Copyright 2019 The Associated

Οι Ιρανοί αξιωματούχοι ανακοινώνουν τις αποφάσεις της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση του Ιράν ανακοίνωσε χτες το πρωί ότι «σε μερικές ώρες» θα ξεκινήσει και πάλι τον εμπλουτισμό ουρανίου σε επίπεδα άνω του 3,67%, δηλαδή ξεπερνώντας το όριο που έθετε η Διεθνής Συμφωνία του 2015 (JCPΟA), από την οποία οι ΗΠΑ αποχώρησαν πέρυσι και για τη διατήρηση της οποίας η ιρανική πλευρά θεωρεί «ανεπαρκείς» τις ενέργειες των άλλων μερών που παραμένουν (Ρωσία, Κίνα, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, ΕΕ).

Ο Μπεχρούζ Καμαλβαντί, εκπρόσωπος του Ιρανικού Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, δήλωσε ότι «θα εμπλουτίσουμε το ουράνιο βάσει των αναγκών μας», προσθέτοντας ότι «αυτήν τη στιγμή δεν χρειάζεται να εμπλουτίσουμε ουράνιο που απαιτείται για τον αντιδραστήρα στην Τεχεράνη», αλλά «θα εμπλουτίσουμε το ουράνιο στο επίπεδο που απαιτείται για τον αντιδραστήρα στο Μπουσέρ». Ο υφυπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αρακτσί, εξέφρασε πάντως την ελπίδα ότι «θα μπορέσουμε να βρούμε μια λύση, διαφορετικά, μέσα σε 60 ημέρες, θα ξεκινήσουμε το τρίτο στάδιο» του περιορισμού των δεσμεύσεων που ανέλαβε το Ιράν στο πλαίσιο της JCPOA. Επιμένοντας ότι η χώρα του τάσσεται υπέρ της διατήρησης της συμφωνίας, ο Αρακτσί σημείωσε ότι οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης είναι «αναστρέψιμες» εφόσον διαπιστώσει ότι ικανοποιούνται και τα δικά της αιτήματα, που βασικά αφορούν τη δυνατότητα πώλησης του πετρελαίου της χώρας, διασφαλίζοντας συνεργασίες που θα καθιστούν εφικτή την παράκαμψη των κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ μετά τη μονομερή αποχώρησή τους από τη Συμφωνία. Ο Αρακτσί είπε ότι τα επόμενα βήματα «αποδέσμευσης» του Ιράν από την JCPOA θα ανακοινωθούν την «κατάλληλη» στιγμή.

Αμεση ήταν η αντίδραση της ΕΕ, με την ύπατη εκπρόσωπο για την Εξωτερική Πολιτική, Φεντερίκα Μογκερίνι, να δηλώνει ότι «ανησυχούμε υπερβολικά για την ανακοίνωση του Ιράν», ενώ η εκπρόσωπος της Κομισιόν, Μάγια Κοτσίτζαντσιτς, είπε πως «βρισκόμαστε σε επικοινωνία με τους άλλους συμμετέχοντες στην JCPOA, περιλαμβανομένης μιας Κοινής Επιτροπής».

Το ΥΠΕΞ της Βρετανίας («Φόρεϊν Οφις») σε ανακοίνωσή του σημείωσε πως «το Ιράν θα πρέπει να σταματήσει άμεσα όλες τις δραστηριότητες που δεν είναι συμβατές με τις υποχρεώσεις του», τονίζοντας ταυτόχρονα ότι «συντονιζόμαστε με άλλους συμμετέχοντες στην JCPOA σχετικά με τα επόμενα βήματα με βάση τους όρους της συμφωνίας, περιλαμβανομένης μιας Κοινής Επιτροπής».

Η Γερμανία, μέσω εκπροσώπου του ΥΠΕΞ, εξέφρασε «υπερβολική ανησυχία» για την ανακοίνωση του Ιράν πως «ξεκίνησε τον εμπλουτισμό ουρανίου πάνω από το όριο του 3,67%», σημειώνοντας ότι βρίσκεται σε επαφή με τους άλλους Ευρωπαίους για τα επόμενα βήματα.

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, καταδίκασε μεν την απόφαση της Τεχεράνης χαρακτηρίζοντάς την ευθέως «παραβίαση» της συμφωνίας του 2015, αλλά πρόσθεσε ότι υπάρχει προθεσμία μέχρι τις 15 Ιούλη για να εξεταστούν οι προϋποθέσεις επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Μάλιστα, ενδεικτική της έντονης προσπάθειας που ειδικά το Παρίσι καταβάλλει για διατήρηση των «διαύλων συνεργασίας» με την Τεχεράνη ήταν η συνομιλία που είχε το Σάββατο ο Μακρόν με τον Ιρανό ομόλογό του, Χασάν Ροχανί, στην οποία συμφώνησαν «να διερευνήσουν μέχρι τις 15 Ιουλίου τις συνθήκες για να επαναληφθεί ο διάλογος μεταξύ των μερών». Ο Μακρόν είπε ότι θα συνεχίσει να συνομιλεί με τις ιρανικές αρχές και με άλλα εμπλεκόμενα μέρη «για την αποκλιμάκωση των εντάσεων που σχετίζονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα»... Να σημειωθεί επίσης πως πηγή της γαλλικής Προεδρίας ανέφερε σε δημοσιογράφους ότι προς το παρόν «δεν είναι επιλογή» η ενεργοποίηση πρόβλεψης της Συμφωνίας για μη συμμόρφωση σε αυτήν, αν και η ιρανική πλευρά επίσης δεν συμμορφώνεται.

