Για περισσότερο από έναν χρόνο αναπάντητα παραμένουν τα σοβαρά ερωτήματα για τις πραγματικές αιτίες της καταστροφικής έκρηξης που σημειώθηκε στο λιμάνι της Βηρυτού στις 4 Αυγούστου 2020. Αυτή είχε σοβαρές συνέπειες στη λειτουργία της χώρας ως «διαμετακομιστικού κέντρου» στην ευρύτερη περιοχή, ενώ για 3η χρονιά σημειώνεται συρρίκνωση της οικονομίας, με επίδραση και της διεθνούς συγχρονισμένης κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, με σοβαρές συνέπειες στη ζωή των ήδη βασανισμένων εργατικών και λαϊκών οικογενειών του Λιβάνου.

Παρά τη μικρή του έκταση ο Λίβανος διαθέτει μια γεωστρατηγική θέση, η οποία διεκδικείται ανοιχτά τα τελευταία χρόνια από την Κίνα, προκαλώντας τις αντιδράσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή.

Ρίχνοντας μια ματιά σε γεγονότα που προηγήθηκαν της έκρηξης στο λιμάνι εντοπίζουμε τα εξής:

-- Εκδήλωση μιας ισχυρής τάσης σε παραδοσιακούς συμμάχους της Δύσης στον Λίβανο υπέρ της ενίσχυσης των κινεζικών και ρωσικών επενδύσεων.

-- Αναφορές στα μέσα Ιούλη 2020 για μεθοδική ενίσχυση της τουρκικής επιρροής σε βάρος της επιρροής της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ειδικά στην Τρίπολη στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπου προχωρούν ρωσικές επενδύσεις.

-- Εναρξη ισχύος των διατάξεων του νόμου του «Καίσαρα» των ΗΠΑ σε βάρος ηγετικών στελεχών του συριακού κράτους και των συνεργατών τους διεθνώς (ειδικά στον Λίβανο που αποτελούσε κόμβο παράκαμψης των κυρώσεων).

-- Απειλές της «Χεζμπολάχ» για εκδίκηση για τον θάνατο μέλους της σε ισραηλινή επιδρομή κατά του αεροδρομίου της Δαμασκού στις 20/7/2020.

-- Πόλεμος δηλώσεων ανάμεσα σε Κινέζους και Αμερικανούς διπλωμάτες στον Λίβανο και ευρύτερα.

Η ευρύτερη περιοχή - εστία προετοιμάζει έναν «τοκετό», ο οποίος οφείλεται στην οικονομική άνοδο της Κίνας, στην όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και αντιθέσεων για το μοίρασμα και τον έλεγχο των αγορών, με επίκεντρο τις πηγές Ενέργειας, τον ορυκτό πλούτο, τις μεταφορές και την εξέλιξη μιας τάσης αναδιάταξης περιφερειακών και διεθνών οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών συμμαχιών.

Ο Λίβανος, ως γνωστόν, συνδέεται και πολιτικο-στρατιωτικά με τις τρέχουσες εξελίξεις και επεμβάσεις που λαμβάνουν χώρα σε Ιράν, Συρία, Παλαιστίνη, Ιράκ και Υεμένη. Προς το παρόν βρίσκεται εκτός των πλαισίων των «νέων εταιρικών γεωπολιτικών σχέσεων» που προκύπτουν από τα αλληλένδετα σχέδια «East Med» και «Συμφωνία του αιώνα».

Με στόχο την αναβάθμιση του ρόλου τους, Λιβανέζοι πλουτοκράτες πρωταγωνίστησαν τα τελευταία χρόνια σε «φιέστες» υπέρ της κινεζικής πρωτοβουλίας «Μια ζώνη, ένας δρόμος», παρά τη φήμη του «φιλοδυτικού» που χαρακτήριζε μερικούς. Συμφώνησαν με σχέδια που παρουσίασαν κινεζικά μονοπώλια και αφορούσαν κυρίως στις υποδομές των μεταφορών, με ευρύτερες επενδυτικές προθέσεις.

