Ανάπηροι - ατρόμητοι στο εκτελεστικό απόσπασμα

Εσερναν ανάπηρους με κομμένα και τα δυο πόδια στο χώμα μέχρι που μάτωναν. Δεν άφηναν τις νοσοκόμες να τους βοηθήσουν. Αρπαζαν από τα χέρια τους ή από τα χέρια των αναπήρων τα τεχνητά μέλη και τα έσπαζαν για να μην τα χρησιμοποιήσουν και τους χτύπαγαν με αυτά στο κεφάλι. Μεγαλύτερη αγριότητα και μίσος έδειχναν στα μέλη των νοσοκομειακών επιτροπών, τα οποία υποδείκνυαν οι πράκτορές τους μέσα σε κάθε νοσοκομείο...».

30 Νοέμβρη του 1943: Η μέρα του μεγάλου πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι ναζί με τη βοήθεια ντόπιων συνεργατών τους στους ανάπηρους στην Αθήνα. Σε ανθρώπους που βρίσκονταν για κάθε λογής αρρώστιες σε 19 νοσοκομεία της πρωτεύουσας, τα οποία τότε πρόσφεραν πολύτιμη βοήθεια σε 15.000 ανάπηρους, με βαριά τραύματα, με κομμένα πόδια και χέρια, από τον ελληνοϊταλικό ακόμα πόλεμο.

Σημειώνεται ότι μετά την κάθοδο των Γερμανών είχε ιδρυθεί ο Εθνικός Σύνδεσμος Αναπήρων Πολέμου 1940 - '41, με την καθοριστική συμβολή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ Αθήνας, συγκροτώντας επιτροπές στα νοσοκομεία οι οποίες «πήρανε στα χέρια τους τη διαχείριση των φαρμάκων και των τροφίμων» και έκαναν πέρα τις διοικήσεις που είχαν διορίσει οι κατοχικές κυβερνήσεις.

Με την ανυπόταχτη στάση των αναπήρων και των υγειονομικών, τα νοσοκομεία μετατρέπονται σε φρούρια του αγώνα, δίνοντας στέγη για μυστικές συνεδριάσεις στις αντιστασιακές οργανώσεις. Κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές νοσηλεύονται ανάμεσα στους ανάπηρους κάτω από το βλέμμα του κατακτητή, δραπετεύουν μαζικά από τα νοσοκομεία. Ετσι, οι αρχές κατοχής αποφασίζουν να παρέμβουν, με στόχο τη διάλυση των νοσοκομείων.

Αρχικά, επιχειρούν τη λεγόμενη «λύση των Μεθάνων», προσπαθώντας να στείλουν τους ανάπηρους στα Μέθανα, δήθεν για λουτροθεραπεία! Η αντίσταση των αναπήρων ματαιώνει αυτήν τη «λύση». Μπαίνει σε εφαρμογή το επιτελικό σχέδιο, που είχαν επεξεργαστεί η Γκεστάπο με τους ταγματασφαλίτες. Η νύχτα της 29ης προς την 30ή Νοέμβρη 1943 ορίζεται ως χρόνος της τελικής εξόρμησης για την εξόντωση των αναπήρων.

Στις 26 Νοέμβρη, οι προπαρασκευαστικές τους κινήσεις περιλαμβάνουν τη σύλληψη των δύο επικεφαλής των αναπηρικών οργανώσεων, του Γονατά και του Τζαμουράνη. Και οι δυο τους, πολεμιστές στο αλβανικό μέτωπο και τώρα αγωνιστές στο ΕΑΜ, ο πρώτος με γενική παράλυση, ο δεύτερος με κομμένα και τα δύο πόδια και αναπηρία 75%. Οδηγούνται στου Γουδή και μαζί με άλλους αγωνιστές βρίσκονται μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα, που για πρώτη φορά είναι ελληνικό. Τρεις αξιωματικοί των ταγμάτων κατευθύνουν το απόσπασμα, ενώ ο Γερμανός αξιωματικός είναι σε ρόλο επόπτη. Οι δυο αγωνιστές στην κατάσταση που βρίσκονται δεν είναι δυνατό να σταθούν όρθιοι. Οι ταγματασφαλίτες αναζητούν δυο καρέκλες, στις οποίες με τους ζωστήρες τους θα προσδέσουν τους δυο ανάπηρους και ακολουθεί η ομοβροντία των γερμανοτσολιάδων, η πρώτη που έπεφτε τότε πάνω στα κορμιά των 19 αγωνιστών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.

Τις επόμενες 10 μέρες εκτελούνται 283 ανάπηροι, ήρωες της ΕΑΜικής Αντίστασης. Οι ανάπηροι, όμως, και μετά τον πόλεμο συνεχίζουν τον αγώνα τους ταυτισμένοι με το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Παίρνουν τον δρόμο για τις φυλακές και τις εξορίες, στη Γιούρα και τον Αη Στράτη, στις φυλακές Αβέρωφ και Χατζηκώστα. Είναι τέτοια η ταύτιση των αγωνιστών αναπήρων του 1940 - '44 με το λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ, που η απόφαση για τη διάλυση του Συνδέσμου των Αναπήρων Πολέμου από την αστική κυβέρνηση κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου δημοσιεύτηκε την ίδια μέρα με την απόφαση που έθετε το ΚΚΕ και επίσημα στην παρανομία, τον Οκτώβρη του '47.