ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.-

Η ιστορία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας ξαναζωντάνεψε στις μνήμες των παλιών. Μια από τις πιο ένδοξες σελίδες του επαναστατικού κινήματος διδάχθηκε στους νέους. Μέσα σε φορτισμένη από τη συγκίνηση ατμόσφαιρα, την Κυριακή περισσότερες από 300 γυναίκες αγωνίστριες τιμήθηκαν στη μεγάλη εκδήλωση της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ για τα 50 χρόνια του ΔΣΕ, που έγινε στο νέο Συνεδριακό Κέντρο της Διεθνούς Εκθεσης.

Κατάμεστος ο χώρος από χιλιάδες αγωνιστές, κομμουνιστές, φίλους και οπαδούς του Κόμματος, από νεολαίους που έδωσαν την υπόσχεση να βαδίσουν σταθερά στο δύσκολο δρόμο του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα, και να ανοίξουν τη λεωφόρο για το σοσιαλισμό.

Σ' αυτή τη μεγαλειώδη πραγματικά εκδήλωση τιμήθηκε η γυναίκα αγωνίστρια, μαχήτρια του ΔΣΕ, που κόντρα στις αντιλήψεις της εποχής, φόρεσε τα άρματα και βγήκε στον αγώνα. Τη γυναίκα που έσπασε τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, εγκατέλειψε παιδιά και σπίτι για να δώσει μαζί με τους συντρόφους της τη μάχη για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της πατρίδας από τους ιμπεριαλιστές και κάθε λογής διώκτες και κατακτητές.

Η εκδήλωση άρχισε και έκλεισε με τη "Διεθνή". Την κεντρική ομιλία έκανε ο γραμματέας της ΚΟΘ του ΚΚΕ και μέλος της Γραμματείας της ΚΕ, Θεοδόσης Κωνσταντινίδης. Το πρόγραμμα ολόκληρο ήταν ένα πολυθέαμα στο οποίο συμμετείχαν οι ίδιες οι αγωνίστριες του ΔΣΕ, ηθοποιοί, τραγουδιστές και δεκάδες Κνίτες και Κνίτισσες. Μέσα στην αίθουσα αλλά και μέσα από το πρόγραμμα πρόβαλε καθαρά το ένδοξο παρελθόν, το αγωνιστικό παρόν και το λαμπρό μέλλον με τη νέα γενιά στο προσκήνιο.

Στο άσπρο πανί προβλήθηκε η ταινία αφιέρωμα στην ιστορία του ΔΣΕ, με πλάνα και φωτογραφίες από παλλαϊκές συγκεντρώσεις, μάχες, σύγχρονες μαρτυρίες γυναικών που βρίσκονται στη ζωή και στιγμιότυπα από τους σύγχρονους αγώνες των συνταξιούχων, των εργατών, των αγροτών και της νεολαίας. Ταλαιπωρημένες γυναικείες μορφές να περιγράφουν με απλά λόγια τις τόσο συγκλονιστικές στιγμές της ζωής τους. Να περιγράφουν το θάνατο και τη ζωή, τη μάχη για την επιβίωση, μα πάνω απ' όλα τη μάχη για την ελευθερία, τη δημοκρατία, την εθνική ανεξαρτησία. Γυναίκες που και σήμερα, 50 χρόνια μετά βρίσκονται και πάλι στην πρώτη γραμμή των αγώνων για να δείχνουν το φωτεινό μα δυσκολοδιάβατο δρόμο, στους νέους αγωνιστές.

Τα φλογισμένα μάτια των παλιών και των νεότερων δάκρυσαν πολλές φορές. Οταν διαβάστηκε ο Ορκος του ΔΣΕ και ξανακούστηκαν τα λόγια: "Εγώ, παιδί του λαού της Ελλάδας και μαχητής του ΔΣ, ορκίζομαι να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι, να χύσω το αίμα μου και να δώσω και την ίδια μου τη ζωή για να διώξω από τα χώματα της πατρίδας μου και τον τελευταίο ξένο κατακτητή". "Ιδανικό μου έχω τη Λεύτερη, ισχυρή και δημοκρατική Ελλάδα, την πρόοδο και την ευημερία του λαού. Και στην υπηρεσία του ιδανικού μου θέτω το όπλο μου και τη ζωή μου".

