Στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας μεταφέρθηκε την Κυριακή το «παζάρι» περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων για τη «νέα» Συρία, μετά την επικράτηση των τζιχαντιστών με ευρωατλαντική στήριξη.

Προηγήθηκε η σύνοδος υπουργών Εξωτερικών αραβικών χωρών, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ΥΠΕΞ της κυβέρνησης των τζιχαντιστών, Ασαντ αλ Σαϊμπάνι.

Ακολούθησε μία διευρυμένη σύνοδος, στην οποία συμμετείχαν υπουργοί Εξωτερικών και άλλοι αξιωματούχοι «δυτικών» χωρών που παζαρεύουν τη σταδιακή άρση των ευρωατλαντικών κυρώσεων σε βάρος της Συρίας με ανταλλάγματα που θα υπηρετούν τα περιφερειακά γεωπολιτικά τους συμφέροντα. Σε αυτήν τη διευρυμένη σύνοδο συμμετείχαν και αξιωματούχοι των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της ΕΕ, του ΟΗΕ, της Τουρκίας και αραβικών χωρών.

Στο τέλος των συναντήσεων, ο Σαουδάραβας ΥΠΕΞ Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν ζήτησε την άρση κυρώσεων κατά της Συρίας, προκειμένου να επιταχυνθεί και να διευκολυνθεί η διαδικασία ανοικοδόμησης στην κατεστραμμένη χώρα.

Από τη μεριά της, η επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, που επίσης συμμετείχε στη σύνοδο του Ριάντ, είχε δηλώσει από την περασμένη Παρασκευή πως οι χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να εξετάσουν «σταδιακά» και «υπό όρους» την άρση των κυρώσεων σε βάρος της Συρίας, επικαλούμενη προσχηματικά ως προϋπόθεση να εξασφαλιστεί «με απτά» βήματα η προστασία των μειονοτήτων και των γυναικών. Η Κάλας ανέφερε πως το θέμα θα συζητηθεί μεταξύ των ΥΠΕΞ της ΕΕ στις 27/1, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο οι πρώτες κυρώσεις που θα μπορούσαν να αρθούν να είναι εκείνες που «παρεμποδίζουν την ανοικοδόμηση» και την «πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες».

Η δε Γερμανίδα ΥΠΕΞ, Αναλένα Μπέρμποκ, δήλωσε πως πρέπει να παραμείνουν οι κυρώσεις που αφορούν πρώην αξιωματούχους της κυβέρνησης Ασαντ και να εξεταστεί το θέμα «σταδιακά» ανάλογα με τα «απτά» αποτελέσματα από τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό. Η ίδια ανήγγειλε ανθρωπιστική βοήθεια του Βερολίνου προς τη Συρία ύψους 50 εκατ. δολαρίων.

Στο τέλος πάντως των συνόδων του Ριάντ δεν εξεδόθη ανακοίνωση που να αναφέρεται ξεκάθαρα στο θέμα άρσης των κυρώσεων κατά της Συρίας, γεγονός που αντανακλά εν μέρει και διαφωνίες μεταξύ διεθνών και περιφερειακών δυνάμεων για την «επόμενη μέρα» στη Συρία.

Στο ανακοινωθέν αναφέρεται πως συζητήθηκαν «μέτρα για τη στήριξη του αδελφού συριακού λαού» και η παροχή «αναγκαίας βοήθειας και στήριξης» στη Δαμασκό. Στο ίδιο ανακοινωθέν οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την «ανησυχία τους» για την είσοδο Ισραηλινών στρατιωτών στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ Συρίας και Ισραήλ και την επέκταση της κατοχής στα Υψίπεδα του Γκολάν.

Χτες το πρακτορείο Reuters έφερε στη δημοσιότητα έγγραφο που υπογράφεται από 6 χώρες της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Φινλανδία, Δανία), με το οποίο καλείται η ΕΕ «να αρχίσει αμέσως να προσαρμόζει το καθεστώς κυρώσεων» έναντι της Δαμασκού. Μεταξύ άλλων προτείνεται να αρθούν οι κυρώσεις για τις πολιτικές πτήσεις, να εκτιμηθούν εκ νέου οι κυρώσεις σε αγαθά υψηλής αξίας, να αρθεί η απαγόρευση εξαγωγής τεχνολογίας πετρελαίου και φυσικού αερίου και να ανοίξουν ξανά οι χρηματοπιστωτικοί δίαυλοι μεταξύ ΕΕ και Συρίας. Επισημαίνεται δε πως αν δεν ικανοποιηθούν οι «προσδοκίες» της ΕΕ για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μειονοτήτων, αφενός ενδέχεται να μην αρθούν περαιτέρω κυρώσεις, αφετέρου μπορεί αυτές να επανέλθουν.

Την περασμένη βδομάδα οι ΗΠΑ εξέδωσαν 6μηνη εξαίρεση από κυρώσεις για συναλλαγές με κυβερνητικά ιδρύματα στη Συρία, επικαλούμενες τη διευκόλυνση της ροής ανθρωπιστικής βοήθειας.

Στο μεταξύ, το Σάββατο βρέθηκε στη Δαμασκό ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Λιβάνου, Ν. Μικάτι, όπου συναντήθηκε με τον αρχηγό των τζιχαντιστών του HTS και ντε φάκτο ηγέτη της νέας κυβέρνησης, Αχμεντ αλ Σαράα, συζητώντας τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. Ηταν το πρώτο ταξίδι Λιβανέζου πρωθυπουργού στη Δαμασκό εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια.

