Λίγες μόλις μέρες μετά την τριήμερη επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Αντ. Μπλίνκεν, στο Ριάντ και τις επαφές του με αξιωματούχους της Σαουδικής Αραβίας και άλλων αραβικών χωρών, η σαουδαραβική πρωτεύουσα φιλοξένησε τη 10η Αραβο-Κινεζική Οικονομική Συνδιάσκεψη, σε άλλη μια εξέλιξη ενδεικτική για τον εντεινόμενο ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας και άλλων δυνάμεων για την ενίσχυση της θέσης τους σε αυτήν την κρίσιμη περιοχή του πλανήτη σε ό,τι αφορά ενεργειακές, πλουτοπαραγωγικές πηγές και εμπορικές οδούς.

Με «αέρα» από τις μεγάλες οικονομικές επενδύσεις στην περιοχή, αλλά και από διπλωματικές «επιτυχίες» - όπως η πρόσφατη συμφωνία «εξομάλυνσης» των σχέσεων μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας που υπογράφηκε στο Πεκίνο - η Κίνα επιχειρεί να αναβαθμίσει τα «πατήματά» της στην περιοχή, εκμεταλλεύεται αντιθέσεις και δυνατότητες για ενίσχυση των σχέσεών της ακόμα και με παραδοσιακούς «συμμάχους» των ΗΠΑ, όπως η Σαουδική Αραβία.

Η Αραβο-Κινεζική Συνδιάσκεψη, που είχε ως θέμα «τη συνεργασία για την ευημερία», προκάλεσε το ενδιαφέρον περίπου 3.000 συνέδρων και 150 ομιλητών, μεταξύ άλλων από Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτο, Ιορδανία, Κουβέιτ και Κίνα.

Ολοκληρώθηκε δε με την υπογραφή 23 μνημονίων συναντίληψης και 30 επενδυτικών συμφωνιών αξίας άνω των 10 δισ. δολαρίων.

Η μερίδα του λέοντος των επενδυτικών συμφωνιών αφορούσε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους από τη Σαουδική Αραβία και την Κίνα, ωστόσο η συνδιάσκεψη ανέδειξε παράλληλα το εντεινόμενο ενδιαφέρον χωρών της περιοχής για συνεργασία και επενδύσεις από την Κίνα.

Οπως αποδεικνύεται, η κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη - Ενας Δρόμος» (Belt and Road Initiative) - οι λεγόμενοι σύγχρονοι «Δρόμοι του μεταξιού» - με τις τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές, «κουμπώνει» με τα σχέδια «διαφοροποίησης» (από το πετρέλαιο) των οικονομιών αραβικών χωρών και δη αυτών του Περσικού Κόλπου, με πρώτη τη Σαουδική Αραβία και το μεγαλεπήβολο «Οραμα 2030».

Αυτοί οι σχεδιασμοί ενθαρρύνουν τα ανοίγματα αραβικών χωρών και προς τη μεριά των επενδύσεων σε πυρηνικούς σταθμούς και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και εξηγούν εν μέρει την άνθηση των εμπορικών σχέσεων μεταξύ αραβικών χωρών και Κίνας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το εμπόριο Κίνας - αραβικών χωρών το 2022 ξεπέρασε τα 430 δισ. δολάρια, ενώ μόνο το εμπόριο Κίνας - Σαουδικής Αραβίας το ίδιο διάστημα έφθασε τα 106 δισ. δολάρια (αύξηση 30% σε σχέση με το 2021).

Μεταξύ των μνημονίων συναντίληψης και των συμφωνιών συνεργασίας που υπογράφηκαν την περασμένη Δευτέρα στην Αραβο-Κινεζική Συνδιάσκεψη στο Ριάντ ξεχωρίζουν:

-- Η συμφωνία 5,6 δισ. δολαρίων ανάμεσα στο σαουδαραβικό υπουργείο Επενδύσεων και την κινεζική εταιρεία ηλεκτροκίνησης «Human Horizons», για κοινοπραξία με στόχο την ανάπτυξη, κατασκευή και πώληση ηλεκτρικών οχημάτων.

-- Η συμφωνία ύψους 533 εκατ. δολαρίων ανάμεσα στη σαουδαραβική εταιρεία «AMR Aluwlaa» και την κινεζική «Zhonghuan International Group» για την ανέγερση εργοστασίου σιδήρου στη Σαουδική Αραβία.