Τούτες οι λέξεις δε φτάνουν για να περιγράψουν τα όσα είδαμε και ακούσαμε μέσα στην αίθουσα που επιλέχθηκε για την πρώτη μεγάλη εκδήλωση τιμής των υπεράνθρωπων αγωνιστών και αγωνιστριών. Η ηθοποιός διαβάζει ένα απόσπασμα μαρτυρίας: "Σταματήσαμε την πορεία να θάψουμε ένα νεκρό. Βάλαμε κι ένα σταυρό. Υστερα κι άλλον και πιο πέρα και παρακάτω κι άλλο σταυρό. Ετσι, μας είπαν, θα βρούνε το δρόμο εκείνοι που έρχονται".

Ολες οι στιγμές του προγράμματος ήταν εκπληκτικές. Οι αγωνίστριες, που μαζί με τους Κνίτες να τους συνοδεύουν με κιθάρα και ακορντεόν, τραγούδησαν τον Υμνο του ΔΣΕ, και λίγο αργότερα το "Παιδιά σηκωθείτε", το τραγούδι της αγροτιάς και το "σκλαβιά πικρό φαρμάκι".

Οι ηθοποιοί που εναλλάσσονταν με τους ερμηνευτές σε μια ιεροτελεστία τιμής και δόξας μέσα από τα κείμενα και τα τραγούδια. "Ελάτε να πλαγιάσουμε", "Μαλλιά σγουρά", "Μπέλα τσάο", "Βρόντα ουρανέ", "Αϊτέ και παλικάρι". Τραγούδια επιλεγμένα και ερμηνείες ψυχής, από ανθρώπους που δίνουν το δικό τους αγώνα από το δικό τους μετερίζι.

Μαζί οι χιλιάδες άνθρωποι στάθηκαν όρθιοι και με υψωμένες τις γροθιές σιγοτραγούδησαν μαζί με τη χορωδία των αγωνιστριών και της ΚΝΕ το "επέσατε θύματα".

Η σημαντική αυτή εκδήλωση, η πρώτη μεγάλη εκδήλωση της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, έκλεισε με μια εκπληκτική εικόνα. Μια ζωντανή εικόνα που θα μείνει στη μνήμη. Οι 300 και πλέον αγωνίστριες -μαχήτριες του ΔΣΕ ανέβηκαν στα σκαλοπάτια της εξέδρας για να παραλάβουν τα αναμνηστικά διπλώματα της ΚΟΘ του ΚΚΕ από τα χέρια των νέων αγωνιστών, των μελών της ΚΝΕ. Των δεκάδων συνεχιστών του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα. Τα χέρια έσφιγγαν και οι καρδιές φτερούγιζαν, τα μάτια έλαμπαν και όλοι μαζί με ένα στόμα, μια φωνή τραγούδησαν "εμπρός της Γης οι κολασμένοι".

"Είναι ένα βήμα στο δρόμο που μας καλεί το χρέος για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας, για μια από τις πιο ένδοξες σελίδες του επαναστατικού μας κινήματος που τόσο συκοφαντήθηκε. Ο δρόμος εκπλήρωσης του χρέους περνάει μέσα από την προσπάθεια να πλουτίζουμε την αγωνιστική πείρα, ν' αντλούμε διδάγματα για τα προβλήματα που έχουμε μπροστά μας για τα καθήκοντα που χρειάζεται να πραγματοποιήσουμε". Με τα παραπάνω λόγια ο γραμματέας της ΚΟΘ και μέλος της Γραμματείας της ΚΕ του ΚΚΕ, Θεοδόσης Κωνσταντινίδης, έδωσε το στίγμα της μεγάλης εκδήλωσης τιμής προς τους μαχητές και τις μαχήτριες του ΔΣΕ, τους τιμημένους νεκρούς της συγκλονιστικής εποποιίας.

