Χειροτερεύει η κατάσταση με τα κρούσματα ιλαράς στις ΗΠΑ. Από την 1η Γενάρη 2025 έχουν εκδηλωθεί τρεις εξάρσεις (περιπτώσεις με τουλάχιστον 3 σχετιζόμενες μολύνσεις), με το 93% των συνολικών κρουσμάτων (280 από 301) να σχετίζονται με αυτές τις εξάρσεις. Συγκριτικά, το 2024 είχαν εκδηλωθεί 16 εξάρσεις, με το 69% των κρουσμάτων (198 από 285) να σχετίζεται με αυτές. Το 17% των ασθενών χρειάστηκε να νοσηλευτεί, ενώ υπάρχουν και 2 νεκροί, μεταξύ τους ένα παιδί. Κρούσματα έχουν αναφερθεί πλέον σε 15 Πολιτείες των ΗΠΑ (μέχρι και στην Αλάσκα), με την πλειοψηφία των περιπτώσεων να έχει εμφανιστεί στο δυτικό Τέξας και στο Νέο Μεξικό, σε κοινότητες με χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού. Από τις δύο αυτές Πολιτείες ξεκίνησε η εκκολαπτόμενη επιδημία και πολλά από τα κρούσματα σε άλλες Πολιτείες συνδέονται με περιπτώσεις ειδικά στο δυτικό Τέξας.

Η συντριπτική πλειοψηφία των κρουσμάτων (95%) εκδηλώθηκε σε ανεμβολίαστα άτομα, ή άτομα που δεν είχαν ολοκληρώσει τις απαραίτητες επαναλήψεις εμβολιασμού. Ολα τα στοιχεία αφορούν τα διαπιστωμένα κρούσματα και όχι το σύνολο των κρουσμάτων, καθώς κάποιοι γονείς δεν πηγαίνουν τα παιδιά τους στον γιατρό, εφόσον ο πυρετός πέφτει με τα αντιπυρετικά. Στις ΗΠΑ το εθνικό ποσοστό εμβολιασμού είναι κάτω του 95%, που είναι απαραίτητο για να υπάρχει ανοσία της αγέλης από την ιλαρά. Τόσο ο αυξημένος αριθμός των κρουσμάτων τους πρώτους δυόμισι μήνες του 2025 όσο και η μεγαλύτερη συσχέτιση μεταξύ τους δείχνουν αυξανόμενη τάση εμφάνισης ιλαράς στις ΗΠΑ. Με «ξεχασμένες» ασθένειες και ειδικότερα με την ιλαρά έρχονται αντιμέτωπες και πολλές άλλες «προοδευμένες» καπιταλιστικές χώρες. Σε 40 από τις 53 χώρες της Ευρώπης, μεταξύ αυτών και σε 10 χώρες - μέλη της ΕΕ, καταγράφηκε το 2023 αύξηση του αριθμού κρουσμάτων ιλαράς.

Ο ιός της ιλαράς είναι ο πιο μολυσματικός από όλους τους ιούς στη Γη, καθώς μεταδίδεται μέσω του αέρα και σε κλειστούς χώρους μπορεί να αιωρείται μέχρι και δύο ώρες. Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται 5 μέρες μετά τη μόλυνση του ατόμου, άρα επί 4 μέρες ο ασθενής είναι μεταδοτικός χωρίς να το γνωρίζει. Επιπλέον, 9 στους 10 χωρίς ανοσία που θα εκτεθούν σε αυτόν τον ιό θα μολυνθούν. Κάθε ασθενής με ιλαρά μολύνει κατά μέσο όρο 12 έως 18 ανεμβολίαστα άτομα. Λόγω της επικινδυνότητας και της μολυσματικότητας του ιού της ιλαράς, προβλέπεται καραντίνα 21 ημερών (όσο χρόνο απαιτεί ένας κύκλος αναπαραγωγής του ιού) και τα παιδιά που αρρωσταίνουν δεν πρέπει να πηγαίνουν σχολείο στο διάστημα αυτό, ούτε να έρχονται σε επαφή με άτομα πέραν του οικογενειακού κύκλου.