-- Η συμφωνία αξίας 500 εκατ. δολαρίων ανάμεσα στον σαουδαραβικό όμιλο «ASK Group» και την «China National Geological & Mining Corporation» για την εξόρυξη χαλκού στη Σαουδική Αραβία.

-- Η συμφωνία ύψους 266 εκατ. δολαρίων ανάμεσα στο σαουδαραβικό υπουργείο Επενδύσεων και την εταιρεία του Χονγκ Κονγκ «Hibobi», για την ανάπτυξη εφαρμογών για κινητά τηλέφωνα, σε σχέση με τον τουρισμό και άλλους τομείς.

-- Η συμφωνία ύψους 266 εκατ. δολαρίων ανάμεσα στις σαουδαραβικές εταιρείες «Al Safwa Building Company» και «Top International Engineering Corp. Arabia» και στην κινεζική εταιρεία «China Gezhouba Group» με στόχο μεγάλα κατασκευαστικά έργα.

-- Η συμφωνία ύψους 250 εκατ. δολαρίων ανάμεσα στη σαουδαραβική σιδηροδρομική εταιρεία «SABATCO» και την κρατική σιδηροδρομική εταιρεία της Κίνας, «China Railway Construction Corporation», για την κατασκευή βαγονιών τρένων στη Σαουδική Αραβία.

Οπως επισήμανε ο Σαουδάραβας υπουργός Εξωτερικών, πρίγκιπας Φαϊσάλ Μπιν Φαρχάν, η Κίνα πλέον είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των αραβικών χωρών.

Σε ένα τέτοιο φόντο, εξάλλου, η Σαουδική Αραβία έχει δηλώσει επίσημα ενδιαφέρον για ένταξη στο σχήμα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική).

Στην πρόσφατη Αραβο-Κινεζική Συνδιάσκεψη συμμετείχε και η επικεφαλής της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRICS (και πρώην Πρόεδρος της Βραζιλίας), Ντίλμα Ρούσεφ, η οποία σε ομιλία της - αφού επανέλαβε τα περί «οικοδόμησης ενός πολυπολικού κόσμου, όπου θα υπάρχει ισορροπία μεταξύ των διεθνών δυνάμεων» - εκτίμησε ότι «η Κίνα και η Σαουδική Αραβία έχουν τις δυνατότητες να ξαναγράψουν τους κανόνες της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς».

Η προσπάθεια του Ριάντ να εντείνει τα παζάρια τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Κίνα, επιδιώκοντας τα μέγιστα οφέλη για το σαουδαραβικό κεφάλαιο, αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών, πρίγκιπα Φαϊσάλ Μπιν Φαρχάν, όταν ρωτήθηκε για τις σχέσεις με τις δύο πλευρές.

«Η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, ο μεγαλύτερος εμπορικός μας εταίρος. Είναι φυσικό να υπάρχει μεγάλη αλληλεπίδραση (...) και αυτή η συνεργασία είναι πιθανό να διευρυνθεί», δήλωσε. «Αλλά εξακολουθούμε να έχουμε μια ισχυρή εταιρική σχέση σε θέματα ασφαλείας με τις ΗΠΑ, που ενισχύεται συνεχώς».

Ενα χαρακτηριστικό πεδίο διαφοροποίησης της Σαουδικής Αραβίας από τις προτεραιότητες των ΗΠΑ είναι οι συνεχείς αποφάσεις του Ριάντ για μείωση της πετρελαϊκής παραγωγής, πολλές φορές σε συνεργασία με τη Ρωσία, στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ+.

Από τον ερχόμενο Ιούλη, η Σαουδική Αραβία θα μειώσει ξανά την παραγωγή της κατά 1 εκατ. βαρέλια τη μέρα, παρά τις εντεινόμενες πιέσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν για αύξηση της πετρελαϊκής παραγωγής από τις χώρες του Κόλπου, ώστε να πέσουν οι τιμές, τόσο για να επιδράσει αυτό θετικά στη μείωση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ, όσο και για να μειωθούν τα ενεργειακά έσοδα της Ρωσίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η τελευταία απόφαση για νέα μείωση της παραγωγής πετρελαίου δεν πάρθηκε από τον ΟΠΕΚ+, αλλά μόνο από τη Σαουδική Αραβία, που στηρίζει ένα σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης του κρατικού προϋπολογισμού στην πετρελαϊκή παραγωγή (άρα δεν έχει συμφέρον από μια μείωση της τιμής του «μαύρου χρυσού»).