Από τη μεριά του Ισραήλ, ο πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, μίλησε για «ένα πολύ, πολύ επικίνδυνο βήμα» και κάλεσε ειδικά τις ηγεσίες Γαλλίας, Βρετανίας και Γερμανίας να υλοποιήσουν προειδοποιήσεις που είχαν απευθύνει για «βαριές κυρώσεις» στην Τεχεράνη. «Πού είστε;», ανέφερε χαρακτηριστικά απευθυνόμενος στις τρεις αυτές χώρες, επιμένοντας ότι «ο εμπλουτισμός ουρανίου γίνεται για έναν λόγο μόνο, για την κατασκευή ατομικής βόμβας».

Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, για τη στάση των ΗΠΑ είχε γίνει γνωστό αίτημα που κατέθεσαν για να συνεδριάσει εκτάκτως, την Τετάρτη 10 Ιούλη, το 35μελές Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), με την Αμερικανίδα εκπρόσωπο, Τζάκι Γουόλκοτ, να υποστηρίζει ότι «η διεθνής κοινότητα πρέπει να απαιτήσει το καθεστώς του Ιράν να λογοδοτήσει», χωρίς ωστόσο άλλες διευκρινίσεις.

Η ιρανική διπλωματική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ στη Βιέννη επέκρινε το αίτημα για σύγκληση του ΔΟΑΕ βλέποντας στην εξέλιξη μια «θλιβερή ειρωνεία», με το επιχείρημα ότι οι ΗΠΑ ήταν «οι πρώτες που παραβίασαν» την JCPOA. Ο εκπρόσωπος της Ρωσίας, Μιχαήλ Ουλιάνοφ, δήλωσε ότι η συνεδρίαση της Τετάρτης «δεν είναι το κατάλληλο φόρουμ για να εξεταστούν» οι «ιρανικές παρεκκλίσεις» - όπως τις χαρακτήρισε - από τους όρους της JCPOA.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Πολιτικής Αμυνας του Ιράν, Γκολαμρεζά Τζαλαλί, αναφερόμενος στην κατάρριψη του αμερικανικού κατασκοπευτικού drone από το Ιράν (που υποστήριζε ότι είχε μπει στον εναέριο χώρο του), δήλωσε ότι «μετά την κατάρριψη, οι ΗΠΑ μάς είπαν μέσω διπλωματικών μεσολαβητών ότι ήθελαν να πραγματοποιήσουν μια περιορισμένη (στρατιωτική) επιχείρηση», αλλά «η απάντηση του Ιράν ήταν ότι θεωρούμε κάθε επιχείρηση έναρξη πολέμου».

Στο μεταξύ, αναστάτωση προκάλεσε η είδηση που κυκλοφόρησε το Σάββατο ότι το πετρελαιοφόρο «Pacific Voyager», με βρετανική σημαία, «ακινητοποιήθηκε» στον Περσικό Κόλπο. Οπως δήλωσε τελικά αξιωματούχος του οργανισμού Maritime Trade Operations (UKMTO - συντονίζει την κίνηση των πλοίων στον Κόλπο), το πλοίο ακινητοποιήθηκε στο πλαίσιο μιας διαδικασίας ρουτίνας για να προσαρμόσει την ώρα άφιξής του στο επόμενο λιμάνι και μετά συνέχισε την πορεία του. Την περασμένη βδομάδα το ιρανικό πετρελαιοφόρο «Grace 1» (με σημαία Παναμά) «καταλήφθηκε» από δυνάμεις του βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού στο Γιβραλτάρ (αποτελεί βρετανικό έδαφος), μετά από πληροφορίες ότι μετέφερε πετρέλαιο στη Συρία, παραβιάζοντας κυρώσεις της ΕΕ. Ο ΥΠΕΞ της Ισπανίας, Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι η επιχείρηση έγινε έπειτα από «αίτημα των ΗΠΑ προς τη Βρετανία». Από τη μεριά του, το Ιράν κάλεσε για επίσημη διαμαρτυρία στο ΥΠΕΞ τον Βρετανό πρέσβη, Ρομπ Μακέρ, χαρακτηρίζοντας τις ενέργειες της χώρας του «απολύτως» ταυτόσημες «με τη βάναυση πολιτική των ΗΠΑ, εναντίον της οποίας οι ευρωπαϊκές χώρες ανέκαθεν διαμαρτύρονταν». Μεταξύ άλλων, στελέχη των «Φρουρών της Επανάστασης» κάλεσαν την κυβέρνηση Ροχανί «να δράσουν αναλόγως και να καταλάβουν και να κατασχέσουν ένα βρετανικό πετρελαιοφόρο». Σε συνέντευξή του, ο Αμπάς Αρακτσί υποστήριξε πάντως ότι «ο στόχος και ο προορισμός αυτού του τάνκερ δεν ήταν η Συρία. Το λιμάνι το οποίο αναφέρουν στη Συρία δεν έχει ουσιαστικά τη δυνατότητα για ένα τέτοιο υπερ-τάνκερ» και επέμεινε ότι «η κατάληψη αυτού του πλοίου ήταν ναυτική αρπαγή».