Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα την έκθεση απολογισμού της Επιθεώρησης Εργασίας, το 2022 καταγράφηκαν 103 θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα», δηλαδή σχεδόν 9 νεκροί εργάτες κάθε μήνα, πάνω από 2 κάθε βδομάδα.

Φέτος, αν και η Επιθεώρηση Εργασίας δεν έχει δώσει ακόμα συγκεντρωτικά στοιχεία, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε την περασμένη βδομάδα η εργατική τάξη ήδη θρηνεί 147 νεκρούς στους χώρους δουλειάς από την αρχή του χρόνου. Μιλάμε δηλαδή για ραγδαία αύξηση, που αν επιβεβαιωθεί θα έχουμε πάνω από 4 νεκρούς εργάτες κάθε βδομάδα. Κλάδοι που «πρωταγωνιστούν» στο μακελειό είναι οι Κατασκευές με 15 νεκρούς οικοδόμους από την αρχή του χρόνου, τα ντελίβερι με τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς στο μηχανάκι, οι ΟΤΑ με την εργολαβοποίηση που τσακίζει κόκαλα, η Ενέργεια, το Μέταλλο κ.ά.

Η αυξητική αυτή τάση πάει «πακέτο» με την αναθέρμανση της καπιταλιστικής οικονομίας, αφού αν το 2018 καταγράφηκαν 9.284 εργατικά «ατυχήματα» συνολικά, αυτά έφτασαν τα 14.388 το 2022, αριθμός - ρεκόρ από το 2000, ενώ την περίοδο 2018 - 2022, που οι κυβερνήσεις και τα αστικά κόμματα καμαρώνουν για την αύξηση των επενδύσεων και τους ρυθμούς ανάπτυξης, η εργατική τάξη τούς πληρώνει με το αίμα της, με 460 νεκρούς στο μεροκάματο!

Στα παραπάνω πρέπει να συνυπολογιστεί ότι ο επίσημος αριθμός των «ατυχημάτων» είναι ένα ελάχιστο κλάσμα της πραγματικότητας, αφού οι πιέσεις και οι εκβιασμοί της εργοδοσίας δίνουν και παίρνουν, μαζί με τις δυνατότητές της να κουκουλώνει τα εγκλήματά στους χώρους δουλειάς. Μάλιστα δεν είναι στην αρμοδιότητα της Επιθεώρησης Εργασίας τα «ατυχήματα» στα ορυχεία, οπότε αυτά «λείπουν» από την παραπάνω καταγραφή.

Ακόμα, δεν συμπεριλαμβάνονται οι πολλαπλάσιοι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες, που τουλάχιστον στην Ελλάδα δεν καταγράφονται, άρα δεν διερευνώνται. Μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός θανάτων από επαγγελματική ασθένεια εμφανίζονται στις καταγραφές ως θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα». Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ωστόσο, τα εργατικά «ατυχήματα» ευθύνονται μόνο για το 1,64% των θανάτων στο μεροκάματο, ενώ το υπόλοιπο 98,36% προέρχεται από ασθένειες. Στην Ελλάδα, λοιπόν, με μια τέτοια αναλογία - και με δεδομένο ότι το 2022 τα θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα» ήταν 46 (αφαιρούμε αυτά με παθολογικά αίτια) - συμπεραίνουμε ότι ορισμένες χιλιάδες θάνατοι εργαζομένων από επαγγελματική ασθένεια και η πραγματική αιτία τους, δηλαδή η βαρβαρότητα των συνθηκών εργασίας, δεν θα αποκαλυφθούν ποτέ.

Την κατεύθυνση συγκάλυψης των θανάτων από επαγγελματικές ασθένειες υπηρετεί και η διάκριση των θανατηφόρων εργατικών «ατυχημάτων» σε αυτά που προήλθαν από παθολογικά αίτια και σε αυτά από «άλλες αιτίες».

