Σεμνός και αθόρυβος εργάτης της τέχνης και των αγωνιστικών παραδόσεων της Αριστεράς, ο ζωγράφος, χαράκτης, αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, Χρίστος Δαγκλής (1916-1991) άφησε παρακαταθήκη στους νεότερους ένα πλούσιο εικαστικό έργο. Ενα έργο που διακρίνεται για την αλήθεια και την εκφραστική του δύναμη. Δίκαια ο Χρ. Δαγκλής χαρακτηρίστηκε σαν «ο χαράκτης της εξορίας», αν και εξίσου ποιοτική και σημαντική είναι και η ζωγραφική του. Αυτήν την πλευρά, την όχι τόσο γνωστή, φωτίζει η έκθεση «Χρίστος Δαγκλής. Μελάνια - υδατογραφίες», που φιλοξενείται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 51). Το αφιέρωμα πραγματοποιείται δέκα χρόνια μετά το θάνατό του, με ανεκπλήρωτη ακόμα, παρά τον τεράστιο αγώνα της γυναίκας του Φραντζέσκας Ιακωβίδου, την επιθυμία του να στεγαστεί και να εκτίθεται μόνιμα το έργο του σε δημόσιο χώρο στη γενέτειρά του, τα Γιάννενα.

Η έκθεση παρουσιάζει 65 έργα του, με αποκλειστικό θέμα το τοπίο, επιδιώκοντας έτσι να προβάλει τον πλούτο και τη λεπτότητα της ζωγραφικής του δημιουργίας. Πρόκειται για έργα που φιλοτεχνήθηκαν με υδατόχρωμα και μελάνι. Τοπία από την Ελλάδα, από χώρες που επισκέφτηκε, από το Παρίσι όπου έζησε αυτοεξόριστος στη διάρκεια της χούντας, στοιχειοθετούν ένα ιδιότυπο οδοιπορικό. Η χρωματική ευαισθησία και ο λυρισμός τους, με τη δύσκολη τεχνική της υδατογραφίας, και η στιβαρότητα της κυκλαδικής ατμόσφαιρας σε άσπρο - μαύρο, αποκαλύπτουν έναν άξιο ζωγράφο, δημιουργό λεπταίσθητης αρμονίας, ευγένειας και μέτρου. Η τοπιογραφία του Χρ. Δαγκλή (τοπία με μελάνι ή τοπία με ακουαρέλες) δεν είναι μια απλή καταγραφή. Είναι τοπία «ψυχής».

Οπως έγραφε το 1975 η Τατιάνα Γκρίτση - Μιλλιέξ «ο Δαγκλής είναι ένας από τους λίγους τεχνίτες της ακουαρέλας, δεν υπάρχει τυχαίο - όπως συμβαίνει συχνά σ' αυτού του είδους τη ζωγραφική - το νερό είναι υλικό γι' αυτόν όσο και το χρώμα, η μεταμόρφωση γίνεται από γνώση και συγκρατημένη ευαισθησία, πουθενά δεν αγγίζει το γλυκερό, όταν πετάει μια χούφτα κόκκινο πάνω στον τοίχο του νησιώτικου σπιτιού, σε πρώτο πλάνο γίνεται δέσμη φωτός ή τραγική υπόμνηση αίματος νωπού. Δεν αποκλείεται το ένα να είναι μέσα στο άλλο. Ενας τοίχος άσπρου νησιού, ένας τοίχος άσπρων εκτελεσμένων, ένας τοίχος άσπρος πιο πρόσφατα σφηνωμένος στη μνήμη, αίμα νωπό, φως τραγικό».

«Οι μεγάλες μαυρόασπρες συνθέσεις του έχουν κλασική δομή. Αυτό που κυριαρχεί είναι ο ρυθμός, σ' αυτόν στηρίζεται η ποίηση του φωτός, γιατί το φως ποιείται... Το αποτέλεσμα του ασπρόμαυρου έχει τη διαύγεια που μας δίνει κάποτε μόνο το ελληνικό φως».

