Σχετικά με την απαντητική επιστολή του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, προς το «Ρ», που δημοσιεύσαμε χτες και αφορούσε στο δημοσίευμα της εφημερίδας μας στις 5/4/2002, με τίτλο «"Ερευνητική" δραστηριότητα αμερικανικών συμφερόντων», οφείλουμε να διευκρινίσουμε τα εξής:

Το ΙΔΙΣ λέει ότι τα παραδείγματα που χρησιμοποιούμε στο δημοσίευμα της 5ης του Απρίλη, σχετικά με τους εκπροσώπους της αμερικανικής πρεσβείας και του ΝΑΤΟ που έκαναν διαλέξεις και καταγράφονται στους διδάσκοντες των σεμιναρίων του, δεν αποτελούν έρευνα και άρα υπάρχει αναντιστοιχία του τίτλου και του περιεχομένου στο ρεπορτάζ μας. Η προσεκτική ανάγνωση του ρεπορτάζ του «Ρ» δείχνει ότι η λέξη «ερευνητική» (δραστηριότητα) στον τίτλο μπαίνει σε εισαγωγικά. Θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, ότι η δραστηριότητα αυτή και για μας σαφώς δεν αποτελεί έρευνα. Σύμφωνα με την παρουσίαση του ΙΔΙΣ, μέσα από τον οδηγό σπουδών του Τμήματος (Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου), το Ινστιτούτο εντάσσεται στο κεφάλαιο «Η έρευνα στο Τμήμα». Το σύνολο, λοιπόν, των δραστηριοτήτων που παρουσιάσαμε εντάσσονται στον οδηγό σπουδών στις δραστηριότητες «έρευνας». Ταυτόχρονα, θεωρούμε και είναι κοινώς αποδεκτό στον επιστημονικό κόσμο, ότι οι εκδηλώσεις που διοργανώνει ένα ερευνητικό ίδρυμα, οι διαλέξεις και τα στοιχεία που παρουσιάζονται σ' αυτές, μπορούν να αποτελέσουν πηγές έρευνας και συνολικά αυτή η δραστηριότητα ενός ερευνητικού ιδρύματος δεν είναι εύκολο να απομονωθεί από την ερευνητική του προσφορά. Πάντως, επαναλαμβάνουμε, ότι τα παραδείγματα που παραθέτουμε δεν αποτελούν για μας πραγματική έρευνα, γι' αυτό και στον τίτλο μπαίνουν εισαγωγικά, τα οποία η απαντητική επιστολή του ΙΔΙΣ τα παραλείπει.

Επί της ουσίας του δημοσιεύματος και της απάντησης του ΙΔΙΣ, οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε πως η εφημερίδα μας κάνει μια γενικότερη πολιτική εκτίμηση ότι ο αμερικανικός παράγοντας και το ΝΑΤΟ δραστηριοποιούνται, παρεμβαίνουν στα ακαδημαϊκά πράγματα. Αυτή μας την εκτίμηση την επιβεβαιώνει και το ίδιο το ΙΔΙΣ στην απάντησή του, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Το Ι.ΔΙ.Σ είναι ο μόνος ελληνικός και πιθανότατα ευρωπαϊκός διεθνολογικός φορέας ο οποίος δεν έχει επιδιώξει και ασφαλώς δεν έχει λάβει από την ίδρυσή του το 1989 μέχρι σήμερα, χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων από αμερικανικά ιδρύματα ή διεθνείς στρατιωτικούς οργανισμούς». Δηλαδή, επιβεβαιώνει την παρέμβαση αυτή του αμερικανοΝΑΤΟικού παράγοντα και μέσα από χρηματοδοτήσεις στα ακαδημαϊκά πράγματα.

