Στον περίβολο του Μουσείου διαμορφώθηκε μνημειακός χώρος με μαρμάρινες πλάκες όπου έχουν γραφτεί τα ονόματα περίπου 1.600 νεκρών μαχητών και μαχητριών που έπεσαν στις μάχες από το 1940 έως το 1949 και κατάγονται από τα 48 χωριά των Πρεσπών και της βορειοδυτικής Φλώρινας. Ετσι, το Μουσείο αναβαθμίστηκε και ολοκληρώθηκε.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, επικεφαλής πολυμελούς αντιπροσωπείας της ΚΕ. Επίσης, ο Παναγιώτης Πασχαλίδης, πρώην δήμαρχος Πρεσπών, ο Φώτης Γεωργίου, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πρεσπών, και ο Κωνσταντίνος Τερψόπουλος, πρόεδρος της Κοινότητας Καλλιθέας.

Η εκδήλωση έκλεισε με τους εκατοντάδες συγκεντρωμένους, με υψωμένες γροθιές, να τραγουδούν τη «Διεθνή», ενώ δεκάδες σημαίες του ΚΚΕ ανέμιζαν ψηλά.

Ακολούθησε λαϊκό αντάρτικο γλέντι με τους Κώστα Αντάρα, Αλέξανδρο Γκάρα, Θανάση Γράβα και Παντελή Μόσχογλου, σκορπώντας έντονη συγκίνηση αλλά και αγωνιστική ανάταση.

Νωρίτερα, στην Καλλιθέα Πρεσπών, τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, υποδέχτηκε ο Κωνσταντίνος Τερψόπουλος, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας, ο οποίος πρόσφερε στον Δ. Κουτσούμπα ένα καλάθι με τοπικά προϊόντα.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμό από τον Νώντα Στολτίδη, μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, ο οποίος ανέφερε ότι ο λαός της περιοχής είχε τη δική του ξεχωριστή συμβολή στον αγώνα τόσο κατά την περίοδο της ΕΑΜικής Αντίστασης, όσο και του ΔΣΕ.

«Στην περίοδο δράσης του ΔΣΕ, πάνω απ' το χωριό Καλλιθέα υπήρχαν εργαστήρια ιματισμού, δίπλα στο χωριό Καρυές οι αποθήκες. Στον Λευκώνα ήταν τα έμπεδα. Στο Πλατύ και τον Λαιμό αναπτυσσόταν η Σχολή Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου, στον Αγιο Γερμανό η τροφοδοσία, πιο πέρα στην Οξυά και τη Μικρολίμνη ήταν τα εργαστήρια και η Σχολή Πυροβολικού. Στην Πύλη η έδρα της ΚΕ, της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης και του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ. Τα υπόλοιπα χωριά, όπως το Ανταρτικό, η Σφήκα, η Κρυσταλλοπηγή, η Δασερή, το Αγκαθωτό, ο Πυξός, αλλά και τα χωριά των Κορεστείων είχαν τη συμβολή τους στην τροφοδοσία, ενώ στο Βροντερό ήταν το μεγάλο νοσοκομείο, σε σύνδεση με τα νοσοκομεία στο Περβάλ και το Τίρνοβο.

Η ιστορία αυτών των χωριών περιγράφεται με λεπτομέρειες στο Μουσείο. Μερικά από αυτά δεν υπάρχουν σήμερα.

Ο αγώνας των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΔΣΕ συνεχίζει να εμπνέει τις σημερινές γενιές των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών στον αγώνα για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, για τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό».

Τέλος, ευχαρίστησε για τη στήριξη και συμβολή στην κατασκευή του Μουσείου - Μνημείου τον δήμαρχο Πρεσπών, Γιώργο Στεργίου, τον πρόεδρο της Κοινότητας Καλλιθέας, Κ. Τερψόπουλο, και τον Γιώργο Τερψόπουλο για τη φροντίδα που δείχνει ώστε να είναι το Μουσείο ανοιχτό στους επισκέπτες. Ακόμη, τους Θεόφιλο Τσελεγγίδη και Νίκο Στεργίου για την προσφορά τους με υλικά και εργασίες και τους συντρόφους Ζήση Γκογκομήτρο και Γιώργο Κοζικόπουλο για την προσφορά τους με υλικά και προσωπική εργασία. Και φυσικά τους κατοίκους της Καλλιθέας και των γύρω χωριών που από την πρώτη στιγμή αγκάλιασαν αυτήν την προσπάθεια και με κάθε μέσο συνέβαλαν στην κατασκευή του Μνημείου - Μουσείου.