Γι' αυτό, καθόλου τυχαία, μόλις πριν έναν μήνα - στις 12 Σεπτέμβρη - η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας ενημέρωσε ότι δεν χρειάζεται να αναγγέλλονται τα «ατυχήματα» που συμβαίνουν στους χώρους δουλειάς και προέρχονται από παθολογικά αίτια, τα οποία δεν σχετίζονται «αιτιωδώς» με την εργασία! Ολοφάνερα προσπαθούν να μειώσουν «στα χαρτιά» τους θανάτους εργαζομένων. Η διερεύνηση της σύνδεσης του παθολογικού αιτίου με τις συνθήκες εργασίας αντικειμενικά ακολουθεί την αναγγελία του θανάτου. Ομως η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας, παραβιάζοντας κάθε λογική και αποφασισμένη να αποκρύψει τους θανάτους αυτούς, λέει ότι δεν χρειάζεται να αναγγέλλονται, χωρίς να εξηγεί ποιος και με ποια κριτήρια θα κρίνει εκ των προτέρων ότι οι θάνατοι αυτοί δεν συνδέονται με τις συνθήκες εργασίας.

Ούτε είναι τυχαίο ότι πριν λίγους μήνες, με πρωτοβουλία του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, ο εισαγγελέας του Αρειου Πάγου απηύθυνε σύσταση σύμφωνα με την οποία δεν χρειάζεται η σύνταξη έκθεσης έρευνας για όσα «ατυχήματα» είναι «ήσσονος σοβαρότητας»! Το επιχείρημα μάλιστα που χρησιμοποιεί είναι ότι αν η Επιθεώρηση Εργασίας συντάσσει έκθεση «για την πληθώρα των εργατικών ατυχημάτων», τότε δεν θα μπορεί να κάνει «προληπτικούς ελέγχους», αφού ο φόρτος εργασίας θα είναι πολύ μεγάλος. Πρόκειται για ωμή παραδοχή ότι το προσωπικό δεν επαρκεί ώστε να ελέγχεται επαρκώς τόσο η πρόληψη όσο και το τι φταίει για τα εργατικά «ατυχήματα», κάτι που άλλωστε καταγγέλλουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της Επιθεώρησης.

Η κατεύθυνση αυτή γεννά το εξής ερώτημα: Αν στα «ήσσονος σοβαρότητας ατυχήματα» δεν γίνεται ουσιαστικός έλεγχος, πώς μπορεί να διαπιστωθεί αν υπάρχει πιθανότητα οι αιτίες που το προκάλεσαν να οδηγήσουν σε ένα σοβαρότερο εργατικό «ατύχημα» στο μέλλον;

Τι φταίει γι' αυτό το μακελειό λοιπόν; Εγιναν ξαφνικά τόσο απρόσεκτοι οι εργάτες; Μαζεύτηκαν τόσες πολλές «ατυχίες» και συμπτώσεις στους χώρους δουλειάς; Είναι τυχαίο ότι τα «ατυχήματα» πολλαπλασιάζονται όσο περισσότερο εμπλουτίζεται τα τελευταία τουλάχιστον 10 χρόνια το αντεργατικό οπλοστάσιο από τις κυβερνήσεις ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ; Είναι τυχαίο ότι περίπου από το 2015 και μετά, που πλέον η πλειοψηφία των νέων συμβάσεων εργασίας είναι μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης και με «ημερομηνία λήξης», παρατηρείται αυτή η ραγδαία αύξηση των «ατυχημάτων»;

Η πραγματικότητα στους χώρους δουλειάς το «φωνάζει»: Η θωράκιση της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, της ανταγωνιστικότητας και όλων των άλλων στρατηγικών στόχων της αστικής τάξης φέρνει τους εργαζόμενους αντιμέτωπους με πληθώρα κινδύνων. Ανταγωνιστικότητα για τον εργοδότη σημαίνει για τον εργαζόμενο «φτηνή και ευέλικτη δουλειά», μείωση του «εργατικού κόστους», «εξοικονόμηση πόρων», «περιορισμό περιττών εξόδων», όπως για Μέσα Ατομικής Προστασίας, μέτρα πρόληψης κ.λπ.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο πρόσφατος αντεργατικός νόμος 5053/2023, που ψήφισε η κυβέρνηση και με τον οποίο εισάγονται και νέες μορφές «ευελιξίας», παρέχοντας στην εργοδοσία περισσότερα εργαλεία για το ξεζούμισμα των εργαζομένων. Προβλέπονται η νομιμοποίηση της παράλληλης απασχόλησης μέχρι και 13 ώρες τη μέρα, οι συμβάσεις «κατά παραγγελία» και «ελαχίστων ωρών», που θα απογειώσουν την δράση των «δουλεμπορικών» γραφείων και την ευκαιριακή απασχόληση, η οποία αποτελεί μήτρα «ατυχημάτων».

