-- Τα προβλήματα, όπως άλλωστε δείχνουν και τα στοιχεία, είναι πολλά και σοβαρά. Σε ελέγχους διαπιστώνουμε συχνά το φαινόμενο λειτουργίας μηχανημάτων που δεν φέρουν τις αναγκαίες πιστοποιήσεις. Ακόμα, παρακάμπτονται τα απαιτούμενα συστήματα ασφαλείας γιατί, προφανώς, μειώνουν τους ρυθμούς παραγωγής.

Το 50% των «ατυχημάτων» οφείλονται σε αίτια που προέρχονται από τη χρήση των εξοπλισμών εργασίας. Συνήθως οι ακρωτηριασμοί και άλλοι σοβαροί τραυματισμοί οφείλονται στην έλλειψη προφυλακτικών μέσων στα κινούμενα και περιστρεφόμενα μέρη, π.χ. σε ένα μηχάνημα κοπής ή σε μια πρέσα. Επίσης, συχνή αιτία «ατυχημάτων» είναι η ηλεκτροπληξία γιατί δεν υπάρχουν αντιηλεκτροπληξιακοί διακόπτες και γενικότερα δεν λαμβάνονται τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας από τους ηλεκτρικούς κινδύνους.

-- Μια μεγάλη «πληγή» είναι οι λεγόμενες «μελέτες επαγγελματικού κινδύνου». Τι πραγματικά συμβαίνει;

-- Υπάρχουν χώροι δουλειάς όπου δεν συντάσσονται μελέτες. Μια άλλη περίπτωση είναι να υπάρχουν αλλά είναι αυτό που λέμε «copy - paste». Λίγες είναι οι περιπτώσεις όπου συντάσσονται μελέτες που ανταποκρίνονται στις πραγματικές συνθήκες του συγκεκριμένου χώρου εργασίας.

Ομως, ακόμα και όταν υπάρχουν, πολλές φορές «μένουν στο συρτάρι» και δεν εφαρμόζονται. Και εδώ πρέπει να πούμε ότι ο εργοδότης είναι υπεύθυνος όχι μόνο για τη λήψη μέτρων για την Υγεία και Ασφάλεια των εργαζομένων, αλλά και για την επίβλεψη και παρακολούθηση της ορθής εφαρμογής τους.

-- Ας πάμε τώρα στην ίδια την Επιθεώρηση Εργασίας. Τι αντιμετωπίζετε ως εργαζόμενοι;

-- Καταρχάς είναι η έλλειψη προσωπικού, το οποίο βαίνει συνεχώς μειούμενο αφού δεν έχουν πραγματοποιηθεί μαζικές προσλήψεις από το 1999, παρά τις συνεχείς συνταξιοδοτήσεις. Το 2000 υπηρετούσαν στην Επιθεώρηση Εργασίας περίπου 440 επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας, ενώ σήμερα μετά βίας φτάνουν τους 243, ανεβάζοντας τον μέσο όρο ηλικίας τους στα 55 περίπου έτη, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για το μέλλον της. Αντίστοιχα μειωμένο είναι και το προσωπικό στην Επιθεώρηση Εργασιακών Σχέσεων.

Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2010 προβλέπονταν 1.158 οργανικές θέσεις στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) και απασχολούνταν μόλις 372 επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας. Στην Εκθεση Πεπραγμένων του 2010 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «κρίνεται επιτακτική ανάγκη η ουσιαστική ενίσχυση του ΣΕΠΕ όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό».

Επίσης, η Εκθεση Πεπραγμένων το 2011 ανέφερε ότι «το ΣΕΠΕ συνεχίζει όχι μόνο να παραμένει μη επαρκώς στελεχωμένο, αλλά και να έχει ραγδαίους ρυθμούς αποστελέχωσης καθώς επίκειται την επόμενη διετία μεγάλος αριθμός συνταξιοδοτήσεων».