Αναφερόμενος στους λόγους που μέχρι τώρα δεν επέτρεψαν την ιστορική προβολή και την αξιολόγηση του αγώνα του ΔΣΕ ο Θ. Κωνσταντινίδης σημείωσε την κατάσταση που επικρατούσε μετά τον εμφύλιο στη χώρα και τις γνωστές δυσκολίες του Κόμματος. "Οι δεκαετίες που πέρασαν - είπε - βοήθησαν να καταλαγιάσουν τα πάθη και σήμερα με νηφαλιότητα και αντικειμενικότητα να προσεγγίζουμε τα ιστορικά γεγονότα μιας πολλαπλά δυσφημισμένης εποχής. Δυσφημισμένης όχι μόνο από την αντίδραση και τους εκπροσώπους της, αλλά και από τη στάση των κάθε λογής αναθεωρητών και αποστατών του κομμουνιστικού κινήματος που φτάνει από την αμφισβήτηση και την αποστασιοποίηση ως την ιστορική δολιοφθορά και την ουσιαστική αποκήρυξη του αγώνα του ΔΣΕ".

Απαντώντας στο ερώτημα γιατί έγινε ο εμφύλιος πόλεμος και ποιος τον προκάλεσε, ο γραμματέας της ΚΟΘ ξεκαθάρισε: "Η ένοπλη εξέγερση ήρθε ως φυσικό επακόλουθο των σχεδίων της άρχουσας τάξης και των Αγγλων και των Αμερικανών ιμπεριαλιστών να συντρίψουν με κάθε μέσο το ΕΑΜικό κίνημα και να μετατρέψουν την Ελλάδα σε προγεφύρωμά τους ενάντια στη Σοβιετική Ενωση και τις νεαρές τότε Λαϊκές Δημοκρατίες. Εχοντας αυτό το σκοπό οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές ματοκύλισαν το λαό της Αθήνας και του Πειραιά με τα "συμμαχικά" στρατεύματα του Σκόμπι. Οι εξελίξεις αυτές και η Συμφωνία της Βάρκιζας έφεραν αναταραχή στις γραμμές του ΕΑΜ, όμως οι λαϊκές δυνάμεις γρήγορα ανασυντάχθηκαν και συγκρότησαν ένα πανίσχυρο δημοκρατικό λαϊκό κίνημα που θριάμβευσε στις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές της ΓΣΕΕ, ενώ η επιρροή του ΕΑΜ ήταν κυρίαρχη στο αγροτικό συνεταιριστικό κίνημα. Ο "Ριζοσπάστης" και η "Ελεύθερη Ελλάδα" είχαν τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη χώρα, πράγμα που έκανε και τους αντιπάλους να ομολογούν πως το ΚΚΕ αύξησε τον αριθμό των οπαδών του μετά το Δεκέμβρη".

Στη συνέχεια αναφερόμενος στη δεύτερη φάση των σχεδίων των Αγγλων ιμπεριαλιστών ο γραμματέας της ΚΟΘ περιέγραψε το πρωτοφανές όργιο βίας, τρομοκρατίας και εγκληματικής δραστηριότητας εναντίον των κομμουνιστών και των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης του ΕΑΜ: "Επίσημο κράτος και νεοσύστατο παρακράτος λυμαίνονται τη χώρα. ΕΛΑΣίτες δολοφονούνται στους δρόμους, στα σπίτια τους, στα χωριά και στις πόλεις, ακόμη και στο κέντρο της Αθήνας. Οι δολοφόνοι μένουν ασύλληπτοι. Τα βουνά και τα δάση γίνονται καταφύγιο καταδιωκόμενων αγωνιστών. Για άλλους ανοίγουν οι πόρτες των φυλακών, τα νησιά γίνονται τόποι εξορίας των κομμουνιστών και των πατριωτών".

Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση λοιπόν, το Φλεβάρη του 1946, η ΚΕ του ΚΚΕ αποφασίζει την έναρξη του ένοπλου αγώνα σε συνδυασμό με τη μαζική πολιτική δουλιά. Οι διωγμένοι αγωνιστές άρχισαν να συγκροτούν τις πρώτες αντάρτικες ομάδες και το Μάρτη του '46 γίνεται η πρώτη πολεμική ενέργεια στο Λιτόχωρο.