Αλλωστε, πλήθος μελετών τεκμηριώνουν ότι οι πολλές ώρες εργασίας οδηγούν σε αύξηση των εργατικών «ατυχημάτων», μεταξύ αυτών και των θανατηφόρων, αύξηση των θανάτων και αναπηριών από επαγγελματικές ασθένειες, πρόωρη φθορά της υγείας.

Είναι ακόμα πλήρως τεκμηριωμένο ότι η επέκταση των «ελαστικών» σχέσεων εργασίας συνδέεται με επέκταση της εργασιακής ανασφάλειας και του άγχους, που κι αυτά συνδέονται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Διεθνής Οργανισμός για τη Μελέτη του Καρκίνου (IARC) έχει ταξινομήσει ως καρκινογόνα (κατηγορία 2α) τα «ελαστικά» ωράρια που διαταράσσουν τους κιρκάδιους ρυθμούς, τους βιολογικούς ρυθμούς του ανθρώπου.

Η απαλλαγή της εργοδοσίας από μόνιμο προσωπικό με δικαιώματα, επειδή αυτό κοστίζει, η γενίκευση της εργολαβικής εργασίας ως πιο «φτηνής λύσης», με εργαζόμενους ολιγόμηνων συμβάσεων σε εργοστάσια, μεγάλους χώρους δουλειάς, ακόμα και σε δήμους και Περιφέρειες, φέρνουν το προσωπικό αντιμέτωπο διαρκώς με πρωτόγνωρους κινδύνους. Χιλιάδες εργαζόμενοι πριν προλάβουν να εκπαιδευτούν σε μια θέση απολύονται επειδή λήγει η σύμβαση, οπότε είναι διαρκώς «καινούργιοι» σε επικίνδυνες εργασίες. Το μαρτυρούν αυτό τα στοιχεία με τα δεκάδες «ατυχήματα» σε απορριμματοφόρα, εκεί όπου εργαζόμενοι των προγραμμάτων «ανακύκλωσης της ανεργίας» καλούνται στα 50 και στα 60 τους να ανέβουν για πρώτη φορά στο σκαλί του φορτηγού.

Η ασυλία που απολαμβάνει η εργοδοσία για να εκθέτει τους εργαζόμενους σε ανυπολόγιστους κινδύνους αποδεικνύεται και από την κατάσταση που επικρατεί στην Επιθεώρηση Εργασίας, με τις κυβερνήσεις να την κρατούν διαχρονικά υποστελεχωμένη. Σύμφωνα με την Εκθεση Απολογισμού, το 2022 δραστηριοποιούνταν στη χώρα μας πάνω από 277.000 επιχειρήσεις. Αυτές τις επιχειρήσεις καλούνται να τις ελέγξουν μόλις 249 επιθεωρητές για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (ΥΑΕ) και 387 επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων. Ας σημειωθεί ότι το 2017 οι επιθεωρητές ΥΑΕ ήταν 245 και οι επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων 373. Το 2022, με αυτό το λιγοστό προσωπικό, έγιναν 25.000 έλεγχοι για την Υγεία και Ασφάλεια, 36.313 έλεγχοι και επανέλεγχοι Εργασιακών Σχέσεων. Με βάση τα δεδομένα αυτά, καθεμία από τις 277.000 επιχειρήσεις μπορεί να ελεγχθεί μία φορά στα 10 χρόνια για το αν τηρεί τα μέτρα Υγείας και Ασφάλειας και μία φορά στα 7,5 χρόνια για τις συνθήκες εργασίας! Δηλαδή, ποτέ. Η εργοδοσία λοιπόν είναι εντελώς ανεξέλεγκτη και ο ακήρυχτος πόλεμος συνεχίζεται.