Καθώς το Προσφυγικό - Μεταναστευτικό έρχεται ξανά στο προσκήνιο με νέες τραγωδίες στο Αιγαίο - ένα ζήτημα που αποτελεί την άλλη όψη της σφαγής που βιώνουν οι λαοί από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, τις επεμβάσεις και τις πάνω από 50 εστίες συγκρούσεων στον κόσμο - συζητάμε με τον συνδικαλιστή Γαβριήλ Ιωαννίδη, πρόεδρο του ΔΣ της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ελλάδας και μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Εργαζομένων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής με μεγάλη εμπειρία στο ζήτημα αυτό.

-- Με δεδομένο ότι η πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ, παίρνοντας τη σκυτάλη και από τις προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις και τις κατευθύνσεις της ΕΕ, κάνει όλο και πιο αντιδραστικό το πλαίσιο για τους πρόσφυγες και μετανάστες, πώς αυτό εκφράζεται στη δουλειά σας και την επαφή με αυτούς τους ξεριζωμένους από τον τόπο τους ανθρώπους;

-- Αρχικά να ευχαριστήσω τον «Ριζοσπάστη» για τη δυνατότητα που δίνει, να ακουστούν οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες μας και να αναδειχθούν τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Οφείλω να πω ότι γεννήθηκα από γονείς μετανάστες στη Γερμανία, με παππούδες και γιαγιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και φυσικά δεν ξεχνώ ότι εκατομμύρια Ελληνες έζησαν και ζουν ξανά και τη μετανάστευση και την προσφυγιά στο πετσί τους. Για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες οι υπηρεσίες μας έχουν τεράστια βαρύτητα, με το πολυπόθητο χαρτί της άδειας διαμονής να μοιάζει σαν το «κλειδί» για τη «Γη της Επαγγελίας» που ονειρεύονται. Για μας είναι σπουδαίο να βοηθάμε όλους τους μετανάστες όσο πιο σωστά μπορούμε, να τους απλώνουμε το χέρι, να τους ενημερώνουμε για τις διοικητικές διαδικασίες και να δείχνουμε πολύπλευρα την αλληλεγγύη μας και την κατανόηση στα πάρα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν (γλώσσα, γραφειοκρατία κ.τ.λ). Είμαστε η πρώτη εικόνα όταν έρχονται σε επαφή με δημόσιες υπηρεσίες και ο ρόλος μας είναι πολλαπλός.

-- Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος των υπηρεσιών στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Μετανάστευσης;

-- Το δικό μας κομμάτι αφορά την επονομαζόμενη «νόμιμη μετανάστευση», όταν δηλαδή ξεκινάει μια διαδικασία για την απόδοση ή ανανέωση άδειας διαμονής και είναι διακριτό σε σχέση με το άσυλο και τις Υπηρεσίες Πρώτης Υποδοχής του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Για την πλειοψηφία των συναδέλφων στην Αττική αλλά και την υπόλοιπη χώρα, η δουλειά μας μοιάζει να έχει (ή καλύτερα θα έπρεπε να έχει) και χαρακτήρα κοινωνικού λειτουργήματος για την αρχική ένταξη και ενσωμάτωση όλων των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Φυσικά, όμως, οι πολιτικές που εφαρμόζονται με τις ντιρεκτίβες της ΕΕ και στη χώρα μας (από όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις τα τελευταία 30 χρόνια) είναι στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Εχθρικές και επιθετικές απέναντι στον μετανάστη και τον πρόσφυγα και η κατάσταση φαίνεται ότι προχωράει σε μια υποκριτική αυστηροποίηση κατά το δοκούν.

Αυτή η αντίφαση σήμερα εκφράζεται από τη μία πλευρά, οι εργοδότες να φωνάζουν για εργατικά χέρια (φτηνά και χωρίς πολλά δικαιώματα) που λείπουν σε πολλούς τομείς (τουρισμό, οικοδομή, αγροτικές εργασίες κ.τ.λ.) και να ζητούν ευελιξία των μετακλήσεων και διακρατικές συμφωνίες, και από την άλλη να υπάρχουν υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις ολοένα και πιο αυξημένες ανάγκες. Το δε νομοθετικό πλαίσιο που καθιέρωσαν όλες οι αστικές κυβερνήσεις γίνεται όλο και πιο δαιδαλώδες.

-- Μιλήστε μας για τη διαδικασία που αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος που φτάνει σε εσάς.