Ενα από τα επίκεντρα εμφάνισης κρουσμάτων ιλαράς στις ΗΠΑ είναι το Γκέινς του Τέξας, μια περιοχή με μεγάλο πληθυσμό Μεννονιτών (χριστιανική αίρεση), που αποφεύγουν τους εμβολιασμούς. Μετά την εκδήλωση της ιλαράς, κάποιοι γονείς το ξανασκέφτηκαν και πήγαν τα παιδιά τους να εμβολιαστούν. Πρόβλημα, όπως και σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο, είναι ότι στις απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές (και όχι μόνο) οι υπηρεσίες Υγείας είναι υποστελεχωμένες σε μεγάλο βαθμό και χωρίς πόρους για να διαδώσουν την ανάγκη εμβολιασμού και να κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους. Μετά τη διαπίστωση κάποιου κρούσματος που πήγε σε Κέντρο Υγείας, πρέπει να εντοπιστούν όλοι όσοι βρέθηκαν στον ίδιο χώρο μέχρι δύο ώρες αργότερα και να ελεγχθεί ότι έχουν εμβολιαστεί. Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σε πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ οι νόμοι που επιτρέπουν στους γονείς να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους για θρησκευτικούς και ιδεολογικούς λόγους. Πολλοί θεωρούν ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν τώρα που ανέλαβε υπουργός Υγείας της κυβέρνησης Τραμπ ένας γνωστός αντιεμβολιαστής, ο Ρόμπερτ Κένεντι τζούνιορ.

Ο Ρ. Κένεντι προκάλεσε επιπλέον ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα πριν λίγες μέρες, όταν πρότεινε ως λύση για την εξάπλωση της γρίπης των πτηνών Η5Ν1 να μην εξαλείφονται οι πληθυσμοί κοτόπουλων όπου εκδηλώνεται, αλλά να αφήνονται να αρρωσταίνουν και τα υπόλοιπα, μήπως και εντοπιστεί κάποιο ανάμεσά τους που θα εμφανίζει ανοσία σε αυτή. Η γρίπη αυτή επιτίθεται σε όλα τα όργανα των ζώων και σκοτώνει το 90% έως 100% απ' αυτά μέσα σε τρεις ή τέσσερις μέρες, χωρίς να τους επιτρέπει να έρθουν δεύτερη φορά σε επαφή με τον ιό. Γι' αυτό δεν προλαβαίνουν να αναπτύξουν αντισώματα. Επιπλέον, ακόμα κι αν κάποια κοτόπουλα επιζούσαν, δεν είναι αυτά που θα χρησιμοποιούνταν για να παράξουν απογόνους, καθώς στην πτηνοτροφία έχουν επιλεγεί για αναπαραγωγή ζώα που εμφανίζουν ιδιαίτερης οικονομικής αξίας χαρακτηριστικά. Το χειρότερο είναι ότι αν αφηνόταν ελεύθερη η διάδοση της Η5Ν1 στον υπόλοιπο πληθυσμό κοτόπουλων κάθε φάρμας, τότε αφενός θα αυξάνονταν οι πιθανότητες να αρρωστήσουν οι αγροτοεργάτες που τα φροντίζουν, αφετέρου θα δίνονταν εκατομμύρια περισσότερες ευκαιρίες στον ιό να μεταλλαχθεί, ώστε να γίνει μεταδόσιμος μεταξύ των ανθρώπων.

