Παρασκευή 24 Μάρτη 2023 - Κυριακή 26 Μάρτη 2023
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 43
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ «ΓΟΥΕΜΠ»
Πρώτη καταγραφή στροβιλιζόμενων νεφών πολλαπλών συστατικών σε εξωπλανήτη

Απεικόνιση του εξωπλανήτη VHS 1256 b με τα στροβιλιζόμενα νέφη άμμου. Στο βάθος το διπλό σύστημα άστρων γύρω από τα οποία περιφέρεται
Απεικόνιση του εξωπλανήτη VHS 1256 b με τα στροβιλιζόμενα νέφη άμμου. Στο βάθος το διπλό σύστημα άστρων γύρω από τα οποία περιφέρεται
Σύννεφα λεπτής άμμου, που στροβιλίζονται, εντόπισαν ερευνητές στην ατμόσφαιρα εξωπλανήτη, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο «Webb». Τα νέφη κινούνται διαρκώς, αναμειγνύονται και αλλάζουν ύψος κατά τη διάρκεια των 22 ωρών, που διαρκεί το ημερονύκτιο στον πλανήτη αυτόν, φέρνοντας θερμότερα υλικά προς τα πάνω και πιέζοντας τα πιο κρύα προς τα κάτω. Ως αποτέλεσμα, η αλλαγή λαμπρότητας του πλανήτη είναι τόσο ευρεία, που τον κάνουν το ουράνιο σώμα πλανητικών διαστάσεων με την πιο μεταβλητή φωτεινότητα μεταξύ όλων. Οι ερευνητές εντόπισαν ξεκάθαρα στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη και τις φασματικές υπογραφές του νερού, του μεθανίου και του μονοξειδίου του άνθρακα, αλλά και ίχνη διοξειδίου του άνθρακα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ποικιλία χημικών ενώσεων που εντοπίστηκαν ποτέ στην ατμόσφαιρα ενός πλανήτη εκτός του ηλιακού μας συστήματος.

Ο πλανήτης με την πλούσια και δραστήρια ατμόσφαιρα είναι ο VHS 1256 b, που απέχει 40 έτη φωτός από τη Γη και περιφέρεται γύρω από δύο άστρα (γύρω από το κέντρο μάζας των δύο άστρων). Επειδή απέχει από τα άστρα του τέσσερις φορές περισσότερο απ' ό,τι απέχει ο Πλούτωνας από τον Ηλιο, ο πλανήτης αυτός είναι εξαιρετικός στόχος για το «Webb», καθώς το φως του δεν αναμειγνύεται με το φως των άστρων, όπως θα συνέβαινε αν η τροχιά του ήταν πιο κοντά σε αυτά.

Στα σύννεφα που εντόπισε το «Webb», υπάρχουν μεγαλύτεροι και μικρότεροι κόκκοι άμμου (διοξείδιο του πυριτίου). Οι κόκκοι της πιο λεπτής άμμου πλησιάζουν σε μέγεθος τους κόκκους των σωματιδίων του καπνού, ενώ οι μεγαλύτεροι πρέπει να μοιάζουν με πολύ θερμούς, πολύ μικρούς κόκκους άμμου, σαν αυτούς που έχουν οι παραλίες με ψιλή άμμο στη Γη. Η θερμοκρασία των νεφών άμμου στα ψηλότερα ατμοσφαιρικά στρώματα φτάνει τους 830 βαθμούς Κελσίου. Ο VHS 1256 b πλησιάζει το όριο μεγέθους ενός μικρού καφέ νάνου, αλλά έχει πιο μικρή βαρύτητα και η θερμοκρασία του είναι ακόμα υψηλή, καθώς εκτιμάται ότι έχει σχηματιστεί μόλις πριν από 150 εκατομμύρια χρόνια. Αυτοί οι δύο παράγοντες συμβάλλουν στην ύπαρξη νεφών άμμου υψηλής θερμοκρασίας.

Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτά τα ευρήματα είναι μόνο τα πρώτα «νομίσματα» από το σεντούκι με τους θησαυρούς, που αποτελούν τα δεδομένα που κατέγραψαν. Με αυτήν την έννοια οι διαπιστώσεις τους δεν αποτελούν την τελευταία λέξη για τον VHS 1256 b, καθώς θα απαιτηθούν μεγάλης κλίμακας μοντελοποιήσεις, ώστε να εξηγηθούν όλα τα στοιχεία. Πολλά από τα χαρακτηριστικά είχαν εντοπιστεί και σε άλλους πλανήτες του Γαλαξία μας, από άλλα τηλεσκόπια, αλλά σχεδόν πάντα εντοπιζόταν ένα χαρακτηριστικό κάθε φορά. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται όλα μονομιάς στον ίδιο αστρονομικό στόχο.

Οσον αφορά το μέλλον του VHS 1256 b, καθώς περιφέρεται πολύ μακριά από τα άστρα του, εκτός απροόπτου θα γίνεται όλο και πιο ψυχρός και ο ουρανός του από νεφελώδης, πιο καθαρός τη μέρα και ξάστερος τη νύχτα.


Επιμέλεια:
Σταύρος Ξενικουδάκης
Πηγή: www.nasa.gov


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