Οι εξελίξεις στην Κεντρική Ασία, ιδιαίτερα μετά και τις μεγάλες εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις στο Καζακστάν και την επέμβαση των δυνάμεων του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), για τη σταθεροποίηση της αστικής εξουσίας, δικαιολογημένα κεντρίζουν το ενδιαφέρον.

Πρόσφατα το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν, δύο μέλη του ΟΣΣΑ, του «αμυντικού» συμφώνου υπό την ηγεσία της Ρωσίας, βρέθηκαν σε πολεμική αναμέτρηση. Μάλιστα το Κιργιστάν χρησιμοποίησε για πρώτη φορά σε μάχη τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη «Μπαϊρακτάρ», που έχει προμηθευτεί από την Τουρκία. Οι συγκρούσεις δεν είχαν δεκάδες θύματα, όπως την περασμένη άνοιξη, ωστόσο ανέδειξαν το πρόβλημα των δεκάδων αμφισβητούμενων περιοχών, περίπου στο 50% της συνοριογραμμής των δύο χωρών, που ξεπερνά τα 900 χιλιόμετρα.

Ποιες όμως είναι οι βαθύτερες αιτίες; Η ανατροπή του σοσιαλισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης οδήγησαν τα πρώην διοικητικά όρια που τυπικά χώριζαν τις δύο Σοβιετικές Δημοκρατίες, στο πλαίσιο της μίας, ενιαίας ΕΣΣΔ, να γίνουν σύνορα δύο νέων κρατών. Μια σειρά μεγάλων αρδευτικών έργων που είχαν γίνει στα χρόνια του σοσιαλισμού αποτελούν «μήλον της Εριδος» ανάμεσα στους πληθυσμούς των δύο χωρών. Ζητήματα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων, που στα χρόνια του σοσιαλισμού επιλύονταν με συνεννόηση και συνεργασία ανάμεσα στους δύο λαούς, τώρα πυροδοτούν εντάσεις. Επιπλέον, η καταστροφή μικρών και μεγαλύτερων βιομηχανικών μονάδων που υπήρχαν στην περιοχή στα χρόνια του σοσιαλισμού έχει οδηγήσει τον ντόπιο πληθυσμό, για λόγους επιβίωσης, στην ανάγκη καλλιέργειας κάθε μέτρου αγροτικής γης και βέβαια αξιοποίησης του πολύτιμου νερού.

Πρόσφατα το διπλανό Καζακστάν συγκλονίστηκε από μεγάλες εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις, οι αιτίες των οποίων βρίσκονται στα αποτελέσματα της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Οι κοινωνικές κατακτήσεις που υπήρχαν στα χρόνια του σοσιαλισμού έχουν εξανεμιστεί, εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στην ανεργία, στην αβεβαιότητα, σε παραγκουπόλεις ως «εσωτερικοί μετανάστες» για ένα κομμάτι ψωμί. Τον πλούτο της χώρας των λυμαίνονται τα ξένα μονοπώλια και οι ντόπιοι καπιταλιστές. 162 άνθρωποι κατέχουν το 50% του πλούτου της χώρας και περισσότερο από το 50% των πολιτών ζει με εισόδημα 115 δολάρια τον μήνα.

Πώς όμως ήταν η κατάσταση στα χρόνια της ΕΣΣΔ; Μέσα από ποιους δρόμους βάδισε η σοσιαλιστική οικοδόμηση στην Κεντρική Ασία; Πώς φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση;

Σε αυτά τα ζητήματα στέκεται το άρθρο του Αϊνούρ Κουρμάνοφ, συμπροέδρου του Σοσιαλιστικού Κινήματος Καζακστάν, που δημοσιεύεται στο 11ο τεύχος της «Διεθνούς Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» και αποσπάσματα του οποίου παραθέτουμε στο παρόν φύλλο.