στις δημόσιες υπηρεσίες. Η αγορά ήταν κλειστή χτες, οπότε δεν παρουσιάστηκαν ιδιαίτερα οξυμένα προβλήματα στις συναλλαγές.

Ομως, με «χαμένο» το επιβατικό κοινό μπήκε ο καινούριος χρόνος, κυρίως σε όσα ΚΤΕΛ αύξησαν τα κόμιστρα. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως το ΚΤΕΛ Πιερίας αύξησε το εισιτήριο της διαδρομής Θεσσαλονίκης - Κατερίνης από 1.400 σε 1.482 δρχ. Και όπως ήταν φυσικό, ελάχιστοι επιβάτες έδιναν το ακριβές αντίτιμο σε δραχμές. Στην πλειοψηφία τους πλήρωναν το εισιτήριο 1.500 δραχμές και οι υπάλληλοι δεν είχαν να τους επιστρέψουν τα απαιτούμενα ρέστα (18 δρχ. ή 5 λεπτά σε ευρώ).

Προσωρινά κερδισμένοι εμφανίστηκαν κάποιοι από τους οδηγούς των οχημάτων που πέρασαν τα διόδια των Μαλγάρων στη διάρκεια της επιστροφής τους στη Θεσσαλονίκη χτες. Κατά διαστήματα εφαρμοζόταν η ελεύθερη διέλευση των οχημάτων προκειμένου να αποσυμφορηθεί το μποτιλιάρισμα από την αυξημένη κίνηση επιστροφής που επιτεινόταν και λόγω των συναλλαγών σε ευρώ. Νωρίς χτες το απόγευμα σχηματίστηκε ουρά έως και 7 χιλιομέτρων.

Σκέτα παραμύθια αποδεικνύονται οι μέχρι σήμερα δηλώσεις των κυβερνητικών παραγόντων για το δήθεν άγρυπνο μάτι των αρμοδίων υπηρεσιών, που θα προστατέψουν τους καταναλωτές από αυθαίρετες ανατιμήσεις που θα επιβληθούν, με αφορμή την εισαγωγή του ευρώ. Για τον απλούστατο λόγο ότι η κυβέρνηση έχει καταργήσει κάθε μέσο και αγορανομική διάταξη ελέγχου των τιμών, μιας και στα πλαίσια της «απελευθέρωσης» της αγοράς οι μόνοι αρμόδιοι να ορίζουν τιμές είναι οι επιχειρηματίες. Οπως αποκαλύφθηκε από τις χτεσινές δηλώσεις του υφυπουργού Ανάντυξης Χρ. Θεοδώρου εκείνο που ελέγχουν αυτές τις μέρες οι υπηρεσίες του υπουργείου, είναι η τήρηση των κανόνων στρογγυλοποίησης των τιμών. Το ορθόν δηλαδή, της ...αριθμητικής πράξης για τη μετατροπή των τιμών από δραχμές σε ευρώ! Ουδείς, λοιπόν, από την κυβέρνηση ασχολείται με τις τιμές, τις ανατιμήσεις και την αισχροκέρδεια, αλλά με την επαλήθευση της διαίρεσης των δραχμών με το 340,75!

Σύμφωνα με τις υπουργικές δηλώσεις, οι επιχειρηματίες που θα ελεγχθούν και ενδεχόμενα θα κληθούν να πληρώσουν πρόστιμα είναι όσοι:

• δε μετατρέπουν τις τιμές όπως προβλέπεται από το σχετικό νόμο
• δεν αναγράφουν διπλές τιμές σε ευρώ και σε δραχμές
• ζητούν από τους καταναλωτές να καταβάλλουν μεγαλύτερο αντίτιμο από αυτό που αναγράφεται στον τιμοκατάλογο.