Ας σημειωθεί ότι οι ελλείψεις σε προσωπικό για όλο το ΣΕΠΕ ανέρχονταν στο τέλος του Νοέμβρη του 2011 σε 28,5% των οργανικών θέσεων (ήτοι 330 κενές σε σύνολο 1.158 προβλεπόμενων οργανικών θέσεων) που προβλέπονται από τον Ν.3996/11.

Και αντί να καλύψουν τις κενές οργανικές θέσεις τις κατάργησαν, όπως έκαναν και σε άλλους φορείς με τον Ν.4024/2011. Φυσικά έλλειψη προσωπικού σημαίνει εντατικοποίηση της εργασίας, που οδηγεί στην εργασιακή εξουθένωση των επιθεωρητών, σε συνθήκες αυξημένης παραβατικότητας και αυξανόμενων εργατικών «ατυχημάτων».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», το 2023 υπήρχαν, μαζί με τα παραρτήματά τους, τουλάχιστον 348.582 επιχειρήσεις, ενώ οι εργαζόμενοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ήταν τουλάχιστον 2.419.220. Αυτό σημαίνει ότι στον καθένα από τους 243 επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας αναλογούν να ελέγξει 1.434 επιχειρήσεις και 9.995 εργαζόμενους!

-- Καταλαβαίνουμε επομένως ότι η Επιθεώρηση Εργασίας δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες που υπάρχουν...

-- Ετσι ακριβώς. Η Επιθεώρηση Εργασίας, μετά από πολλά χρόνια συνεχούς λειτουργίας, τόσο ως Ειδική Γραμματεία, όσο και τον έναν χρόνο λειτουργίας της ως Ανεξάρτητη Αρχή, δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.

Πολλά τμήματα έχουν υποτυπώδη λειτουργία. Στις κεντρικές υπηρεσίες ελάχιστοι συνάδελφοί μας προσπαθούν να διεκπεραιώσουν σύνθετες διοικητικές και οικονομικές διαδικασίες που για να ολοκληρωθούν απαιτούν επαρκές και εξειδικευμένο προσωπικό.

Εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι ότι στα τμήματα υπάρχουν ελάχιστοι υπάλληλοι (μετρημένοι στο δάχτυλο του ενός χεριού) ως γραμματειακή υποστήριξη ή και οδηγοί. Η έλλειψη διοικητικού προσωπικού συνεπάγεται την αύξηση του χρόνου απασχόλησης των επιθεωρητών σε διοικητικές εργασίες, όπως γραμματειακή υποστήριξη, εξυπηρέτηση των πολιτών και εργασίες που αφορούν τη λειτουργία των υπηρεσιών, σε βάρος του ελεγκτικού τους έργου.

Αυτό, σε συνδυασμό με τη χρήση και λειτουργία του προβληματικού και δύσχρηστου Πληροφοριακού Συστήματος, έχει ως αποτέλεσμα οι επιθεωρητές να διαθέτουν τον περισσότερο χρόνο τους σε εσωτερικές εργασίες και λιγότερο στην πραγματοποίηση ελέγχων.

-- Ποια άλλα προβλήματα θα ξεχωρίζατε;

-- Σε πολλές και μεγάλες περιοχές της Ελλάδας δεν υπάρχουν τοπικές υπηρεσίες τμημάτων ή και διευθύνσεων Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, με συνέπεια να μην ελέγχονται επαρκώς οι επιχειρήσεις των περιοχών αυτών.

Ελλειψη παροχής υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης για την ασφάλεια και την υγεία των ίδιων των εργαζομένων στην Επιθεώρηση Εργασίας, όπως υπηρεσίες τεχνικού Ασφαλείας και γιατρού Εργασίας!

Ακόμα, έχουμε σοβαρές ελλείψεις σε κτιριακές υποδομές, εξοπλισμό, κατάλληλα όργανα μέτρησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα κ.ά. Για παράδειγμα, υπάρχουν υπηρεσίες 30 και πλέον επιθεωρητών που διαθέτουν ένα ή δύο αυτοκίνητα.

