Εντονες αντιδράσεις στους Σέρβους και νέα ένταση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας έχει προκαλέσει η ισχυρή αστυνομική δύναμη που έστειλαν οι αρχές του Κοσόβου στα βόρεια της χώρας - σε περιοχές που πλειοψηφούν Σέρβοι - με την ηγεσία του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου να σπεύδει να αξιοποιήσει σαν έτοιμη από καιρό την ένοπλη απόπειρα ληστείας που έγινε στην περιοχή Λεποσάβιτς την Πέμπτη.

Ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός, Α. Κούρτι, κατηγόρησε για το περιστατικό «εγκληματικές ομάδες που κατευθύνονται από το Βελιγράδι» και ανήγγειλε την αποστολή αστυνομικής δύναμης. Εκατοντάδες αστυνομικοί από τη νότια Μιτρόβιτσα εισήλθαν κατά τη νύχτα της Πέμπτης στο βόρειο τμήμα της πόλης, όπου πλειοψηφεί ο σερβικός πληθυσμός, ενώ ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις αναπτύχθηκαν και σε άλλες περιοχές του βόρειου Κοσόβου.

Ο Κοσοβάρος υπουργός Εσωτερικών, Τζ. Σβετσία, ισχυρίστηκε ότι «πρόκειται για συμβατική αστυνομική δύναμη που δεν φέρει βαρύ οπλισμό και έχει ως αποστολή τη διασφάλιση της έννομης τάξης, της προστασίας των πολιτών και των περιουσιών τους».

Από τη μεριά του, ο επικεφαλής του γραφείου της σερβικής κυβέρνησης για το Κόσοβο, Π. Πέτκοβιτς, έκανε λόγο για 350 αστυνομικούς που «εισέβαλαν» στο βόρειο Κόσοβο και όπως ισχυρίστηκε «φέρουν βαρύ οπλισμό, πολεμική εξάρτυση και συνοδεύονται από τεθωρακισμένα οχήματα». Πρόσθεσε ότι η αποστολή αστυνομικών δυνάμεων στο βόρειο Κόσοβο συνιστά παραβίαση της Συνθήκης των Βρυξελλών του 2013 που ορίζει ότι υπεύθυνη για την ασφάλεια στις περιοχές όπου ο σερβικός πληθυσμός αποτελεί πλειοψηφία, είναι η Αστυνομική Διεύθυνση «Βορράς» (που αποτελείται από Σέρβους αστυνομικούς). Τόνισε δε ότι η σερβική κυβέρνηση θα επαναφέρει το αίτημα για την ανάπτυξη στο βόρειο Κόσοβο 1.000 αστυνομικών από τη Σερβία, όπως προβλέπεται από τη Διακήρυξη 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ του 1999, με την οποία τερματίστηκαν οι εχθροπραξίες στην περιοχή.

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές Νοέμβρη παραιτήθηκαν όλοι οι Σέρβοι από τις αρχές και τις δημόσιες υπηρεσίες του Κοσόβου, ως διαμαρτυρία κατά τον προηγούμενο γύρο έντασης, όταν η Πρίστινα επιχείρησε μονομερώς να αρχίσει επιβολή ποινών σε Σέρβους του Κοσόβου που διατηρούν σερβικές πινακίδες στα οχήματά τους.

Την περασμένη Τρίτη έγινε στα Τίρανα νέα Σύνοδος ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων, με το Βελιγράδι να προειδοποιεί αρχικά ότι θα απόσχει, κατηγορώντας τις Βρυξέλλες για «άθλια, αντισερβική στάση», επειδή δεν αντέδρασαν στην αντικατάσταση παραιτηθέντων Σέρβων αξιωματούχων στο Κόσοβο με «διαλεχτούς» των αρχών της Πρίστινας.

Τελικά η σερβική κυβέρνηση συμμετείχε στη Σύνοδο, με τον Πρόεδρο της χώρας, Αλ. Βούτσιτς, να αναφέρει ότι «είναι πάντα καλύτερο να βρίσκεται κανείς στο τραπέζι όταν γίνονται διαπραγματεύσεις, γιατί αν δεν είναι στο τραπέζι, τότε συνήθως είναι στο μενού».

Την ίδια στιγμή, εντείνονται οι επαφές από ΗΠΑ και ΕΕ στην περιοχή, με την «εξομάλυνση» των σχέσεων Σερβίας - Κοσόβου να αποτελεί κομβικό στοιχείο για την ευρωατλαντική πορεία των Δυτικών Βαλκανίων και την αντιμετώπιση της «επιρροής» της Ρωσίας και της Κίνας.

Στις αρχές της βδομάδας, βρέθηκε ξανά σε Βελιγράδι και Πρίστινα ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ, Μ. Λάιτσακ. Μεταξύ άλλων δήλωσε ότι οι δύο πλευρές πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη σημερινή «ορμή για την εξομάλυνση» των σχέσεών τους. «Πρέπει να την εκμεταλλευτούμε. Εργαζόμαστε για μια συνάντηση υψηλού επιπέδου (Σερβίας - Κοσόβου) που θα αντιμετωπίσει το θέμα της εξομάλυνσης και θέλουμε αυτή να γίνει σε λίγες εβδομάδες». Ο ίδιος μίλησε για «κενό στην ασφάλεια» που έχει προκύψει στο βόρειο Κόσοβο μετά τις παραιτήσεις των Σέρβων και ζήτησε «να αποκατασταθεί η φυσική κατάσταση - όταν υπήρχε αστυνομία και έκανε τη δουλειά της, όπως και οι δικαστές».

Στο μεταξύ, στην περιοχή αναμενόταν να φτάσει την Κυριακή 11 Δεκέμβρη και ο σύμβουλος του αμερικανικού ΥΠΕΞ Ντ. Τσόλετ που εκτός από Σερβία και Κόσοβο είχε προγραμματίσει επαφές και σε Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο και Κροατία, για να καταλήξει στο Βέλγιο.

Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι προγραμματισμένες συναντήσεις θα εστίαζαν μεταξύ άλλων στις «αμερικανικές προσπάθειες για να προχωρήσει η ένταξη του Κοσόβου στους ευρωπαϊκούς και ευρωατλαντικούς θεσμούς, περιλαμβανομένου του υπό διευκόλυνση της ΕΕ διαλόγου για την επίτευξη μιας περιεκτικής συμφωνίας για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, με αμοιβαία αναγνώριση» Σερβίας - Κοσόβου.

Ειδικά στο Βελιγράδι, ο Τσόλετ επρόκειτο να συζητήσει και για την «ενεργειακή ασφάλεια» και την «οικονομική ενσωμάτωση της περιοχής» - σε συνθήκες που η Σερβία διατηρεί ισχυρές ενεργειακές και άλλες οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και την Κίνα - όπως αντίστοιχα και σε Σαράγεβο, Σκόπια κ.λπ.