Ο υφυπουργός δε δίστασε να ομολογήσει ότι έχουν εντοπιστεί ακόμα και τέτοιες περιπτώσεις. Οπως ανέφερε, χαρακτηριστικά, περισσότερο στην περιφέρεια εντοπίζονται αυθαίρετες αυξήσεις κατά τη μετατροπή των τιμών. Για την αποφυγή παρεξηγήσεων, ο υφυπουργός, εξήγησε ότι εφόσον, οι επιχειρήσεις έχουν επιβάλει αυξήσεις στη δραχμική αξία των προϊόντων και την αξία αυτή τη μετατρέπουν με ακρίβεια σε ευρώ δεν τίθεται θέμα παρανομίας ή αισχροκέρδειας. Χαρακτηριστικό της έλλειψης μηχανισμών για τη συγκράτηση των αυξήσεων είναι το γεγονός ότι σύμφωνα με το Χρ. Θεοδώρου παραπέμπεται για πρόστιμο επιχείρηση η οποία επέβαλε αυξήσεις στα προϊόντα της μία μέρα αφού τις γνωστοποίησε στο υπουργείο Ανάπτυξης και δεν περίμενε να περάσουν οι είκοσι μέρες από τη γνωστοποίηση, όπως προβλέπει η αγορανομική διάταξη, και σε καμία περίπτωση γι' αυτές καθαυτές τις αυξήσεις, γιατί αυτές για την «ελεύθερη αγορά» είναι νόμιμες!

Επίσης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης ανέφερε ότι έχουν παραπεμφθεί στον εισαγγελέα τρεις επιχειρήσεις για παραβάσεις του νόμου περί «ανταγωνισμού», προτίμησε, όμως, να κρατήσει «μυστικό» σε τι συνίστανται οι παραβάσεις και περιορίστηκε στο να μιλήσει γενικώς για «αθέμιτο ανταγωνισμό» και για «άσκηση διαφορετικής πολιτικής απέναντι στους πελάτες τους».

Αξίζει, τέλος, ότι ο Χρ. Θεοδώρου ούτε λίγο ούτε πολύ κάλεσε τους καταναλωτές να... «βάλουν πλάτες» στο έργο των αρμοδίων υπηρεσιών που πραγματοποιούν ελέγχους και παράλληλα να αυτοπροστατευτούν, ουσιαστικά, καταγγέλλοντας στις αρμόδιες υπηρεσίες τις περιπτώσεις παραβάσεων κατά τη μετατροπή σε ευρώ.

Ηταν απόλυτα αναμενόμενο - και φυσικό - οι πρώτες συναλλαγές σε ευρώ να δημιουργήσουν αναστάτωση και να προκαλέσουν νέα ερωτήματα, τεχνικού περισσότερο χαρακτήρα. Αλλά και ζητήματα που συνδέονται με τις τιμές και τις ανατιμήσεις, τις μετατροπές κ.ο.κ. Επανερχόμαστε, λοιπόν, σε μερικά ζητήματα, με κάποιες πληροφορίες και οδηγίες που ενδεχόμενα να φανούν χρήσιμες.

Πρώτον: Ενα ευρώ ισούται με 340,75 δραχμές.

Δεύτερον: Από την 1η του μήνα οι συναλλαγές με τις τράπεζες, τις ΔΕΚΟ και η μισθοδοσία στις επιχειρήσεις γίνονται υποχρεωτικά σε ευρώ.

Τρίτον: Οι συναλλαγές μας γίνονται σε ευρώ, αλλά οι πολίτες έχουν δικαίωμα να κάνουν τις αγορές τους και να πληρώνουν τις διάφορες υπηρεσίες και σε δραχμές μέχρι και τις 28 του Φλεβάρη.

Τέταρτον: Οι επιχειρήσεις (από τις μεγαλύτερες μέχρι και τις μικρότερες) οφείλουν να μας επιστρέφουν τα ρέστα σε ευρώ, δεν είναι όμως υποχρεωμένες να το κάνουν.