Χαρακτηριστική τότε ήταν μια δήλωση του Κινέζου πρέσβη στον Λίβανο: «Ο Λίβανος είναι ένα λαμπρό μαργαριτάρι στην ανατολική ακτή της Μεσογείου, βρίσκεται στο σημείο συνάντησης του χερσαίου και θαλάσσιου "δρόμου του μεταξιού" (...) Τα τελευταία 6 χρόνια, η Κίνα υπήρξε ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος και η μεγαλύτερη πηγή εισαγωγών στον Λίβανο».

Στο ίδιο πλαίσιο ένα στέλεχος των λιβανέζικων επιμελητηρίων που διαθέτει στενή σύνδεση με τα κινεζικά συμφέροντα αποτύπωσε με λίγα λόγια τις στοχεύσεις της Κίνας: «Η σιδηροδρομική γραμμή Βηρυτού - Τρίπολης θα προσελκύσει Κινέζους επενδυτές εάν αποτελέσει μέρος μιας μεγάλης κλίμακας προσπάθειας διασύνδεσης της ευρύτερης περιοχής. Οι Κινέζοι δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη σύνδεση της Βηρυτού με την Τρίπολη, της Τρίπολης με το Χαλέπι, του Χαλεπιού με τη Δαμασκό κ.ο.κ. Οι Κινέζοι, με τα μάτια στην ανοικοδόμηση της Συρίας, διαθέτουν ενδιαφέρον για το σιδηροδρομικό δίκτυο του Λιβάνου, τα λιμάνια του και τη σύνδεσή τους με την συριακή ενδοχώρα, τη στιγμή που η Ρωσία ελέγχει αυστηρά τα συριακά λιμάνια Ταρτούς και Λαοδικείας».

Εν μέσω μιας εξελισσόμενης νέας διεθνούς συγχρονισμένης κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και με τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, οι περιορισμοί στην παραγωγή, στις μεταφορές, στο εμπόριο επιτάχυναν την εκδήλωση της κρίσης.

Οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί εντείνονται παραπέρα στην περιοχή λόγω:

-- Της υπογραφής της συμφωνίας - πλαισίου στα τέλη Σεπτέμβρη 2019 ανάμεσα στο Ιράκ και την Κίνα που είναι γνωστή ως «Πετρέλαιο αντί ανοικοδόμησης», η οποία προκάλεσε την έντονη αντίδραση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στο Ιράκ, ενώ λίγους μήνες αργότερα με εντολή Τραμπ δολοφονήθηκαν με αεροπορικό πλήγμα Ιρακινοί αξιωματούχοι και ο Ιρανός στρατηγός Κάσεμ Σολεϊμανί.

-- Της 25ετούς σινο-ιρανικής συμφωνίας στρατηγικής συνεργασίας, ύψους 400 δισ. δολαρίων, που ήταν στο στάδιο της «ζύμωσης» και αποκρυσταλλώθηκε τον Μάρτη του 2021. Επίσης, σημαντικές είναι οι δηλώσεις των Κινέζων αξιωματούχων για την ανοικοδόμηση της Συρίας, παρά το σχετικό «απαγορευτικό» που έχουν κηρύξει οι ευρωατλαντιστές.

-- Των κινεζικών επενδυτικών σχεδίων σε 4 σημαντικά έργα υποδομής στον Λίβανο. Στις 22/6/2020 κυκλοφόρησαν δηλώσεις του Κινέζου πρέσβη στον Λίβανο: «Ενθαρρύνουμε τις κινεζικές εταιρείες στη συνεργασία με τους Λιβανέζους εταίρους».