Καταλήγοντας ο γραμματέας της ΚΟΘ του ΚΚΕ υπογράμμισε: "Ο αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας δε στεφανώθηκε με νίκη. Την καταλυτικά πολλαπλάσια δύναμη του αντιπάλου σε έμψυχο υλικό και πολεμικά μέσα, κανένας ηρωισμός, καμία αυτοθυσία, ούτε η αξεπέραστη μέχρι σήμερα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας δεν ήταν δυνατό να εξουδετερώσει. Ωστόσο, ο αγώνας αυτός δεν πήγε χαμένος, αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη του κομμουνιστικού και επαναστατικού μας κινήματος. Ενας αγώνας δεν κρίνεται πάντα μόνο από την κατάληξή του, από την νίκη ή την ήττα, αλλά πρώτα απ' όλα από τα ιδανικά και τους στόχους του. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτέλεσε την ηρωική συνέχεια του έπους της Εθνικής Αντίστασης και του μεγάλου Δεκέμβρη, για εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, δημοκρατικές ελευθερίες".

"Για μας τους Ελληνες κομμουνιστές το θετικό κι ελπιδοφόρο είναι ότι κι από τις ήττες βγάζουμε διδάγματα κι αντλούμε πείρα και δυνάμεις για τους νέους αγώνες, τους σκληρούς και μακρόχρονους αγώνες που έχουμε μπροστά μας".

Τι γίνεται όμως σήμερα; Τι άλλαξε από τότε και σε ποια κατεύθυνση;

Ο Θ. Κωνσταντινίδης ξεκαθάρισε μιλώντας προς τους χιλιάδες παρευρισκόμενους πως ο ιμπεριαλισμός γίνεται όλο και πιο βάρβαρος και αδίστακτος στην επιβολή της κυριαρχίας του. Πως "η άρχουσα τάξη της χώρας μας έγινε πιο πειθήνια στους ξένους αφέντες και προστάτες της. Παραδίνει την Ελλάδα στις πολυεθνικές και ελπίζει στη στήριξή της από τις ΗΠΑ και την ΕΕ για τη διατήρηση και αύξηση των όσων απόχτησε από την εκμετάλλευση του λαού. Οσο για τα αστικά κόμματα και τις κυβερνήσεις τους, όπως τότε έτσι και σήμερα προστατεύουν με κάθε τρόπο τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης και διαχειρίζονται την κρατική εξουσία με απόλυτη ταξική συνέπεια προς όφελος των αφεντικών τους, ντόπιων και ξένων".

Και δίνοντας την προοπτική για το λαό, αλλά και το ρόλο που πρέπει να παίξουν οι Κομμουνιστές για να ανατραπεί αυτή η πολιτική, ο γραμματέας της ΚΟΘ του ΚΚΕ σημείωσε: "Για την εργατική τάξη, για την εργαζόμενη αγροτιά, για τον ελληνικό λαό και τη νεολαία δεν υπάρχει άλλη επιλογή πέρα από τον αγώνα για την ανατροπή αυτής της πολιτικής, την ανατροπή αυτής της εξουσίας. Στο ΚΚΕ και στους κομμουνιστές πέφτει ο κλήρος για άλλη μια φορά να μπουν σ' αυτόν τον αγώνα, δουλεύοντας σταθερά, συστηματικά επίμονα για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου, του στόχου που χάραξε το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, δημιουργώντας την προϋπόθεση για την ανατροπή αυτής της άδικης κι εκμεταλλευτικής κοινωνίας".