Οπως ήδη ανέφερα, η προβληματική λειτουργία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος, του οποίου η χρήση είναι υποχρεωτική από το 2018. Το συγκεκριμένο σύστημα από την αρχή της λειτουργίας του είναι προβληματικό, δύσχρηστο, δαιδαλώδες και αντιπαραγωγικό. Με απλά λόγια, είναι πολυσύνθετες και χρονοβόρες οι ενέργειες χρήσης και απόκρισής του και χωρίς να έχει προβλεφθεί κατάλληλα εκπαιδευμένο διοικητικό προσωπικό για τη λειτουργία του, γεγονός που αποβαίνει σε βάρος του ελεγκτικού έργου των επιθεωρητών.

Η έλλειψη νομικής υποστήριξης και νομικής προστασίας. Αυτό έχει ως συνέπεια να συντάσσουμε οι επιθεωρητές νομικά έγγραφα, όπως αντικρούσεις προσφυγών, τα οποία τα υποστηρίζουμε μόνοι μας στα δικαστήρια (χωρίς τη συμβολή δικηγόρου). Επιπρόσθετα, είμαστε εκτεθειμένοι στην όποια πρόθεση έχει ο ελεγχόμενος, χωρίς να υπάρχει υποστηρικτικό νομικό πλαίσιο για την προστασία μας.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι στην Επιθεώρηση Εργασίας έχουν απομείνει μόλις 15 επιθεωρητές γιατροί Εργασίας πανελλαδικά, οι οποίοι δεν έχουν καν μισθολογική εξέλιξη.

Επίσης, τα τελευταία 14 χρόνια είδαμε τους μισθούς να μειώνονται κατά 40%, να καταργούνται ο 13ος και ο 14ος μισθός, να «παγώνει» μισθολογικά η διετία 2016 - 2017, να επιβάλλεται η εισφορά αλληλεγγύης 2% και να μειώνεται το αφορολόγητο.

Θα πρέπει, τέλος, να αναφέρουμε ότι δεν μας έχει καταβληθεί η ειδική ανταμοιβή επίτευξης στόχων για το έτος 2023, παρά το γεγονός ότι το είχε εξαγγείλει και υποσχεθεί η διοίκηση εδώ και έναν χρόνο και οι εργαζόμενοι το περίμεναν σαν μάννα εξ ουρανού, για να συμπληρώσουν τα πετσοκομμένα εισοδήματά τους, απέναντι σε μια τρελή κούρσα αυξήσεων των τιμών και του πληθωρισμού.

Σε αντίθεση με αυτό, ο διοικητής της Επιθεώρησης Εργασίας θα λάβει μπόνους για τα έτη 2022, 2023 και 2024, ποσό που φτάνει τις 93.000 ευρώ και πλέον, για την επίτευξη των στόχων που πέτυχαν οι επιθεωρητές με το έργο τους!

-- Πρόσφατα κάνατε κινητοποιήσεις και για τη χορήγηση του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας. Τι ακριβώς διεκδικείτε;

-- Οι επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας εισέρχονται σε χώρους εργασίας μεγάλης επικινδυνότητας για την αναζήτηση και εντέλει την αντιμετώπιση του επαγγελματικού κινδύνου, προκειμένου να υποδείξουν μέτρα πρόληψης και προστασίας. Αυτό έχει ως συνέπεια να εκτιθέμεθα και οι ίδιοι στους αντίστοιχους με τους εργαζόμενους κινδύνους (κίνδυνοι έναντι πτώσης, ηλεκτρικοί κίνδυνοι, κίνδυνοι από κινούμενα μηχανικά στοιχεία των εξοπλισμών εργασίας, κίνδυνοι από έκθεση σε χημικούς, βιολογικούς, φυσικούς παράγοντες κ.λπ.).

Ετσι, ενώ οι επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας έχουν συμπεριληφθεί στους δικαιούχους, σύμφωνα με τις σχετικές γνωμοδοτήσεις της διυπουργικής επιτροπής, και η χορήγηση του επιδόματος έπρεπε να έχει γίνει από 1-1-2023, αυτό δεν έχει συμβεί γιατί η κυβέρνηση δεν έχει εκδώσει την προβλεπόμενη Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ).