Η παραπάνω δήλωση προκάλεσε τότε την έντονη απάντηση του βοηθού του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιου για τη Μέση Ανατολή, Ντέιβιντ Σένκερ, που σημείωσε σε μια συνέντευξη που κυκλοφόρησε στον Λίβανο ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν κυρώσεις στους διεφθαρμένους πολιτικούς, ότι η κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει σε σοβαρές μεταρρυθμίσεις, αναφέροντας μεταξύ άλλων:

«Η "Χεζμπολάχ" είναι μέρος μιας γραμμής που συνδέεται με αυταρχικά καθεστώτα όπως το Ιράν, το οποίο έχει ένα "μακρύ" ιστορικό παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και της Κίνας, που βάζει εκατομμύρια Κινέζους μουσουλμάνους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η πλειοψηφία των Λιβανέζων γνωρίζουν πολύ καλά ότι το μέλλον τους δεν είναι με αυτό το μοντέλο καθεστώτων όπως του Ιράν, της Βενεζουέλας (...)

Πρέπει να σημειωθεί σχετικά με τις κινεζικές επενδύσεις που αναζητά ο (επικεφαλής της "Χεζμπολάχ") Νασράλα, όπως ο τομέας των τηλεπικοινωνιών, το 5G με την προσέλκυση των κινεζικών εταιρειών, την ώρα που γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η "Χεζμπολάχ" είναι τρομοκρατική οργάνωση εκτός της εξουσίας του κράτους, και όταν αυτές οι "επενδύσεις" εισέρχονται από δίκτυα και επικοινωνίες πέμπτης γενιάς, όλα τα δεδομένα θα είναι στα χέρια του ΚΚ Κίνας (...) Πάντα υποστηρίζουμε ότι το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του, η "Χεζμπολάχ" είναι μια τρομοκρατική οργάνωση και πραγματοποιεί πάντα ενέργειες που μπορεί να οδηγήσουν σε σύγκρουση (...)

Οι ΗΠΑ μεσολάβησαν μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, και αναπτύχθηκε μια άποψη για την επίλυση αυτής της κρίσης, φέρναμε πιο κοντά τις απόψεις, αλλά η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο του Λιβάνου, που αντιμετωπίζει οικονομική κρίση και θέλει να βρει φυσικό αέριο στα μπλοκ 9 και 10, τα οποία περιέχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου, σύμφωνα με μελέτες των ακτών του Λιβάνου. Οταν η κυβέρνηση αποφασίσει την εκμετάλλευση αυτού του φυσικού αερίου, ενθαρρύνω τους Λιβανέζους να εφαρμόσουν την "άποψή μας" έτσι ώστε να μπορούν να επωφεληθούν από το φυσικό αέριο που βρίσκεται στη θάλασσα».

Η πρεσβεία της Κίνας εξέδωσε μια ανακοίνωση - απάντηση στα παραπάνω.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι, ένα μήνα πριν, υπήρξε ανάλογη παρέμβαση του τότε επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάικ Πομπέο, στο γειτονικό Ισραήλ κατά της κινεζικής διείσδυσης στις ισραηλινές υποδομές. Οι παρεμβάσεις Πομπέο προκάλεσαν την απάντηση του Κινέζου πρέσβη στο Ισραήλ, ο οποίος σημείωσε σε άρθρο του: «Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Πομπέο, θεωρεί τα τελευταία χρόνια οποιαδήποτε κινεζική επένδυση στο Ισραήλ ως "κίνδυνο για την ασφάλειά του", αλλά δεδομένης της μείωσης των κινεζικών επενδύσεων στο Ισραήλ, πώς μπορεί να ειπωθεί ότι η Κίνα αγοράζει το Ισραήλ;». Ο Κινέζος πρέσβης δύο μέρες αργότερα βρέθηκε νεκρός στην οικία του.