"Τρία άτομα ήμασταν. Φωνάζαμε όμως: "η πρώτη διμοιρία δεξιά, η δεύτερη αριστερά, η τρίτη κατά μέτωπο". Απέναντι μια διλοχία δική τους. Την άλλη μέρα έγραψαν στις εφημερίδες ότι επιτέθηκαν στον κυβερνητικό στρατό "μεγάλες δυνάμεις συμμοριτών", ότι εμείς εγκαταλείψαμε 19 νεκρούς, ενώ πήραμε κι άλλους μαζί μας κι ότι αυτοί είχαν 13 νεκρούς". Ο Θοδωρής Κασίδης που έκανε την παραπάνω αφήγηση δεν έμπαινε σε λεπτομέρειες, γιατί ακόμα και σήμερα "ο εχθρός δεν πρέπει να ξέρει... ". Αδερφός του θρύλου του Πηλίου, του "Σταυραετού" (Σταύρος Κασίδης), κατέθετε απλά τη μαρτυρία του για ορισμένες στιγμές μιας μεγάλης εποποιίας, αυτής του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Η εκδήλωση έγινε στην αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου του δήμου Ν. Ιωνίας, στο Βόλο. Κι ήταν μια εξαιρετικά συγκινητική εκδήλωση. Και γιατί εκατοντάδες"άσπρα μαλλιά θυμήθηκαν" και γιατί ήταν παρούσα η χορωδία του 54ου συντάγματος του ΕΛΑΣ και γιατί ήταν παρών ο επίσης θρυλικός "Φεραίος" (Μιχάλης Παπαδάμος) και γιατί κεντρικός ομιλητής ήταν ο τότε πολιτικός επίτροπος Γιώργης Τρικαλινός και γιατί οι αναφορές, τόσο όσων πήραν το λόγο από το βήμα (Χρήστος Γιώγας (έχασε 4 αδέρφια στον εμφύλιο), Β. Παλάσης (εκ μέρους της ΝΕ Μαγνησίας του ΚΚΕ), Κώστας Θώμος (εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ), Σταύρος Στολάκης (εκ μέρους της Ενωσης επαναπατρισμένων πολιτικών προσφύγων), όσο και όσων κατέθεταν τη μαρτυρία τους στα "πηγαδάκια", έδιναν ανάγλυφα ψυχωμένες πλευρές αυτού του έπους. Παρόντες, επίσης, στην εκδήλωση ο βουλευτής του ΚΚΕ Νίκος Γκατζής,ο πρώην δήμαρχος Ν. Ιωνίας Ανδρέας Βαλαχής,ο νομαρχιακός σύμβουλος της ΝΑΣ Αντώνης Παππάς και ο λογοτέχνης Ηλίας Λεφούσης.

Στη σύντομη αναφορά του στο πώς συγκροτήθηκαν τα τμήματα του ΔΣΕ στη Μαγνησία, ο Γ. Τρικαλινός περιέγραψε με παραδείγματα το όργιο της τρομοκρατίας από τις παρακρατικές συμμορίες σε βάρος των αγωνιστών. Τόνισε το αναπόφευκτο της ένοπλης αντίστασης του λαού στη νέα τυραννία. "Ορισμένοι, είπε, κατηγορούν το ΚΚΕ, ότι έπεσε στη "λούμπα" των Εγγλέζων και ότι έπρεπε να κάνει τους ανάλογους ελιγμούς, ώστε να αποφύγουμε τον εμφύλιο πόλεμο και να πάρουμε μέρος στις εκλογές. Αλλά ο μόνος ελιγμός που είχε να κάνει τότε το ΚΚΕ, ήταν να σκύψει το κεφάλι και να υποταχθούμε στους Εγγλέζους. Ομως, αυτό που διδάσκει η ιστορία του τόπου μας είναι: "Οταν ο λαός βρίσκεται σε κίνδυνο σκλαβιάς διαλέγει ή τη λευτεριά ή τα όπλα. Και ο λαός μας διάλεξε τα όπλα, την αντίσταση"".

Αναφερόμενος στη δράση του ΔΣΕ στην περιοχή στάθηκε ιδιαίτερα στις μορφές των αγωνιστών. "Οι μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, είπε, πολέμησαν με ηρωισμό, γιατί φλογίζονταν από τα ιδανικά της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας. Και γι' αυτό οι τόσοι ηρωισμοί συμπατριωτών μας αγωνιστών, που έφτασαν στο ύψος των αγωνιστών του '21. Ο Σταυραετός, ο Μαρίνος, ο Φορτωτήρας, η Ζώγια Καραγκίτση, η Λούλα Μπελογιάννη, ο Χρήστος Δαϊνάς, η Βιργινία Σαμαρά και άλλοι που έπεσαν ηρωικά για τα ιδανικά του ΔΣΕ είναι φωτεινά παραδείγματα".

Γ. Τρικαλινός: "Οι μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ πολέμησαν με ηρωισμό, γιατί φλογίζονταν από τα ιδανικά της ελευθερίας, της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας"