Σε μοχλό ενδοαστικών διεργασιών και ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και παρεμβάσεων, εντός και εκτός συνόρων, αναδεικνύονται οι εντεινόμενες εξελίξεις στην τουρκική οικονομία, με τον λαό της γειτονικής χώρας να πληρώνει ξανά τη «νύφη», ανεξάρτητα από την έκβαση αυτών των διεργασιών.

Μετά και την τελευταία μείωση του βασικού επιτοκίου δανεισμού (από 16% στο 15%), η τουρκική λίρα υπολογίζεται ότι από την αρχή της χρονιάς έχει χάσει περίπου το 45% της αξίας της έναντι του δολαρίου (ιστορικό χαμηλό).

Οι υποτιμήσεις της τουρκικής λίρας (που διευκολύνουν επενδύσεις αλλά ακριβαίνουν τις εισαγωγές) απογειώνουν τον πληθωρισμό (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία - τα οποία αμφισβητούνται, ως υποτιμημένα - φτάνει στο 20%), με τις διαρκείς ανατιμήσεις να δυσκολεύουν την προμήθεια βασικών ειδών πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης.

Μεταξύ άλλων προκαλούνται σοβαρές ανατιμήσεις σε βενζίνη, τρόφιμα, φάρμακα κ.λπ. - ειδικά σε ό,τι αφορά τα τελευταία διαμορφώνονται ελλείψεις σε σκευάσματα όπως ινσουλίνη, θεραπείες όσων πάσχουν από υψηλή χοληστερίνη, αντιβιοτικά για παιδιά κ.ο.κ. Επιχειρήσεις όπως σούπερ μάρκετ και άλλες χονδρικού εμπορίου ζητούν πληρωμές σε δολάρια και ευρώ, βάζουν δελτίο στους καταναλωτές για ζάχαρη, λάδι, αλεύρι, τσάι, καφέ και άλλα είδη, ενώ πληθαίνουν καταγγελίες ότι δημιουργούνται στοκ, για μεγαλύτερα καπιταλιστικά κέρδη σε πιθανές δυσκολότερες περιόδους.

Σε ένα τέτοιο φόντο, το τουρκικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, που συνεδρίασε την Πέμπτη, ασχολήθηκε για πρώτη φορά και με ζητήματα οικονομικής πολιτικής.

Οπως ανακοινώθηκε μετά τη συνεδρίαση, «αξιολογήθηκαν οι προκλήσεις και οι απειλές που αντιμετώπισε και μπορεί να αντιμετωπίσει η Τουρκία κατά τη διαδικασία εφαρμογής των οικονομικών πολιτικών επενδύσεων, παραγωγής, απασχόλησης και εξαγωγών, σύμφωνα με τους στόχους της και τη στέρεη υποδομή που έχει κατασκευάσει».

Στις αρχές της βδομάδας, μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν παρουσίασε ξανά τα αρνητικά σενάρια για την πορεία της τουρκικής οικονομίας ως αποτέλεσμα στοχευμένων παρεμβάσεων αντιπάλων της κυβέρνησής του, μιλώντας για «οικονομικό πόλεμο της ανεξαρτησίας» στον οποίο «θα πετύχουμε» και επιμένοντας ότι μια «ανταγωνιστική συναλλαγματική ισοτιμία» θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις και θα αυξήσει την απασχόληση, ενώ επέκρινε τον «φαύλο κύκλο των υψηλών επιτοκίων και των χαμηλών συναλλαγματικών ισοτιμιών».

Την ίδια στιγμή, βέβαια, αναγνώρισε ότι «φυσικά, υπάρχουν οικονομικά προβλήματα που οδηγούν σε αύξηση πληθωρισμού ή αυξήσεις τιμών» και ότι «οι ισορροπίες διαταράσσονται, κάτι που εκφράζεται με τακτική αύξηση των τιμών, μείωση της παραγωγής και πτώση της απασχόλησης».

Την Πέμπτη ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, Σ. Καβτσίογλου, συνάντησε εκτάκτως τους διοικητές και διευθύνοντες συμβούλους όλων των τραπεζών της χώρας, υποστηρίζοντας ότι ο τουρκικός τραπεζικός κλάδος είναι «πολύ ισχυρός» και ένας από τους πιο επιτυχημένους στον κόσμο.

Την Παρασκευή, έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας ανέφερε ότι «οι προοπτικές για την ποιότητα του ενεργητικού του τραπεζικού τομέα παραμένουν θετικές» και μιλούσε για «ισχυρή οικονομική δραστηριότητα» που «αντικατοπτρίζεται ευνοϊκά στους δείκτες κύκλων εργασιών, κερδοφορίας και ρευστότητας του τραπεζικού τομέα».

Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Ν. Νεμπάτι δήλωσε ότι «από το 2013, κάθε φορά που προσπαθούσαμε να εφαρμόσουμε την πολιτική χαμηλών επιτοκίων δανεισμού, συναντήσαμε ισχυρές αντιδράσεις. Αυτήν τη φορά είμαστε αποφασισμένοι να την υλοποιήσουμε». Πρόσθεσε δε ότι «πρέπει να αξιολογήσουμε την τουρκική οικονομία κοιτάζοντας από ένα μεγαλύτερο "παράθυρο" και όχι με στενή οπτική, με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες» και μίλησε για «επιθέσεις χειραγώγησης» κατά της τουρκικής λίρας, καταλήγοντας ότι «υπήρξε αναταραχή στην πραγματική οικονομία, αλλά η οικονομία μας διατηρεί όλη της τη δύναμη».