Ορισμένοι ειδικοί ανησυχούν και για ενδεχόμενη επανεμφάνιση της φοβερής πολιομυελίτιδας, μιας ασθένειας που μέχρι την ανακάλυψη του σχετικού εμβολίου οδηγούσε κάθε χρόνο σε παράλυση 15.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ, κυρίως παιδιά. Προς το παρόν η εμβολιαστική κάλυψη είναι αρκετά καλή, με το 93% των παιδιών σε εθνική κλίμακα να έχουν εμβολιαστεί πριν συμπληρώσουν τα δύο τους χρόνια (80% είναι το απαραίτητο ποσοστό για ανοσία της αγέλης). Ο Κένεντι έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι «το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας έχει κοστίσει περισσότερες ζωές από όσες έχει σώσει». Ενας από τους συμβούλους του είχε υποβάλει το 2022 αίτημα για «αφαίρεση ή πάγωμα χρήσης» του εμβολίου αδρανοποιημένου ιού πολιομυελίτιδας. Ο ίδιος ο Τραμπ πάντως έχει δηλώσει ότι ο αμερικανικός λαός δεν θα απολέσει την πρόσβαση στα εμβόλια για την πολιομυελίτιδα. Μια έξαρση της νόσου θα έθετε σε κίνδυνο τα μωρά που είναι πολύ μικρά ακόμα για να εμβολιαστούν και τα 17 εκατομμύρια ανοσοκατεσταλμένων ενηλίκων, που δεν μπορούν να εμβολιαστούν ή θα παρέμεναν ευάλωτοι ακόμα κι αν εμβολιάζονταν.

Το εμβόλιο της ιλαράς προσφέρει ανοσία εφ' όρου ζωής σε ποσοστό 97% όσων έχουν κάνει και τις δύο δόσεις. Η πρώτη δόση του εμβολίου χορηγείται σε ηλικία ενός έτους και μία αναμνηστική αργότερα. Η πρώτη δόση δεν μπορεί να γίνει πριν συμπληρωθούν 12 μήνες ζωής του νεογνού, γι' αυτό και στο συγκεκριμένο διάστημα τα μωρά είναι πολύ ευάλωτα. Ο από πεποίθηση ανεμβολίαστος που θα αρρωστήσει μπορεί να κολλήσει τον ιό - είτε απευθείας είτε μέσω τρίτου - σε ένα μωρό το οποίο λόγω ηλικίας δεν είχε ακόμα τη δυνατότητα να προστατευτεί από την ιλαρά, και στους ανθρώπους που δεν μπορούν να κάνουν το εμβόλιο για ιατρικούς λόγους. Συνήθως τα παιδιά εμβολιάζονται με το τριπλό εμβόλιο ιλαράς - ερυθράς - παρωτίτιδας (MMR), που καλύπτει και από τις άλλες δύο διαδεδομένες παιδικές ασθένειες. Την περασμένη χρονιά ο αριθμός των παιδικών σταθμών στις ΗΠΑ οι οποίοι εξαιρέθηκαν από την απαίτηση εμβολιασμού των παιδιών που πηγαίνουν σε αυτούς αυξήθηκε περισσότερο από ποτέ. Στο Τέξας το 2024 πέρασαν 25 νομοσχέδια που μπορεί να περιορίσουν παραπέρα το ποσοστό εμβολιασμού του πληθυσμού.

Ο ανορθολογισμός και οι αντιεπιστημονικές θεωρίες που κατακλύζουν τις ΗΠΑ καλλιεργούνται και με ευθύνη του κράτους. Στην περίοδο της πανδημίας COVID αντανακλούσαν αντιθέσεις και ανταγωνισμούς στη διαχείρισή της, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και ως βολικό άλλοθι ώστε να κρύβονται οι κρατικές - κυβερνητικές ευθύνες για την απουσία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εμβολιασμού και οι τεράστιες ελλείψεις στο δημόσιο σύστημα Υγείας. Τα εμβόλια δεν παύουν να είναι από τις πιο σωτήριες ανακαλύψεις της επιστήμης του 20ού αιώνα, ιδίως αυτά που μείωσαν τη θνησιμότητα από αρρώστιες που παλιότερα ήταν βέβαιο ότι θα κολλούσε κάποιος τις πρώτες δύο δεκαετίες της ζωής του, ενώ η αποφυγή της νόσησης προσφέρει ταυτόχρονα και αποφυγή ενδεχόμενων μόνιμων συνεπειών στην υγεία. Στην περίπτωση της ιλαράς δεν είναι σπάνιες οι μολύνσεις των αυτιών, που οδηγούν σε οριστική απώλεια ακοής.