Μία ακόμα παράμετρος που περιπλέκει τα παζάρια ΗΠΑ - Σαουδικής Αραβίας είναι ο στόχος του Ριάντ να προχωρήσει στην ενεργειακή διαφοροποίηση της οικονομίας της χώρας και στην απεξάρτηση από το πετρέλαιο, προωθώντας σχέδια απόκτησης πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας «για ειρηνικούς σκοπούς».

Οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι δήλωσαν ότι προτιμούν τη συνεργασία με τις ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα, προσθέτοντας ωστόσο πως εάν αυτή δεν καταστεί εφικτή, δεν θα διστάσουν να κοιτάξουν προς τη μεριά άλλων χωρών με πυρηνική τεχνογνωσία, όπως η Ρωσία, η Κίνα, ή και η Γαλλία. Στις παραμέτρους που συνυπολογίζουν οι διάφορες πλευρές για την παροχή μιας τέτοιας τεχνογνωσίας στο Ριάντ συμπεριλαμβάνεται το γεγονός ότι αυτή η εξέλιξη μπορεί να ανοίξει τα επόμενα χρόνια τον δρόμο στη Σαουδική Αραβία και για την απόκτηση πυρηνικών όπλων.

Ενα άλλο σημαντικό πεδίο παζαριών με τις ΗΠΑ αφορά την πίεσή τους για την υπογραφή μιας νέας «συμφωνίας του Αβραάμ» ανάμεσα σε Σαουδική Αραβία και Ισραήλ, ζήτημα που τέθηκε κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, στο Ριάντ, χωρίς ωστόσο να υπάρχει κάποια πρόοδος.

Η στασιμότητα σε αυτό το πεδίο μάλιστα καταγράφεται την ίδια ώρα που η Κίνα μεσολάβησε με επιτυχία στη συμφωνία «εξομάλυνσης» των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν που υπογράφηκε φέτος τον Μάρτη στο Πεκίνο. Η εν λόγω συμφωνία ενισχύει τη θέση του Πεκίνου και θα έχει αναμφίβολα επιπτώσεις σε ανταγωνιστικούς σχεδιασμούς που προωθούσαν οι ΗΠΑ στην περιοχή, όπως το σχέδιο για τη δημιουργία του λεγόμενου «αραβικού ΝΑΤΟ».

Αλλο πεδίο «τριβής» είναι η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας και των άλλων αραβικών χωρών για την επάνοδο της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, παρά τις αντίθετες «συστάσεις» των ΗΠΑ.

Μετά τη σύνοδο ΗΠΑ - Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου στο Ριάντ, την περασμένη βδομάδα, η Ουάσιγκτον κατέγραψε ξανά τη δυσαρέσκειά της για την εξέλιξη και την άρνησή της να αποδεχθεί και να συνεργαστεί με οποιονδήποτε τρόπο με την κυβέρνηση του Σύρου Προέδρου, Μπ. Ασαντ. Παρ' όλα αυτά ανακοίνωσε ότι θα δοθούν 150 εκατ. δολάρια για την «ανάπτυξη» περιοχών του Ιράκ και της Συρίας που απελευθερώθηκαν από τους τζιχαντιστές, επιδιώκοντας να διατηρήσει διάφορους μοχλούς πίεσης σε περιοχές των δύο χωρών που προσελκύουν το ενδιαφέρον αμερικανικών μονοπωλίων.

Σχολιάζοντας την εντεινόμενη συνεργασία της Σαουδικής Αραβίας και άλλων αραβικών χωρών με την Κίνα, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Ριάντ ισχυρίστηκε ότι «οι ΗΠΑ δεν βάζουν τους συμμάχους τους να διαλέξουν ανάμεσα σε αυτές και την Κίνα» και ότι τάχα αυτό προσπαθούν να το πετύχουν παρουσιάζοντάς τους πιο ελκυστικές ευκαιρίες επενδύσεων και καπιταλιστικής ανάπτυξης...