Ο Χρίστος Δαγκλής γεννήθηκε στα Γιάννενα. Από παιδί του άρεσε να αποτυπώνει στο χαρτί το μόχθο των ανθρώπων της πόλης του και της υπαίθρου. Ετσι, όταν η πολυμελής οικογένειά του ήρθε στην Αθήνα (1932), ο Χρ. Δαγκλής φοίτησε στο Διακοσμητικό τμήμα της Σιβιτανιδείου και ύστερα στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, κοντά στους Κ. Παρθένη και Γ. Κεφαλληνό. Σ' αυτό το διάστημα εντάχθηκε στις αριστερές πολιτικές δυνάμεις και οργανώθηκε στην ΟΚΝΕ. Η δικτατορία του Μεταξά βρίσκει το Χρ. Δαγκλή σπουδαστή να συμμετέχει στην παράνομη δουλιά για την ανατροπή της. Ο δάσκαλός του Γ. Κεφαλληνός οργανώνει το εργαστήρι για τις παράνομες αφίσες. Μαζί του και ο Χρ. Δαγκλής. Με την κήρυξη του πολέμου, βρίσκεται στρατιώτης στην Κέρκυρα και φεύγει για τα Γιάννενα, όπου συμμετείχε στην τοπική οργάνωση του ΕΑΜ και στην έκδοση της εφημερίδας «Ο Αγωνιστής». Το 1942, ο Χρ. Δαγκλής φεύγει για την Αθήνα. Ολο αυτό το διάστημα, αποσπασμένος στην ΕΠΟΝ, εργάζεται παράνομα στα οργανωτικά και παράλληλα χαράσσει ένσημα και άλλο παράνομο υλικό. Το Μάη του 1944 συλλαμβάνεται και μεταφέρεται στο «κελί των μελλοθανάτων» στο Γουδί. Ακολουθούν τέσσερις μήνες βαρβαρότητας και κτηνωδίας. Ο Δεκέμβρης του '44 τον βρίσκει στη διαφώτιση της Κεντρικής του ΕΑΜ. Το Μάη του 1946 και πάλι συλλαμβάνεται για «αντεθνική δράση» και ακολουθούν (έως τα τέλη του '56), τα χρόνια της εξορίας: Εύδηλος Ικαρίας, Μούδρος Λήμνου, Μακρονήσι, Αη - Στράτης. Στα νησιά του μαρτυρίου εικονογραφεί την καθημερινή ζωή, τον αγώνα και την αξιοπρέπεια των κρατουμένων. Φιλοτεχνεί σκηνικά και κοστούμια για τις παραστάσεις των: Μ. Κατράκη, Τζ. Καρούσου, Γ. Γιολδάση, Κ. Μπαλαδήμα κ.ά. και των ερασιτεχνών, όπως οι Γ. Ρίτσος, Τ. Λειβαδίτης, Μ. Λουντέμης, Δ. Φωτιάδης, Φ. Ανωγειανάκης κ.ά. στα έργα: «Βαβυλωνία», «Πέρσες», «Οθέλλος» κ.ά.

Η δικτατορία των συνταγματαρχών βρίσκει το Χρ. Δαγκλή, μαζί με τη σύντροφό του Φραντζέσκα Ιακωβίδου, στο εξωτερικό. Τα επτά χρόνια της χούντας ζει στο Παρίσι. Στην Ελλάδα επέστρεψε το Γενάρη του 1975. Τη χρονιά αυτή «φουντώνει» η εκθεσιακή του δραστηριότητα, με αποκορύφωμα την αναδρομική έκθεση έργων του στην Εθνική Πινακοθήκη (1989).

Στη ζωγραφική και τη χαρακτική του δημιουργία, ο Χρ. Δαγκλής χρησιμοποιεί διαφορετικό μορφοπλαστικό λεξιλόγιο. Στα σχέδιά του και τα χαρακτικά του μένει περισσότερο πιστός στην ανθρώπινη μορφή και τις σκηνές από τα βιώματα και τη ζωή των εξορίστων. Στην υδατογραφία και τα μελάνια στρέφεται στη σχηματοποίηση, στους συνδυασμούς του άσπρου και του μαύρου, τονίζοντας τον ατμοσφαιρικό χαρακτήρα του φωτός.

Οπως αναφέρει η διευθύντρια της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων Νέλλη Κυριαζή στον κατάλογο της έκθεσης, «ο Δαγκλής ιχνηλατεί τα τοπία της όρασής του, προβάλλοντας, κατ' ουσίαν, τον έσω κόσμο, τη δική του ψυχική διάθεση και εναποθέτοντας στη ζωγραφική επιφάνεια ένα αμάλγαμα φυσικού και μη ορατού που πολύ απέχει από τη στιλιζαρισμένη τοπιογραφία». Οσον αφορά στις τεχνοτροπικές του προσεγγίσεις «η επικοινωνία του στα μεγάλα μουσεία με τα επαναστατικά κινήματα του 20ού αιώνα δε στάθηκε ικανή να απομακρύνει τον καλλιτέχνη από την πρόκληση του αντικειμένου ως κεντρικού άξονα, μολονότι οι προσωπικές του αναζητήσεις υιοθετούν μια προχωρημένη αφαιρετικότητα με την απόρριψη της περιγραφικής φλυαρίας».

«... Η μεστότητα του αυστηρού αισθητικού περιεχομένου ανακαλεί τη χαρακτική λιτότητα, ενώ στη στέρεα δομημένη σύνθεση των τοπίων αυτών, ο Δαγκλής κατόρθωσε να διοχετεύσει τη δύναμη του ελληνικού φωτός που ενσωματώνεται στους όγκους, επιβάλλοντας στην όρασή μας να αναζητά κάθε φορά το μέτρο και την ερμηνεία του ελληνικού χώρου στις πλαστικές αξίες των έργων του».