Η παρουσίαση της αγωνιώδους προσπάθειας για τον επαναπατρισμό σημαντικών κινητών μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου, τα οποία έγιναν αντικείμενο μιας από τις μεγαλύτερες και συνεχιζόμενες αρχαιοκαπηλικές λεηλασίες παγκοσμίως μετά την τουρκική εισβολή το 1974, μονοπώλησε το ενδιαφέρον στη χτεσινή, πρώτη μέρα της διημερίδας για τις «Νεότερες ανασκαφές στην Κύπρο» που διεξάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού και ολοκληρώνεται σήμερα.

Το μείζον θέμα, «Κύπρος, η λεηλασία ενός πολιτισμού», ανέπτυξε η Μαρία Αναγνωστοπούλου, γενική γραμματέας της Επιτροπής Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κύπρου. Η ομιλήτρια παρουσίασε, με τη βοήθεια συγκλονιστικών διαφανειών από τις καταστροφές, ένα μεγάλο μέρος της λεηλασίας, της τύχης των αρχαιοτήτων που πουλήθηκαν στο εξωτερικό και τις σημαντικές επιτυχίες που καταγράφτηκαν με την επιστροφή ορισμένων αντικειμένων στην Κύπρο. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο ανοιχτό ακόμα θέμα της επιστροφής των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών από διάφορες εκκλησίες της κατεχόμενης Κύπρου, που κατασχέθηκαν στο Μόναχο και η δίκη εκκρεμεί ακόμη, με τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο που είχε συλληφθεί το 1997 να κυκλοφορεί... ελεύθερος!

Στην υπόθεση αναφέρθηκε λεπτομερέστερα η Τασούλα Χατζητοφή, η οποία διατέλεσε Επίτιμος Πρόξενος της Κύπρου στη Χάγη και εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Κύπρου για τα πολιτιστικά και η οποία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανακάλυψη των συγκεκριμένων αντικειμένων. Μεταξύ άλλων σημείωσε πως εκτός από ελεύθερος, ο Τούρκος αρχαιοκάπηλος αναγνωρίζεται και σαν νόμιμος διεκδικητής των θησαυρών. Το τουρκικό κράτος επέβαλε να είναι επίσης ένας εκ των διεκδικητών, ενώ επέβαλε σαν διεκδικητή ακόμα και την τουρκική Ιντερπόλ. Οι γερμανικές αρχές, ενώ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι παραπάνω δεν αποτελούν νόμιμους ιδιοκτήτες και ενώ έδωσαν εντολή στις αρχές της Βαυαρίας να μην κλείσει ο φάκελος της υπόθεσης, ωστόσο κατέθεσαν μια μάλλον περίεργη πρόταση στην κυπριακή πλευρά, να απεμπλακεί το κυπριακό κράτος από τη διεκδίκηση και να παραμείνει ως διεκδικητής η εκκλησία της Κύπρου... για να μην υπάρχουν «πολιτικές εμπλοκές».

Τέλος μίλησαν ο Σοφοκλής Χατζησάββας, διευθυντής Αρχαιοτήτων Κύπρου για το έργο των ξένων αρχαιολογικών αποστολών στο νησί και η Ελισάβετ Στασινοπούλου, προϊστάμενη της Συλλογής Αγγείων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου για τους κυπριακούς θησαυρούς που εκτίθενται σε αυτό. Την ημερίδα χαιρέτισαν ο υπουργός Πολιτισμού, Ε. Βενιζέλος, ο πρόεδρος της Βουλής, Απ. Κακλαμάνης και ο Μιχάλης Κακογιάννης ως εκπρόσωπος της ΕΠΠΚΚ.