Πέμπτον: Τις δραχμές που ενδεχόμενα μας μείνουν και μετά τον Φλεβάρη, μπορούμε να τις αλλάξουμε με ευρώ στην Τράπεζα Ελλάδας για ολόκληρη την επόμενη δεκαετία, στην ίδια ακριβώς ισοτιμία.

Εκτον: Μέχρι και τα τέλη Φλεβάρη θα ισχύει και το καθεστώς της διπλής (σε ευρώ και σε δραχμές) αναγραφής των τιμών.

Εβδομον: Οι κανόνες στρογγυλοποίησης και οι ενδεχόμενες ποινές, με τις οποίες απειλούνται οι καταστηματάρχες παραβάτες, δεν αφορούν στις τιμές των προϊόντων τους, αλλά στη μαθηματική πράξη μετατροπής των δραχμών σε ευρώ.

Και μια συμβουλή που την κρίνουμε σοβαρή: Αφού είναι δεδομένο ότι το νέο νόμισμα θα είναι το ευρώ, καλό είναι να... ξεμπερδεύουμε τις συναλλαγές μας με δραχμές όσο γίνεται πιο γρήγορα. Από σήμερα, δηλαδή, που είναι ανοιχτά τα καταστήματα και τις αμέσως επόμενες μέρες να κάνουμε όλες μας τις αγορές με δραχμές, μέχρι να τελειώσουν όσα χρήματα διαθέτουμε στο πορτοφόλι μας. Ακόμα κι αν σε κάποιες συναλλαγές μάς δώσουν ρέστα σε ευρώ, ας τα κρατήσουμε στην άκρη μέχρι να ξοδέψουμε τις δραχμές που έχουμε. Γιατί, το να πληρώνεις και να δέχεσαι ρέστα ταυτόχρονα με δύο νομίσματα εντείνει όπως και να το κάνουμε τα μπερδέματα, που έτσι κι αλλιώς υπάρχουν αυτές τις μέρες.

Ιδού και μερικές πρακτικές οδηγίες:

- Πώς μετατρέπουμε δραχμές σε ευρώ και το αντίστροφο;

- Για να κάνουμε τις μετατροπές χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας την ισοτιμία ευρώ/ δραχμής και να γνωρίζουμε πολλαπλασιασμό και διαίρεση. Η γενική αρχή είναι ότι για να μετατρέψουμε δραχμές σε ευρώ διαιρούμε, ενώ για να πάμε από το ευρώ σε δραχμές πολλαπλασιάζουμε.

Η ισοτιμία που ισχύει, και δεν πρέπει πια να το ξεχνάμε, είναι 1 ευρώ = 340,75 δραχμές.

Ετσι, θέλουμε να μετατρέψουμε σε ευρώ 500 δραχμές, κάνουμε την πράξη: 500 : 340,75 = 1,46735 ευρώ.

Αν πρέπει 15 ευρώ να τα μετατρέψουμε σε δραχμές, η πράξη είναι: 15 Χ 340,75 = 5.111 δρχ.

Οπως φαίνεται και από το παραπάνω παράδειγμα, όταν μετατρέπουμε δραχμές σε ευρώ, μετά τον ακέραιο αριθμό των ευρώ προκύπτουν πολλοί δεκαδικοί αριθμοί. Εδώ μπαίνει σε εφαρμογή το... σχέδιο στρογγυλοποίησης. Για ποσά σε ευρώ κρατάμε μόνο, αλλά πάντα, τα δύο δεκαδικά που ανταποκρίνονται στα λεπτά του ευρώ. Η στρογγυλοποίηση γίνεται με τους κλασικούς κανόνες της αριθμητικής, δηλαδή:

• Αν το τρίτο δεκαδικό είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το 5 στρογγυλοποιούμε προς τα πάνω, δηλαδή το δεύτερο δεκαδικό αυξάνει κατά μία μονάδα.
• Αν το τρίτο δεκαδικό είναι μικρότερο του 5 στρογγυλοποιούμε προς τα κάτω, δηλαδή το δεύτερο δεκαδικό παραμένει το ίδιο.

