Η επιβολή δασμών 25% από τις ΗΠΑ σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου (θα ισχύσει από 12 Μάρτη) ρίχνει «λάδι στη φωτιά» των ανταγωνισμών και προκαλεί νέους τριγμούς όχι μόνο στα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα, αλλά και στο εσωτερικό της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Ο στόχος του αμερικανικού κεφαλαίου να πλήξει οικονομικά το κινεζικό, στην αντιπαράθεση για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, είναι ξεκάθαρος. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το αμερικανικό μερίδιο σε χάλυβα - αλουμίνιο έχει συρρικνωθεί σε λιγότερο από 5% στην παγκόσμια αγορά, από 50% τη δεκαετία του '40, όταν οι ΗΠΑ «ανέτειλαν» ως πρώτη ιμπεριαλιστική δύναμη. Οι όροι έχουν αντιστραφεί. Σήμερα η Κίνα παράγει μόνη της όσο ο υπόλοιπος πλανήτης μαζί!

Μεγάλο μέρος των κινεζικών εξαγωγών χάλυβα και αλουμινίου κατευθύνονται σε κράτη - συμμάχους των ΗΠΑ, από τους οποίους στη συνέχεια εισάγουν προϊόντα μεταποίησης. Καναδάς, Βραζιλία, Μεξικό, Νότια Κορέα και Γερμανία είναι οι κύριοι προμηθευτές της αμερικανικής οικονομίας σε χάλυβα. Σε ό,τι αφορά το αλουμίνιο, εισάγεται στις ΗΠΑ κυρίως από Καναδά και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Πολύ πίσω στη λίστα βρίσκονται η Ρωσία και η Κίνα.

Συνολικά το 2024 οι ΗΠΑ εισήγαγαν χάλυβα από 79 χώρες και αλουμίνιο από 89, αξίας άνω των 49 δισ. δολαρίων. Ο Καναδάς είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής των ΗΠΑ και το 2024 οι εξαγωγές καναδικού αλουμινίου αντιπροσώπευαν το 80% των συνολικών εισαγωγών αλουμινίου των ΗΠΑ. Αντίστροφα, ο Καναδάς εισάγει σημαντικές ποσότητες χάλυβα και αλουμινίου από την Κίνα, οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως στην αυτοκινητοβιομηχανία. Τα προϊόντα που παράγονται εξάγονται σε μεγάλο βαθμό στις ΗΠΑ.

Σε ό,τι αφορά την Κίνα, οι εξαγωγές χάλυβα αναμένεται να «κλείσουν» για το 2024 στους 109 εκατ. τόνους, η μεγαλύτερη ποσότητα μετά το 2016. Την ίδια χρονιά οι εξαγωγές ακατέργαστου αλουμινίου και προϊόντων του αυξήθηκαν κατά 37%, φτάνοντας τους 668.940 τόνους, επίπεδο που έχει ξεπεραστεί μόνο μία φορά στο παρελθόν, τον Μάη του 2022. Στην τεράστια αύξηση των εξαγωγών συντέλεσαν οι φορολογικές εκπτώσεις (13%) που εφάρμοζε η Κίνα μέχρι το τέλος του περασμένου Νοέμβρη, προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες στις ΗΠΑ για την κυριαρχία της στην παγκόσμια αγορά.

Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν τώρα ότι οι δασμοί θα πλήξουν ιδιαίτερα την ευρωπαϊκή οικονομία και θα επιταχύνουν μια νέα καπιταλιστική κρίση, δεδομένου ότι οι εξαγωγές στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 5% του ΑΕΠ της ΕΕ. Από την άλλη, η αύξηση των εισαγωγών φτηνότερων κινεζικών προϊόντων απειλεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πίεση που ασκούν τα κινεζικά μονοπώλια της αυτοκινητοβιομηχανίας, οδηγώντας την ΕΕ να επιβάλει δασμούς έως και 35% στα κινεζικά ηλεκτροκίνητα. Δηλαδή, μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο.

Οι αντιδράσεις σ' αυτήν τη νέα κατάσταση είναι ενδεικτικές: Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι «οι αδικαιολόγητοι δασμοί δεν θα μείνουν αναπάντητοι, θα προκαλέσουν αυστηρά και αναλογικά αντίμετρα». Ο Γάλλος ΥΠΕΞ προειδοποίησε ότι «ουδείς έχει συμφέρον να μπει σε εμπορική σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ενωση», η οποία «είναι έτοιμη να τραβήξει το όπλο της όταν έρθει η ώρα - και ήρθε η ώρα». Στη Γερμανία, ο υπουργός Οικονομίας και Κλίματος κάλεσε «να συνεχίσουμε στον δρόμο της συνεργασίας με τις ΗΠΑ», βλέποντας τις συνέπειες να σπρώχνουν στον γκρεμό την οικονομία της χώρας του.

Οι εξελίξεις αυτές είναι «σημεία των καιρών» και επιβεβαιώνουν ότι οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί έχουν μπει σε νέα φάση, που όμοιά της δεν έχουμε ζήσει μεταπολεμικά. Ο λεγόμενος «εμπορικός πόλεμος» δείχνει ότι συμβιβασμοί που καθόριζαν τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ συμμάχων και αντιπάλων στο παρελθόν - σε καιρούς ιμπεριαλιστικής ειρήνης - τίθενται πλέον σε αμφισβήτηση ακόμα και στο εσωτερικό της ευρωατλαντικής συμμαχίας, έστω κι αν οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τους δασμούς ως μοχλό πίεσης για μια ευνοϊκότερη συμφωνία με τους συμμάχους τους. Το πλήγμα για την εύθραυστη ευρωπαϊκή οικονομία θα είναι έτσι κι αλλιώς μεγάλο, εντείνοντας τις μεταξύ τους αντιθέσεις.

Το αμερικανικό κεφάλαιο είναι αποφασισμένο να κάνει τα πάντα για να διατηρήσει την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία, και αυτό αφορά επίσης τις διεθνείς συμμαχίες του. Σε αυτό το έδαφος αναπτύσσεται διαπάλη και στις ΗΠΑ για τον ρόλο του ΝΑΤΟ, τις σχέσεις με την ΕΕ, τη στάση απέναντι στη Ρωσία κ.λπ. Στον «κόσμο που φλέγεται», οι ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις που οξύνονται και τα αδιέξοδα που μεγαλώνουν για τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία ανοίγουν ρωγμές. Στο χέρι των λαών είναι να τις μετατρέψουν σε μεγάλα ρήγματα, δυναμώνοντας σε κάθε χώρα την πάλη ενάντια στην αστική τάξη και στους διεθνείς συμμάχους της, την αντεπίθεση για την ανατροπή της εξουσίας της.