«Με αυτή μας την εκδήλωση εκπληρώνουμε, ως ΚΟ, ως ΚΕ και ως ΟΠ Δυτικής Μακεδονίας, ένα σημαντικό χρέος απέναντι στους νεκρούς της περιόδου 1940 - 1949 από όλα τα γύρω χωριά των Πρεσπών και της ΒΔ Φλώρινας», είπε ο Νίκος Χριστάνης, μέλος της ΚΕ και Γραμματέας της Επιτροπής Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Θύμισε ότι με πολύχρονη, ακούραστη δουλειά δεκάδων συντρόφων, στελεχών του Κόμματος και με τη σημαντική βοήθεια κατοίκων, φίλων και οπαδών έχουν αναδειχθεί 8 μνημεία - μουσεία στην ευρύτερη περιοχή Καστοριάς και Φλώρινας, με τα οποία δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες της περιοχής να γνωρίσουν την ηρωική δράση και μάχη που έδωσαν τη δεκαετία του '40 οι αλύγιστοι της ταξικής πάλης σε αυτόν τον τόπο.

«Αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία, ειδικά για τη νέα γενιά, να έρθει σε επαφή με την Ιστορία που έχει γράψει ο λαός μας σε αυτόν τον τόπο, με στιγμές απαράμιλλου αυθεντικού ηρωισμού, που μας εμπνέουν μέχρι σήμερα.

Είναι όμως ταυτόχρονα και μια απάντηση προς όσους συστηματικά επιδιώκουν την αναθεώρηση της Ιστορίας, ως απαραίτητο συμπλήρωμα του αντικομμουνισμού. Προς τους απολογητές αυτού του συστήματος, οι οποίοι επιδιώκουν να διαγράψουν ή να παραποιήσουν την ιστορική αλήθεια.

Θυμίζουμε λοιπόν και σε όλους αυτούς ότι, ΝΑΙ, το χώμα που πατάμε έχει λευτερωθεί από τους Γερμανούς καταχτητές από το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, την ΕΠΟΝ.

Γιατί την 1 Νοέμβρη του 1944, γνωρίζοντας ότι οι Γερμανοί αποχωρώντας από την πόλη της Φλώρινας σκόπευαν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες ζημιές σε βασικές υποδομές της πόλης, σχεδίασαν με σημαντικές στρατιωτικές μάχες, απελευθερώνοντας την πόλη, να διώξουν άρον άρον τους ναζί εγκληματίες, των οποίων το σχέδιο για καταστροφές αποτράπηκε.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η υποδειγματική ομάδα της ΕΠΟΝ του 27ου Τάγματος του ΕΛΑΣ κατέλαβε την ακρόπολη, δηλαδή την ανατολική είσοδο της πόλης και απελευθέρωσε τον σιδηροδρομικό σταθμό.

Από τον Ιούνη του 1941 δημιουργήθηκε η Εθνική Αλληλεγγύη, που εξασφάλισε τροφή και βασικά είδη πρώτης ανάγκης για τους χιλιάδες πυρόπληκτους κατοίκους, γιατί στο πέρασμά τους από χωριά οι κατακτητές άφηναν κατεστραμμένα και καμένα σπίτια και υποδομές. Η Εθνική Αλληλεγγύη στην πορεία άνοιξε λαϊκά φαρμακεία και ιατρεία, λειτούργησε παιδικούς σταθμούς, οργανώθηκε σε δεκάδες χωριά η λαϊκή αυτοδιοίκηση. Για εκείνη την περίοδο μόνο στην περιοχή της Φλώρινας λειτούργησαν 25 σχολεία.

Και όλα αυτά ξεκίνησαν από τις σκόρπιες δυνάμεις που είχε το ΚΚΕ στους δύο νομούς, μιας και η μεταξική δικτατορία είχε προχωρήσει σ' έναν σημαντικό αριθμό συλλήψεων, φυλακίσεων, με αποτέλεσμα να διαλυθούν οι οργανωμένες δυνάμεις. Παρά αυτήν την κατάσταση, μετά την έλευση των κατακτητών, γρήγορα ανασυντάχθηκαν οι Οργανώσεις του Κόμματος σε αρκετά χωριά και πόλεις ως το τέλος του 1941. Αυτές οι δυνάμεις κατόρθωσαν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ώστε να οργανωθούν οι πρώτες αντάρτικες ομάδες το 1942, οι οποίες είχαν ιδιαίτερη κλιμάκωση το 1943.