Οι δυο τους συμφώνησαν να εξασφαλίσουν τα σύνορα των χωρών τους και να καθορίσουν χερσαία και θαλάσσια σύνορα σε αμφισβητούμενες περιοχές «κατά προτεραιότητα». Συζήτησαν επίσης το θέμα της φιλοξενίας πάνω από 800.000 Σύρων προσφύγων στον Λίβανο.

Από τη μεριά του ο Σαράα έθεσε ζήτημα άρσης της απαγόρευσης πρόσβασης στα συριακά συναλλαγματικά αποθεματικά που υπάρχουν σε τράπεζες του Λιβάνου λόγω της λιβανέζικης χρηματοπιστωτικής κρίσης που ταλανίζει τη χώρα από το 2019.

Στο μεταξύ, η τουρκική κυβέρνηση παράλληλα με τις εντεινόμενες απειλές κατά των ένοπλων κουρδικών οργανώσεων στη Συρία - οι οποίες χαρακτηρίζονται «τρομοκρατικές» από την Αγκυρα και την ίδια ώρα συνεργάζονται στενά με τον στρατό των ΗΠΑ - απορρίπτει σχεδιασμούς για ανάπτυξη γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα Συρίας - Τουρκίας.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χ. Φιντάν, απορρίπτοντας αυτά τα σχέδια, έκανε λόγο για «κάποιες μικρές ευρωπαϊκές χώρες» που κρύβονται πίσω από τις ΗΠΑ «ενώ προωθούν τις δικές τους ατζέντες».

Κατηγόρησε επίσης τη Γαλλία ότι εμπιστευόμενη την κράτηση των ισλαμιστών στις «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF), όπου κυρίαρχη δύναμη είναι οι Κούρδοι, αδιαφορεί για την «ασφάλεια της Τουρκίας».

Χτες, Τούρκοι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών ΜΙΤ συνέλαβαν στο συριακό έδαφος τον Μουχάμεντ Ντιμπ Κοραλί, τον οποίο θεωρούν ένοχο για πολύνεκρη βομβιστική επίθεσης το 2013 στην πόλη Ρεϊχανί, στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία, με αποτέλεσμα τον θάνατο 53 ανθρώπων. Ο Γιουσούφ Ναζίκ, Τούρκος υπήκοος που έχει καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη για σχεδιασμό της βομβιστικής επίθεσης του 2013, είχε συλληφθεί επίσης από τη MIT το 2018 στο εσωτερικό της Συρίας.

Εν μέσω των εξελίξεων αυτών, το Σάββατο οι συριακές υπηρεσίες πληροφοριών ανακοίνωσαν ότι απέτρεψαν σχέδιο επίθεσης του «Ισλαμικού Κράτους» στον σιιτικό λατρευτικό χώρο Sayeda Zeinab, σε προάστιο της Δαμασκού. Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι η ομάδα των τζιχαντιστών συνελήφθη προτού πυροδοτήσει βομβιστικό μηχανισμό στον λατρευτικό χώρο.

Δυνάμεις των Ιρανών «Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης» εντείνουν τα γυμνάσια ευρείας κλίμακας λίγες βδομάδες πριν αναλάβει καθήκοντα στις ΗΠΑ ο νέος Πρόεδρος, Ντ. Τραμπ, ο οποίος το 2018 είχε αποσύρει την υπογραφή της χώρας του από διεθνή Συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, κλιμακώνοντας ασφυκτικά τις πιέσεις εναντίον της Τεχεράνης.

Σε ένα από τα σενάρια των ασκήσεων αυτών, που θα ολοκληρωθούν σε περίπου δύο μήνες, Ιρανοί «Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης» καταγράφεται να υπερασπίζονται βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις στη Νατάνζ από εικονικές επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Οι στρατιωτικές ασκήσεις πραγματοποιούνται υπό τις συχνές απειλές όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά και του Ισραήλ, που επιδιώκουν τον τερματισμό του ιρανικού πυρηνικού και πυραυλικού προγράμματος.

Στο πλαίσιο προετοιμασιών του Ιράν απέναντι σε πιθανές επιθέσεις από ΗΠΑ και Ισραήλ, αυξάνονται και οι προμήθειες σε μη επανδρωμένα τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη (drones). Πληροφορίες του ιρανικού πρακτορείου ειδήσεων «Tasnim» ανέφεραν χτες ότι παραδόθηκαν στον ιρανικό στρατό, σε διάφορες βάσεις της χώρας, περίπου 1.000 νέα drones, τα οποία φέρεται πως δεν είναι ανιχνεύσιμα από ραντάρ και μπορούν να δρουν σε βεληνεκές άνω των 2.000 χιλιομέτρων, διαπερνώντας επίπεδα αντιαεροπορικής άμυνας.

Επίσης χτες έγινε γνωστό ότι Ιρανοί αξιωματούχοι ξεκίνησαν διαβουλεύσεις με αξιωματούχους από Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα (μετά από συνομιλίες που έγιναν τον περασμένο Νοέμβρη στη Γενεύη της Ελβετίας). Αξιωματούχος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο, τόνισε ότι «δεν πρόκειται για διαπραγματεύσεις αλλά για διαβουλεύσεις».

Το ίδιο διάστημα, νέο κεφάλαιο ξεκινούν στις σχέσεις τους η Ρωσία και το Ιράν, καθώς την ερχόμενη Παρασκευή αναμένεται να υπογραφεί στη Μόσχα ρωσο-ιρανική «Συμφωνία Συνολικής Στρατηγικής Σύμπραξης».

Οπως ανακοινώθηκε χτες στο Κρεμλίνο, γι' αυτόν τον σκοπό αναμένεται στη Μόσχα ο Ιρανός Πρόεδρος Μ. Πεζεσκιάν, ο οποίος στις 17 Γενάρη θα έχει συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του Βλ. Πούτιν.