-- Την αρμοδιότητα της νόμιμης μετανάστευσης ασκούν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και ένα μικρό τμήμα το υπουργείο κεντρικά και μόνο στην Αθήνα. Οι διαδικασίες, ενώ έχουν γίνει ηλεκτρονικές (μια εξέλιξη καταρχάς θετική, αλλά που τελικά έχει αποβεί σε βάρος των μεταναστών) και οι αιτήσεις πλέον δεν χρειάζονται φυσική παρουσία για το στάδιο της αρχικής αίτησης και της ανανέωσης, οι καθυστερήσεις φτάνουν και στα 2 χρόνια σε πολλές υπηρεσίες μας. Ο κάθε μετανάστης σήμερα με τη βοήθεια συνήθως τρίτου, αρχικά κάνει την ηλεκτρονική αίτησή του, με ένα ηλεκτρονικό παράβολο και σκανάροντας δεκάδες σελίδες διαβατηρίων και εγγράφων και ανεβάζοντάς τα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του υπουργείου αφιλτράριστα - η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποστηρίζεται κυρίως από ιδιώτες εργολάβους. Στη συνέχεια, συνήθως λαμβάνει μια προσωρινή βεβαίωση κατάθεσης και εκεί αρχίζει ο «Γολγοθάς». Εμείς πρωτοκολλούμε τα έγγραφα της αίτησης και ανοίγουμε νέο φάκελο και αρχίζει μια σειρά ερωτημάτων σε δημόσιες υπηρεσίες, πρεσβείες, δικαστήρια, σύνορα και αστυνομία με διαλειτουργικότητα εντελώς ανύπαρκτη ή σε υπολειτουργία που διαρκεί μήνες ή και χρόνια! Παράλληλα, ο αλλοδαπός πολίτης καλείται να κάνει ραντεβού ηλεκτρονικά για να δώσει βιομετρικά, προσερχόμενος με φυσική παρουσία στα 3 ιδιωτικά hotspot στην Αττική και στο 1 hotspot στη Θεσσαλονίκη ή στις ίδιες τις υπηρεσίες μας στην υπόλοιπη Ελλάδα και μετά περιμένει πάλι την τελευταία ειδοποίηση που θα έρθει και πάλι ηλεκτρονικά, ώστε να κάνει εκ νέου ραντεβού ηλεκτρονικά για την πολυπόθητη επίδοση της άδειάς του ξανά βεβαίως με φυσική παρουσία ή με εξουσιοδοτημένο δικηγόρο. Αυτή η αυτοτελής άδεια διαμονής έχει στο ενδιάμεσο τυπωθεί σε άλλη διαδικασία εκτός των υπηρεσιών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, στην αστυνομία, και έχει διαβιβασθεί και πρωτοκολληθεί μετά στις υπηρεσίες.

-- Τι σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά;

-- Ενώ πριν από 10 χρόνια θα μπορούσε κάποιος να πάρει άδεια ακόμα και την ίδια μέρα, τώρα είναι πλέον αδύνατο και χρειάζεται μήνες στην καλύτερη περίπτωση! Αυτό δεν το λες ούτε πρόοδο ούτε εκσυγχρονισμό, καθώς «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά». Ως αποτέλεσμα, όλοι οι μετανάστες βιώνουν ένα διαρκές καθεστώς ομηρίας και ανασφάλειας, που δεν τους επιτρέπει ούτε να ταξιδέψουν στην πατρίδα τους για να δουν τις οικογένειές τους. Ο μεταναστευτικός κώδικας κάθε φορά που γίνονται αλλαγές, γίνεται όλο και πιο πολύπλοκος. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα υπάρχουν εκατό και πλέον είδη αδειών (!) και οι μετανάστες πρέπει να ξέρουν σε ποια ειδική κατηγορία υπάγονται! Για τη διεκπεραίωση των ηλεκτρονικών διαδικασιών, απαιτούνται ιδιαίτερες τεχνικές γνώσεις στον υπολογιστή, ακόμα και για τους Ελληνες πολίτες. Πλέον, για να μπορέσει ο μετανάστης να καταθέσει αίτηση για άδεια διαμονής χρειάζεται απαραίτητα και δικηγόρο και λογιστή (!) αυξάνοντας έτσι το κόστος της διαδικασίας υπέρμετρα. Ξέρουμε ότι η «ταρίφα» μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 1.500 ευρώ. Βέβαια, για τις golden visa υπάρχουν ειδικά τμήματα εξυπηρέτησης!