Ολο το επόμενο διάστημα οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ έδωσαν πολλές μάχες σε όλους τους νομούς της περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας, αντιμετώπισαν με επιτυχία τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών, την προσπάθεια επέκτασης της βουλγάρικης ζώνης κατοχής στους νομούς Φλώρινας και Καστοριάς.

Κι έτσι, ήδη από το δεύτερο εξάμηνο του 1943 υπήρχε η Ελεύθερη Ελλάδα σε δεκάδες χωριά, οι ναζί και οι συνεργάτες τους ήταν ταμπουρωμένοι στις πόλεις και από εκεί εξορμούσαν τη μέρα, εκεί κρύβονταν τη νύχτα.

Σε αντίθεση με όλα αυτά οι αστικές δυνάμεις και εδώ στους νομούς Καστοριάς και Φλώρινας, σχεδόν όλοι τους είτε συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς είτε έμειναν απαθείς στο δράμα που ζούσε ο λαός της περιοχής.

Ολα τα παραπάνω καταρρίπτουν το αφήγημα της εθνικής ενότητας, ότι δήθεν τότε ήταν "όλοι μαζί", ότι "όλες οι πολιτικές δυνάμεις ενωμένες έδιωξαν τον κατακτητή"», είπε.

Συμπλήρωσε ότι «80 χρόνια μετά, πάλι με αυτό το αφήγημα θέλουν να κοιμίσουν τον λαό μιλώντας για τους "εθνικούς" στόχους, της καπιταλιστικής ανάπτυξης, της γεωστρατηγικής αναβάθμισης της χώρας, της ετοιμασίας νέων θυσιών για τα συμφέροντα των καπιταλιστών.

Γι' αυτό και σήμερα, στη δίνη του ιμπεριαλιστικού πολέμου, θέλουν να μας μπλέξουν ακόμη πιο βαθιά, τον λαό μας, σε πολύ επικίνδυνα πολεμικά σχέδια. Ηδη η χώρα μας, με ευθύνη τόσο της σημερινής, όσο και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, με πλήρη συμφωνία όλων των αστικών κομμάτων, είναι μπλεγμένη ως τον λαιμό σε όλες τις τοπικές συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή.

(...) Να όμως που όπως και τότε έτσι και σήμερα υπάρχει εδώ το ΚΚΕ, υπάρχει η ΚΝΕ που τους στραπατσάρουν αυτό το αφήγημα, αποκαλύπτουν τους σκοπούς τους, τα βαθύτερα σχέδια και οργανώνουν την πάλη, έμπρακτα, ενάντια στη συμμετοχή της χώρας μας.

Και από αυτό το βήμα χαιρετίζουμε τις σημαντικές κινητοποιήσεις των λιμενεργατών στον Πειραιά που δεν άφησαν να φορτωθούν τα κοντέινερ που σκορπούν τη φρίκη του πολέμου στη Μέση Ανατολή.

Επίσης, αισθανόμαστε περήφανοι για τα παλικάρια τους φαντάρους που σήκωσαν το ανάστημά τους και δήλωσαν ανοιχτά ότι δεν συμφωνούν να γίνουν κρέας για τα κανόνια των ιμπεριαλιστών στους πολέμους τους.

Οι φαντάροι έχουν ορκιστεί να υπερασπίζονται τα σύνορα της χώρας και την εδαφική ακεραιότητά της κι όχι να υπηρετούν το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και το Ισραήλ και να συμμετέχουν στα εγκλήματα σε βάρος λαών.

Δυναμώνουμε το κύμα αλληλεγγύης σε όσους τιμωρήθηκαν γιατί οι φαντάροι είναι του λαού παιδιά και θα τους υπερασπιστεί ο λαός.

Γι' αυτόν τον λόγο το ΚΚΕ λέει καθαρά: Καμία εμπιστοσύνη στην ελληνική κυβέρνηση, στις συμφωνίες της και στις συμμαχίες της.

Δικαίωμα του λαού είναι να μην εμπιστευθεί στην αστική τάξη και στα κόμματά της την υπεράσπιση της δικής του πατρίδας. Να μη δεχθεί ούτε μια στάλα αίμα να δώσει για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών που μάχονται μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει στα δικά του χέρια τον πλούτο των λαών, τους υδρογονάνθρακες, τους δρόμους μεταφοράς εμπορευμάτων. Αυτό το δικαίωμα υπερασπίστηκαν με το αίμα τους χιλιάδες στη χώρα μας, αυτό υπερασπιζόμαστε κι εμείς σήμερα.