Στο παράδειγμα που αναφέρεται παραπάνω και με δεδομένο ότι το τρίτο δεκαδικό είναι ο αριθμός 7, κατά τη στρογγυλοποίηση οι 500 δραχμές μάς δίνουν αποτέλεσμα 1,47 ευρώ.

Αν όμως είχαμε να μετατρέψουμε 5.000 δραχμές σε ευρώ, από την πράξη μας θα προέκυπτε το εξής αποτέλεσμα. 5.000 : 340,75 = 14,67351 και άρα μετά τη στρογγυλοποίηση το ποσό σε ευρώ θα ήταν 14,67 ευρώ.

- Ποια είναι η βασική διαφορά των συναλλαγών σε δραχμές και σε ευρώ;

- Η διαφορά βρίσκεται στο ότι οι συναλλαγές με το ευρώ προϋποθέτουν την ευρεία χρήση των κερμάτων, αφού κάθε ευρώ έχει 100 λεπτά, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών τιμών προϋποθέτει τη χρήση τιμών με δύο δεκαδικά ψηφία. Το μισό κιλό ψωμί (170 δρχ.), για παράδειγμα, έχει 49 λεπτά, τα τσιγάρα (800 δρχ.) 1,47 ευρώ κ.ο.κ. Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο των κερμάτων-λεπτών που κυκλοφορούν είναι αναγκαία για τις συναλλαγές μας, άλλο αν οι επιτήδειοι αργά ή γρήγορα θα «σπρώξουν» τις τιμές προς τη στρογγυλοποίηση στα δέκατα.

Μερικά ερωτήματα που έρχονται επίσης στην επικαιρότητα είναι αυτά που έχουν σχέση με τις προμήθειες των τραπεζών. Ας έχουμε λοιπόν υπόψη μας ότι:

- Για τις μετατροπές των δραχμών σε ευρώ δεν πληρώνουμε προμήθεια.

- Προμήθεια δεν πληρώνουμε ούτε για τις ανταλλαγές των άλλων νομισμάτων της ζώνης του ευρώ, σε ενιαίο νόμισμα.

- Πότε δικαιούνται οι τραπεζίτες να εισπράττουν προμήθεια;

- Για μετατροπές άλλων νομισμάτων εκτός ζώνης ευρώ, ή για την έκδοση συναλλάγματος για τις εκτός ευρώ χώρες. Κάθε χώρας, δηλαδή, εκτός ΕΕ και επιπλέον για την Αγγλία, το Βέλγιο και τη Σουηδία, που ναι μεν είναι μέλη της ΕΕ, αλλά δε συμμετέχουν στο ευρώ.

- Οι φορολογικές δηλώσεις που θα υποβάλουμε φέτος στην Εφορία θα είναι σε δραχμές ή σε ευρώ;

- Οι μισθωτοί, συνταξιούχοι, επιτηδευματίες κ.ά. θα αναγράψουν όλα τα σχετικά ποσά (έσοδα, δαπάνες) σε δραχμές, καθώς οι φετινές δηλώσεις αφορούν εισοδήματα και δαπάνες του 2001. Οι βεβαιώσεις των εργοδοτών και των Ταμείων με το ύψος των μισθών και συντάξεων θα είναι επίσης σε δραχμές και δεν υπάρχει λόγος για μετατροπές των σχετικών ποσών από τους φορολογούμενους. Ωστόσο, όταν ξεκινήσει η αποστολή των εκκαθαριστικών σημειωμάτων η δραχμή δε θα βρίσκεται σε κυκλοφορία. Ετσι η εκκαθάριση του φόρου (επιστροφή ή καταβολή επιπλέον φόρων) θα γίνεται μόνο σε ευρώ με βάση το συντελεστή μετατροπής (340,750 = 1 ευρώ) και τους κανόνες στρογγυλοποίησης.