Επικρίνοντας την κυβέρνηση Ερντογάν εδώ και καιρό, για επιλογές της στην εσωτερική αλλά και εξωτερική πολιτική (τους όρους διαπραγμάτευσης των σχέσεων με ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ, αλλά και παρέμβασης σε Συρία, Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή κ.λπ.), η αστική αντιπολίτευση τη βδομάδα που πέρασε επανέφερε το αίτημα για πρόωρες εκλογές.

Το αντιπολιτευόμενο σοσιαλδημοκρατικό - κεμαλικό CHP, αφού προηγουμένως καταδίκαζε ως... «προβοκάτσιες» τις λαϊκές κινητοποιήσεις ενάντια στο νέο κύμα ακρίβειας, τώρα αναφέρει ότι θα ξεκινήσει συγκεντρώσεις και επαφές με ζητούμενο τις πρόωρες εκλογές. Σημειωτέον, το CHP εδώ και μήνες συνεχίζει συστηματικές επαφές με το φιλελεύθερο IYI αλλά και με μικρότερα κόμματα που προέρχονται από διασπάσεις του κυβερνώντος ΑΚΡ, δηλαδή με το Κόμμα του Μέλλοντος (GELECEK) και το Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), καταρχάς με κοινές προτάσεις για νέες αλλαγές στο Σύνταγμα. Ουσιαστικά όμως προετοιμάζεται το έδαφος και για κοινή κάθοδο στις εκλογές (βουλευτικές και προεδρικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2023), ενώ πληθαίνουν φωνές και από το σοσιαλδημοκρατικό φιλοκουρδικό κόμμα HDP για συνεργασίες με στόχο «να φύγει ο Ερντογάν».

Τις διεργασίες αυτές παρακολουθούν στενά όλα τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα, με δεδομένη τη βαρύτητα της Τουρκίας σε πολλούς γεωπολιτικούς και επενδυτικούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς.

Μεταξύ των πολλών δημοσιευμάτων και αναλύσεων στον διεθνή Τύπο, η γερμανική «Suddeutsche Zeitung» αναφέρει ότι «λόγω της οικονομικής κρίσης ο Τούρκος Πρόεδρος χάνει σε υποστήριξη» και «γίνεται πολιτικά ευάλωτος», ενώ επισημαίνει ότι «η αντιπολίτευση έχει επιτέλους ένα θέμα με το οποίο μπορεί να εμφανίζεται ως εναλλακτική».

Την ίδια στιγμή, οι εταίροι της νέας κυβέρνησης στη Γερμανία συμφώνησαν ότι «η Τουρκία παραμένει για μας, παρά τις ανησυχητικές εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις και τις εντάσεις στην εξωτερική πολιτική, ένας σημαντικός γείτονας της ΕΕ και εταίρος του ΝΑΤΟ». Υπογράμμισαν ότι «δεν θα ανοίξουμε κανένα νέο κεφάλαιο ενταξιακών διαπραγματεύσεων και δεν θα κλείσουμε κανένα που είναι ήδη ανοιχτό», αλλά και ότι «θα δώσουμε πνοή στην ατζέντα διαλόγου ΕΕ - Τουρκίας και θα επεκτείνουμε την ανταλλαγή απόψεων με την κοινωνία των πολιτών».

Την ίδια ώρα βέβαια που καλλιεργείται μια εικόνα «κατάρρευσης» της τουρκικής καπιταλιστικής οικονομίας, δεν περνούν απαρατήρητες μια σειρά σημαντικές διακρατικές οικονομικές συμφωνίες που πέτυχε να συνάψει η Αγκυρα σε διάστημα λίγων ημερών.

Πρώτα την Τετάρτη και Πέμπτη επισκέφτηκε την τουρκική πρωτεύουσα αντιπροσωπεία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με επικεφαλής τον σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχγιάν, και υπέγραψε επενδυτικές συμφωνίες διμερούς οικονομικής συνεργασίας ύψους 10 δισ. δολαρίων.

Μία μέρα μετά, την Παρασκευή, ανακοινώθηκε ότι ο ρωσικός όμιλος κατασκευής μπαταριών «Energon» θα χτίσει στην Τουρκία νέα μονάδα παραγωγής μπαταριών λιθίου. Στόχος είναι να στηριχτούν οι εξαγωγές του σε αγορές της Αφρικής, της Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης, ανακοίνωσε ο όμιλος.

Και υπενθυμίζεται ότι είχε προηγηθεί, την προηγούμενη βδομάδα, επίσκεψη στην Αγκυρα του Ισπανού πρωθυπουργού Π. Σάντσεθ, ο οποίος υπέγραψε κι αυτός διάφορες οικονομικές συμφωνίες, από τη συνεργασία στην Ενέργεια μέχρι και την κοινή καθέλκυση νέου, ακόμα μεγαλύτερου αεροπλανοφόρου.