Σε καμιά περίπτωση δεν γίνεται να ικανοποιηθούν ταυτόχρονα τα λαϊκά συμφέροντα και τα συμφέροντα της αστικής τάξης, των ιμπεριαλιστών. Η νίκη του ενός προϋποθέτει την ήττα του άλλου.

Γι' αυτό λέμε ότι η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της πρέπει να φτάσουν την πάλη έως το τέλος, έως την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας, που ευθύνεται για τους πολέμους, και την επαναστατική κατάκτηση της εργατικής εξουσίας και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού».

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο πώς οργανώθηκε η καθημερινή ζωή στις ελεύθερες περιοχές που είχε την εξουσία ο ΔΣΕ, την περίοδο 1947 - 1949. Τονίζοντας ότι «από το παράδειγμά τους παίρνουμε δύναμη για να συνεχίσουμε στην καθημερινή πάλη για να κάνει κουμάντο ο λαός στον τόπο του, όπως έγινε και τότε».

«Εδώ στις Πρέσπες δεν υπήρχε οικογένεια που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να μη συμμετείχε ή να μη στήριξε τον ΔΣΕ. Υπήρχαν και ολόκληρες οικογένειες δοσμένες στον αγώνα, ενώ άλλες δούλευαν στα συνεργεία της επιμελητείας, των φούρνων που έφτιαχναν ψωμί κ.ά. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Νοέμβρη του 1948 σε 23 λαϊκά συμβούλια του νομού Φλώρινας εκλέχτηκαν 52 γυναίκες ενώ σε 53 της Καστοριάς εκλέχτηκαν 78 γυναίκες. Ολα αυτά τα χρόνια επισκευάστηκαν δρόμοι, γέφυρες, δημιουργήθηκαν νοσοκομεία, αναρρωτήρια. Στα ελεύθερα χωριά της Φλώρινας ιδρύθηκε νοσοκομείο και υπολόγιζαν ότι τους πρώτους 4 μήνες εξετάστηκαν πάνω από 1.000 φτωχοί αγρότες, ενώ θεραπεύτηκε μέχρι και κόσμος που έπασχε από ελονοσία, μια ασθένεια που βασάνιζε τον κόσμο εκείνη την εποχή.

Στα 2,5 χρόνια της ύπαρξης της Ελεύθερης Ελλάδας υπολογίζεται ότι έγινε μια απίστευτη κινητοποίηση παραγωγικών δυνάμεων σε κατασκευαστικά, αντιπλημμυρικά και υδρευτικά έργα, στην οικοδόμηση νοσοκομείων, σχολείων, στην αγροτική παραγωγή, δίνοντας γη, σπόρους και εργαλεία στους καλλιεργητές.

Η πείρα αυτή αναδεικνύει ένα πολύ βασικό ζήτημα: Εμπρακτα αποδείχτηκε ότι η πρώτη παραγωγική δύναμη είναι ο άνθρωπος, ο εργαζόμενος λαός και ότι αυτό που είναι ώριμο είναι να αλλάξει η εξουσία, το ποιος κάνει κουμάντο στην παραγωγή.

Ας αναλογιστούμε: Αν οι σύντροφοί μας, ο λαός της περιοχής με τα πενιχρά μέσα εκείνης της εποχής και σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα κατάφερε αυτά, σήμερα, με πιο εξελιγμένη την επιστήμη και την τεχνική, πώς θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες λαϊκές ανάγκες; Σε αντίθεση, σήμερα, με τις πολιτικές τους, έχουν προχωρήσει στην ερημοποίηση των νομών της περιοχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις Πρέσπες έχουμε λειψά επανδρωμένο το ιατρείο της περιοχής. Ο λαός της περιοχής ζει χρόνια την ανασφάλεια, την αγωνία πώς θα τα βγάλει πέρα σ' ένα αβέβαιο μέλλον γι' αυτόν».

Τέλος, ο Ν. Χριστάνης, από το βήμα της εκδήλωσης, προειδοποίησε όλους τους αρμόδιους φορείς, περιφερειακές και δημοτικές αρχές, την κυβέρνηση ότι «οι άθλιες μεθοδεύσεις τους να γίνουν εργασίες στις ψηλότερες κορυφές του Γράμμου δεν θα περάσουν έτσι. Ηδη ένας μεγάλος αριθμός κατοίκων και φορέων αντιστέκεται και εμείς ως ΚΚΕ θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας να μην ολοκληρωθεί και γίνει τετελεσμένο αυτή η περιβαλλοντική καταστροφή».