Copyright 2019 The Associated

Το σχέδιο συμφωνίας ανακοινώθηκε μετά από σκληρά παζάρια (φωτ. από τη χτεσινή συνάντηση στις Βρυξέλλες)

Μετά από σκληρά, μαραθώνια παζάρια, οι διαπραγματευτικές ομάδες Ηνωμένου Βασιλείου και ΕΕ ανακοίνωσαν χτες το μεσημέρι τρία πολυσέλιδα σχέδια συμφωνίας με τα οποία θεωρούν πως θα μπορούσαν, εάν δεν απορριφθούν αύριο Σάββατο από τη 650μελή βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων, να δρομολογήσουν στις 31 Οκτώβρη ένα «διατεταγμένο Brexit» ώστε αφενός να μειώσουν το ρίσκο για σημαντικά μονοπώλια και των δύο πλευρών, αφετέρου να μη θυσιάσουν τη Συμφωνία του 1998 για την κατάπαυση του πυρός στη Βόρεια Ιρλανδία.

Τα σχέδια των δύο πλευρών αφορούν ένα νέο 63σέλιδο Πρωτόκολλο για τις σχέσεις Ιρλανδίας - Βόρειας Ιρλανδίας, μία Νέα Πολιτική Διακήρυξη 26 σελίδων, που περιγράφει αδρά τις βάσεις για τις μελλοντικές σχέσεις των δύο πλευρών, και μία τρισέλιδη Διακήρυξη Πρόθεσης, που περιγράφει πώς το Κοινοβούλιο της Βόρειας Ιρλανδίας θα δίνει τη συγκατάθεσή του ανά τετραετία με απλή πλειοψηφία σε όσα το αφορούν. Και τα τρία υιοθετήθηκαν χτες το βράδυ ομόφωνα από τους ηγέτες των άλλων 27 χωρών της ΕΕ, κατά την πρώτη μέρα της Συνόδου Κορυφής.

Ο επικεφαλής των διαπραγματευτών της Κομισιόν, Μισέλ Μπαρνιέ, ανακοινώνοντας τα βασικά σημεία των συμφωνηθέντων ανέφερε μεταξύ άλλων πως η Βόρεια Ιρλανδία θα παραμείνει τμήμα του τελωνειακού εδάφους του Ηνωμένου Βασιλείου (αντί της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ, όπως προέβλεπε η προηγούμενη συμφωνία).

Ωστόσο, σε προϊόντα που θα φτάνουν στη Β. Ιρλανδία θα ισχύουν οι κανόνες της ΕΕ. Σε προϊόντα από τη Βρετανία που προορίζονται για τις αγορές της Β. Ιρλανδίας και πρόκειται να κυκλοφορήσουν εντός ΕΕ, αναφέρεται πως δεν θα επιβάλλονται επιπλέον δασμοί.

Συμφωνήθηκε να αποφευχθούν στα σύνορα οι αυστηροί τελωνειακοί έλεγχοι μεταξύ Ιρλανδίας - Β. Ιρλανδίας και να περιοριστούν στα λιμάνια της Ιρλανδίας. Μετά τη διαδικασία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, η Βουλή της Β. Ιρλανδίας ανά τετραετία θα μπορεί να δίνει συγκατάθεση ή να απορρίπτει το Πρωτόκολλο Ιρλανδίας - Β. Ιρλανδίας με απλή πλειοψηφία. Εάν απορριφθεί, τότε θα ακολουθήσει διετής περίοδος κατά την οποία θα πρέπει να βρεθεί μία νέα συμφωνία ώστε να αποφευχθούν οι αυστηροί συνοριακοί έλεγχοι μεταξύ Ιρλανδίας - Β. Ιρλανδίας.

Τα συμφωνηθέντα παρουσιάστηκαν από τον απερχόμενο πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ, σαν «δίκαιη και εξισορροπημένη» συμφωνία, υποστηρίζοντας πως οι Βρυξέλλες δεν προτίθενται να δώσουν νέα αναβολή στο Brexit (μολονότι μπορεί να αναγκαστούν να τη δώσουν αν η συμφωνία απορριφθεί το Σάββατο από το βρετανικό Κοινοβούλιο).

Ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντ. Τουσκ, ισχυρίστηκε ότι με τη συμφωνία αποφεύγεται το χάος και επέμεινε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη για το «διαζύγιο», πολιτικά, οικονομικά, τεχνικά.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον από την πλευρά του «πανηγύρισε» για τη συμφωνία, λέγοντας ότι είναι «λογική και δίκαιη, που αντανακλά τη δουλειά» που έκαναν και οι δύο πλευρές στη διαπραγμάτευση ώστε «να προστατευτεί η ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρεια Ιρλανδία». Επέμενε έτσι πως το Brexit θα ξεκινήσει στις 31 του μήνα, δίχως καθυστέρηση.

Πάντως, την ίδια στιγμή, ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ (από το «κεντροδεξιό» Fine Gael) χαιρέτισε τη συμφωνία, επειδή αποτρέπει ένα χαοτικό - άτακτο Brexit. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η εμπειρία από τη συγκεκριμένη διαπραγμάτευση μπορεί να αξιοποιηθεί και για παζάρια με τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Τουρκία.

Το αντιπολιτευόμενο ιρλανδικό κόμμα Σιν Φέιν χαιρέτισε κι αυτό τη συμφωνία, θεωρώντας πως είναι προτιμότερη, σαν «το μικρότερο κακό», αλλά υποστηρίζοντας ότι «δεν υπάρχει καλό Βrexit».

Στο Λονδίνο, το βορειοϊρλανδικό κόμμα DUP, που στηρίζει κοινοβουλευτικά (με 10 έδρες) την κυβέρνηση Τζόνσον, απέρριψε τη συμφωνία, εκτιμώντας ότι μακροπρόθεσμα θα λειτουργήσει σε βάρος των συμφερόντων της Βόρειας Ιρλανδίας. Δυσαρέσκεια εξέφρασαν σχεδόν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, εκτιμώντας πως τα αναθεωρημένα κείμενα του νέου σχεδίου συμφωνίας είναι χειρότερα από τη συμφωνία που είχε ανακοινώσει τον περασμένο Νοέμβρη η πρώην πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι.

Ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν την αποδοκίμασε, ζητώντας νέο δημοψήφισμα και εκλογές για «να ακουστεί η φωνή» του λαού.

Η Τζο Σουίνσον, αρχηγός του μοναδικού κόμματος που έχει πάρει ξεκάθαρη θέση υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ, των αντιπολιτευόμενων «Φιλελεύθερων Δημοκρατών», δήλωσε πως «είμαστε ακόμη μακριά από το τέλος του αγώνα για να σταματήσει το Brexit». Πρόσθεσε πως η συμφωνία που ανακοινώθηκε χτες είναι «αρνητική για την οικονομία μας, τις δημόσιες υπηρεσίες και το περιβάλλον».

Αρνητική ήταν επίσης η αντίδραση των Σκοτσέζων εθνικιστών από το SNP της πρωθυπουργού Νίκολα Στάρτζεον, που είπε ότι δεν θα ψηφίσει το νέο σχέδιο συμφωνίας, κρίνοντας ότι απομακρύνει τη Σκοτία «από την ενιαία αγορά, την τελωνειακή ένωση, παρά τη μεγάλη δημοκρατική θέληση του λαού της Σκοτίας».