Εμείς, φυσικά, δεν κατηγορήσαμε σε καμιά περίπτωση το ΙΔΙΣ ότι χρηματοδοτείται από την αμερικανική πρεσβεία και το ΝΑΤΟ. Διατηρούμε, όμως, το δικαίωμα να ασκούμε κριτική στη δραστηριότητα και στις επιλογές τέτοιων ιδρυμάτων, που λειτουργούν στο πλαίσιο των πανεπιστημίων. Εξάλλου, και το ίδιο το ΙΔΙΣ στην επιστολή του ασκεί κριτική στο ΚΚΕ («...αυτά βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι το ΚΚΕ θα δεχόταν ως όργανό του ένα ερευνητικό ινστιτούτο που δε θα απέκλειε από τις εκδηλώσεις του εκπροσώπους κρατών και γενικά άτομα που δε συμφωνούν με την πολιτική του»). Εφόσον, λοιπόν, ένα τέτοιο ίδρυμα, που θέλει να είναι αντικειμενικό, έχει το δικαίωμα να κάνει κριτική σε ένα κόμμα και στις θέσεις του, δεν μπορεί να αρνηθεί το δικαίωμα αυτό στο ίδιο το κόμμα, πολύ περισσότερο στην εφημερίδα του.

Σε καμιά περίπτωση δεν ήταν πρόθεσή μας να ταυτίσουμε το ΙΔΙΣ με το σύνολο της προσπάθειας παρέμβασης του αμερικανοΝΑΤΟικού παράγοντα στα ακαδημαϊκά πράγματα της χώρας μας. Τα παραδείγματα πάντως που αναφέρουμε, και ο καθένας μπορεί να τα δει στον οδηγό σπουδών του Τμήματος, δεν αμφισβητούνται ούτε από το ΙΔΙΣ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ινστιτούτο συνδιοργανώνει με την αμερικανική πρεσβεία κάθε χρόνο ένα σεμινάριο «Αμερικανικών Σπουδών». Δε συνδιοργανώνει κανένα αντίστοιχο «Αραβικών» ή «Γαλλικών» σπουδών. Επιπλέον, θεωρούμε χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στους 37 ξένους διδάσκοντες της περιόδου 1992-2001, που πήραν μέρος στις εκδηλώσεις του ΙΔΙΣ, οι 13 ήταν από τις ΗΠΑ, την Αγγλία, το Ισραήλ και το ΝΑΤΟ. Το γεγονός ότι συμμετείχαν σ' αυτές κι ένας από την Ιορδανία, ένας από τη Ρωσία, δυο από τη Γερμανία κτλ., δεν μπορεί να οδηγήσει κανέναν να χαρακτηρίσει το ΙΔΙΣ «όργανο των Αράβων, των Ρώσων κτλ.», όπως ισχυρίζεται το ΙΔΙΣ. Δεν αρνούμαστε, δηλαδή, ότι το ΙΔΙΣ έχει να επιδείξει και άλλο έργο. Γνωρίζουμε ότι φιλοξένησε και εκπροσώπους του ΚΚΕ και μακάρι αυτοί να ήταν περισσότεροι, ώστε να ακουγόταν συχνότερα και η άλλη άποψη. Τα στοιχεία που έχουμε παραθέσει είναι προσβάσιμα για όλους από τον οδηγό σπουδών του Τμήματος και διατηρούμε το δικαίωμα πολιτικής κριτικής σε αυτά.

Τέλος, δεν ξεχνάμε ότι απαντάμε στο Διοικητικό Συμβούλιο ενός Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου (ΕΠΙ), που, όπως όλα τα ΕΠΙ, είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Τα ΕΠΙ λειτουργούν στο πλαίσιο των πανεπιστημίων, χωρίς όμως να ελέγχονται από τα εκλεγμένα όργανα της πανεπιστημιακής κοινότητας κάθε ιδρύματος και αποτελεί πάγια θέση μας ότι συνολικά η λειτουργία τους θα ήταν διαφορετική, αν υπόκεινταν σε έναν τέτοιου είδους έλεγχο. Πρόθεσή μας, επίσης, δεν ήταν σε καμιά περίπτωση να θίξουμε τους καθηγητές και ερευνητές που συμμετέχουν στο ινστιτούτο.