-- Πώς κρίνετε τη στάση των κυβερνήσεων απέναντι στην Επιθεώρηση Εργασίας και τον ρόλο της;

-- Παρά τα μεγάλα λόγια των εκάστοτε κυβερνήσεων πως η Επιθεώρηση Εργασίας αποτελεί βασική προτεραιότητα, και παρά τις επαναλαμβανόμενες δηλώσεις για την ανάγκη ενίσχυσής της με προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή, αυτή ακολουθεί πορεία σταδιακής συρρίκνωσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εκπλήρωση του ρόλου της.

Δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για την ενίσχυση και την αναβάθμιση της Επιθεώρησης Εργασίας, όπως αποδεικνύεται από την παντελή απουσία σχεδιασμού για πλήρωση και αύξηση των οργανικών θέσεων και την αύξηση της χρηματοδότησης για την κάλυψη όλων των αναγκών της σε μέσα, υποδομές, κτιριακά, μετακινήσεις κ.λπ.

Οι επιθεωρητές πασχίζουν ασθμαίνοντας να επιτελέσουν τον ρόλο τους, χωρίς την επιβαλλόμενη υποστήριξη, κάτω από αντίξοες συνθήκες. Οπως παραδέχονται πλέον υπηρεσιακοί παράγοντες, αλλά και η ίδια η διοίκηση, η απουσία προσλήψεων, σε συνδυασμό με τις αναμενόμενες λόγω της γήρανσης του προσωπικού της συνταξιοδοτήσεις, θα οδηγήσει μοιραία στην πλήρη αποστελέχωσή της τα επόμενα χρόνια.

Σήμερα που μιλάμε, οι εργαζόμενοι σε όλους τους κλάδους αντιμετωπίζουν μεγάλες αλλαγές στις εργασιακές τους σχέσεις με άμεση επίπτωση στις συνθήκες εργασίας.

Ο ρόλος των επιθεωρητών Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία είναι πολύ σημαντικός ως προς τη διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών για τους εργαζόμενους. Τα αιτήματά μας αφορούν όλους τους εργαζόμενους και αν δεν επιλυθούν, προβλέπεται ότι τα επόμενα χρόνια δεν θα υπάρχει η Επιθεώρηση Ασφάλειας και Υγείας, ακόμα και όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

-- Ποια είναι η αντίδραση των εργαζομένων και πώς σκοπεύετε να συνεχίσετε;

-- Το συνδικαλιστικό κίνημα στον χώρο της Επιθεώρησης Εργασίας παρουσιάζει μια πολυδιάσπαση, γεγονός που το καθιστά πιο αδύναμο απέναντι σε αγώνες και διεκδικήσεις και πιο ευάλωτο απέναντι στην ηγεσία. Στον χώρο δραστηριοποιούνται 3 πρωτοβάθμια συλλογικά όργανα και 2 δευτεροβάθμια - ομοσπονδίες.

Παρά ταύτα καταφέραμε την Τρίτη 25 Ιούνη 2024 να συγχρονίσουμε τον βηματισμό μας οι τρεις πρωτοβάθμιοι σύλλογοι, υπό το βάρος της αγανάκτησης γι' αυτά που βιώνουμε και την αδιαφορία απ' την πλευρά του κράτους και να πάμε σε στάση εργασίας, η οποία είχε τεράστια συμμετοχή, πάνω από 50% και σε ορισμένες υπηρεσίες πάνω από 70%.

Ο Σύλλογος Επιθεωρητών Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία θα συνεχίσει τις προσπάθειές του, μέσα από τις Γενικές Συνελεύσεις και τις αποφάσεις τους, για να επιλυθούν όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και φυσικά όσο βλέπουμε ότι δεν επιλύονται, θα κλιμακώνουμε και τις κινητοποιήσεις μας.