«Ηρωες, άπαρτα βουνά, ήρωες με δώδεκα ζωές...» αντιλαλούν τα υψώματα στον Κώττα. Εκεί, κάτω από τα πόδια μας, τα ιερά λείψανα των ηρώων μας. Και όπου απλώνεται η ματιά μας, σίγουρα κι άλλα θα υπάρχουν. 311 ονόματα στολίζουν τα περιστύλια. Κάθε όνομα μια ιστορία άφατου ηρωισμού, ατσάλινης πίστης, ακλόνητης αφοσίωσης. Η Ιστορία του ΔΣΕ. Η Ιστορία μας. Την κουβαλάμε πολύτιμο κειμήλιο. Στις μαρμάρινες στήλες αποτυπώνεται ένας κατάλογος που μένει ανοιχτός και συμπληρώνεται.

Συγγενείς αναζητούν τα ονόματα των δικών τους ηρωικών προγόνων, και όταν τα βρίσκουν δακρύζουν. Νιώθουν τιμή και υπερηφάνεια. Αδέρφια, παιδιά, εγγόνια, νέοι και μεγαλύτεροι, σκύβουν ευλαβικά το γόνυ στους νεκρούς τους. Ενα στιγμιότυπο που αποθανατίζουν και φωτογραφικά, για να κρατήσουν το πολύτιμο ενθύμιο και να το μοιραστούν με τους δικούς τους απογόνους. Ενα νήμα συνεχές στον χρόνο και στον αγώνα να ξημερώσουν οι μέρες που τούτος ο λαός θα κάνει κουμάντο στον τόπο του.

***

Την περισυλλογή, τη συγκίνηση, διακόπτουν οι νέοι μαχητές που ορμητικά μπαίνουν στον χώρο. Οι νεολαίοι της ΚΝΕ από τις Οργανώσεις της Δυτικής Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης. Με τα λάβαρα υψωμένα και με φωνή καθαρή, στεντόρεια, αποτίουν φόρο τιμής στους ήρωες που πότισαν με το αίμα τους το ιδανικό για ένα μέλλον στο μπόι των ονείρων μας. Κοινό το όνειρο. Κοινός ο δρόμος: «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός»...

***

Με δέος νέοι και μεγαλύτεροι πατάμε αυτό το χώμα. Τόσες δεκαετίες κείτονται εκεί νεκροί, αλλά όχι ξεχασμένοι. Ελειψαν για όσα έπρεπε κι ήταν πάντα μέσα σε όλα εκείνα για τα οποία έλειψαν. Ηταν μέσα σε όλους μας και πάντα θα είναι. Τα λείψανά τους λούζονται από το πιο ωραίο μύρο, το πιο καλό κρασί, τα δάκρυα των συγγενών, των φίλων, των συναγωνιστών, όλων όσοι συνεχίζουν τον αγώνα σήμερα, εμπνευσμένοι από τα ιδανικά και το παράδειγμά τους.

Δεν είναι θρήνος, δεν είναι μνημόσυνο, είναι γιορτή! Εκατοντάδες άνθρωποι από πολλές γωνιές της Ελλάδας ανηφόρισαν στα λημέρια των σταυραετών για να φωνάξουν πως η θυσία τους δεν πήγε χαμένη. Πως αναβλύζει δύναμη, σαν πηγή αστείρευτη. Δύναμη που έχουμε ανάγκη σήμερα για να δώσουμε τις μάχες που έρχονται, στο φόντο της κλιμάκωσης της αντιλαϊκής επίθεσης, των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και πολέμων.

***

«Ενός λεπτού σιγή» ακούγεται από τα μεγάφωνα. Σιωπή απόκοσμη. Διακόπτεται μόνο από το θρόισμα των κόκκινων σημαιών με το σφυροδρέπανο, που σκίζουν τον αέρα. Η νικητήρια ιαχή τους: Αθάνατοι!

***

Εξω από τον περίβολο του ομαδικού τάφου στον Κώττα, λίγο πριν αρχίσει η εκδήλωση, έβλεπες φιγούρες του χωριού να προχωράνε σεμνά και αθόρυβα με τα καρεκλάκια τους και να ψάχνουν μια σκιά για να σταθούν. Οταν και οι τελευταίοι πήραν τη θέση τους, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου. Και όταν στη συνέχεια από τα μεγάφωνα ακούστηκαν οι θερμές ευχαριστίες για τη συμβολή των κατοίκων του χωριού στην ανάδειξη αυτού του μνημειακού χώρου, διέκρινες τη συγκίνηση, αλλά και την ικανοποίηση στα σκαμμένα πρόσωπά τους.

***

Με μικρές ξεναγήσεις να στήνονται «επιτόπου» από μεγαλύτερους σε ηλικία συντρόφους, με μάτια ορθάνοιχτα και πολλές φορές υγρά απ' όσους άκουγαν τις διηγήσεις μπροστά από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, το Μουσείο για τη δράση του ΕΑΜ και του ΔΣΕ, που «στολίζει» την πλατεία του χωριού, έγινε το επίκεντρο της εκδήλωσης στην Καλλιθέα. Δέος για όσα αποτύπωσε ο φωτογραφικός φακός της εποχής, αλλά και συγκίνηση για όποιον κατάφερνε ανάμεσα στις εκατοντάδες εικόνες να αναγνωρίσει κάποιον δικό του.