Με την πανδημία του κορονοϊού και την έκρηξη στο λιμάνι, χειροτέρεψαν περισσότερο οι συνθήκες ζωής των εργατικών - λαϊκών οικογενειών. Πάνω από το μισό του πληθυσμού είναι κάτω από το εθνικό όριο φτώχειας. Το τοπικό νόμισμα έχασε περισσότερο από το 85% της αξίας του, η φτώχεια στον πληθυσμό της χώρας τριπλασιάστηκε από το 2019. Η φυγή των Λιβανέζων από τη χώρα εμποδίζεται λόγω των περιοριστικών μέτρων. Στη χώρα ζουν 3,8 εκατομμύρια άνθρωποι και στο εξωτερικό διαμένουν 2,2, τα εμβάσματα των οποίων εκτιμάται ότι αποτελούν σχεδόν το 50% του ΑΕΠ της...

Ολα αυτά προστίθενται στην απειλή με πόλεμο από το γειτονικό Ισραήλ που έχει ενεργό ρόλο στις ευρωατλαντικές εταιρικές γεωπολιτικές σχέσεις, παράλληλα με την αργή και σταθερή εξέλιξη των σχέσεών του με την Κίνα εδώ και 2,5 δεκαετίες.

Η αποδυνάμωση του λιβανέζικου αστικού κράτους και των «μετριοπαθών» συμμάχων του ευρωατλαντισμού στη χώρα δημιουργεί ευνοϊκότερες συνθήκες για τη «Χεζμπολάχ» και τους συμμάχους της, που προσπαθούν να θέσουν νέους κανόνες εμπλοκής και πολιτικο-στρατιωτικές «εξισώσεις» στην περιοχή. Τις τελευταίες μέρες, ο γγ της οργάνωσης ανακοίνωσε «τον απόπλου τουλάχιστον δύο δεξαμενόπλοιων με καύσιμα από το Ιράν με προορισμό τον Λίβανο, για την αντιμετώπιση της κρίσιμης έλλειψης καυσίμων, που ταπεινώνει τον λαό», προειδοποιώντας τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ότι η οργάνωση θα υπερασπιστεί τα δεξαμενόπλοια από οποιαδήποτε επίθεση, θεωρώντας τα «λιβανέζικο έδαφος». Και πρόσθεσε μεταξύ άλλων: «Αν έρθει η ώρα και δεν υπάρχουν εταιρείες που θέλουν να κάνουν γεωτρήσεις για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου από τα χωρικά μας ύδατα, είμαστε έτοιμοι να βασιστούμε σε μια ιρανική εταιρεία που έχει μεγάλη εμπειρία και έχει το θάρρος και δεν φοβάται τις κυρώσεις των ΗΠΑ και ας τολμήσει τότε το Ισραήλ να την στοχοποιήσει».

Οι μαζικές διαμαρτυρίες στις πλατείες του Λιβάνου ενάντια στη διαφθορά, στη λιτότητα, στην ανεργία «ευαγγελίζονταν» τον εκσυγχρονισμό του αστικού κράτους ως διέξοδο. Οπως σημειώσαμε παραπάνω, ένα ευρύ τμήμα των πολιτικών δυνάμεων της χώρας διακηρύσσει (άσχετα από προθέσεις) ως «σωτηρία» της χώρας τη στροφή προς Κίνα, Ρωσία, Ιράν και Συρία, εξωραΐζοντας ιδεολογικά την παγκόσμια ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, αφού θεωρεί πως αυτή μπορεί να μεταβληθεί χωρίς την αναγκαία ανατροπή του καπιταλισμού.

Ο λαός του Λιβάνου βρίσκεται στις «μυλόπετρες» του εκμεταλλευτικού συστήματος. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η ευημερία του λαού δεν επιτυγχάνεται από «σωτήρες» τύπου πρώην και νυν δισεκατομμυριούχων πρωθυπουργών Χαρίρι, Μικάτι και άλλων ούτε από «την εξέγερση της 17ης Οκτωβρίου» των «αγανακτισμένων» ούτε από τις προτάσεις για μεταβατικό στάδιο «ενός κοσμικού δημοκρατικού κράτους», αλλά με τον ανηφορικό δύσκολο δρόμο της συγκέντρωσης δυνάμεων για μια εκ βάθρων οικονομική και πολιτική ανατροπή του συστήματος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.