Η δική μας πρόταση είναι όλα αυτά να γίνουν δωρεάν, απλοποιημένα και γρήγορα, έχοντας το κατάλληλο προσωπικό στις υπηρεσίες μας και δίνοντας ακόμα και εξ αποστάσεως υποστήριξη τηλεφωνικά και οδηγίες όπου χρειάζεται. Τα βιομετρικά να μπορούν να τα δίνουν στα αστυνομικά τμήματα που βρίσκονται σε όλες τις περιοχές και όχι σε ιδιώτες (ειδικά φανταστείτε στα μικρά νησιά που αναγκάζονται να κάνουν ταξίδι ολόκληρο και για μέρες στα μεγαλύτερα νησιά που έχουν βιομετρική λήψη, π.χ. όλες οι Κυκλάδες πρέπει να πάνε στην Σύρο).

-- Ας δούμε τώρα τα προβλήματα λειτουργίας των υπηρεσιών, που έχετε επανειλημμένα καταγγείλει τόσο για την υποστελέχωση όσο και για απαρχαιωμένα μέσα.

-- Για να μπορέσουν οι υπηρεσίες μας να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και όπως θα έπρεπε έχουμε κάνει δεκάδες υπομνήματα στα υπουργεία, έχουμε καταθέσει Αναφορές και Επερωτήσεις στη Βουλή. Αρκεί να σας πω το πιο απλό: Η ταχύτητα του internet στις υπηρεσίες είναι 5-10 mpps, όταν η συνηθισμένη οικιακή ταχύτητα είναι 100 mpps! Ομως, στις υπηρεσίες πρέπει να διαχειριστούμε μεγάλες βάσεις δεδομένων, να απαντάμε καθημερινά σε χιλιάδες αιτήματα και ερωτήματα. Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος των ερωτήσεων από συναλλασσόμενους μετανάστες δεν απαντιέται.

Το πρώτο και το βασικό ζήτημα είναι η στελέχωση των υπηρεσιών. Σήμερα, υπάρχουν 120 κενά, με βάση το έτσι κι αλλιώς παλιό οργανόγραμμα. Από τους 200 περίπου υπαλλήλους που υπηρετούν, το 50% είναι συμβασιούχοι. Η υποστελέχωση είναι η βασική αιτία των τεράστιων καθυστερήσεων. Σήμερα, εκκρεμούν περίπου 290.000 αιτήσεις για έκδοση και ανανέωση αδειών διαμονής. Γι' αυτό, λέμε ότι συχνά επιδίδουμε άδειες που έχουν ήδη λήξει! Ομως, όσον καιρό εκκρεμεί η έκδοση της άδειας διαμονής, οι μετανάστες αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα. Π.χ. δεν μπορούν να έχουν ΑΜΚΑ και να έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Εχουν πρόβλημα με τις πληρωμές των μισθών τους σε τράπεζα κ.ά. Οι μετανάστες δεύτερης γενιάς, παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και έχουν τελειώσει εδώ το σχολείο, αντιμετωπίζουν τεράστιες καθυστερήσεις για τα χαρτιά τους μετά από την ενηλικίωση, με εμπόδια στις σπουδές, στην εργασία τους κ.ά.

-- Τι πρέπει να γίνει;

-- Η κυβέρνηση πρέπει να ικανοποιήσει τα αιτήματα των σωματείων των εργαζομένων. Διεκδικούμε:

- Αμεση μετατροπή των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου των 150 συμβασιούχων των ΔΑΜ, στην Αττική (65) και σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα.

- Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού επιπλέον σε όλες τις υπηρεσίες στο 50% του υφιστάμενου προσωπικού.

- Καμία απόλυση των συναδέλφων που εργάζονται στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις με τα προγράμματα της ΔΥΠΑ, είναι όλοι και όλες απολύτως απαραίτητοι.

- Οχι στα ιδιωτικά κέντρα λήψης των βιομετρικών δεδομένων (δακτυλικά αποτυπώματα - φωτογραφίες) στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, οι συμβασιούχοι εργαζόμενοι εκεί να μεταφερθούν στις υπηρεσίες μας. Οχι στην ιδιωτικοποίηση των επιδόσεων με courier.

- Κτιριακές υποδομές δημόσιες, αξιοπρεπείς και προσβάσιμες και σύγχρονο εξοπλισμό και για τους αλλοδαπούς πολίτες και για τους εργαζόμενους.

-- Ποια είναι η απάντηση στην προσπάθεια αστικών δυνάμεων να καλλιεργήσουν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, ποιες είναι οι θέσεις του ταξικού εργατικού κινήματος, του ΠΑΜΕ, πώς δρούμε οι κομμουνιστές;

-- Ως κομμουνιστές και ως ταξικό εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα παλεύουμε ενάντια στις αντιδραστικές πολιτικές, στις συνθήκες και τα σύμφωνα της ΕΕ, που εγκλωβίζουν χιλιάδες ξεριζωμένους στην Ελλάδα. Με τους εργαζόμενους μετανάστες από την άλλη, που ζουν χρόνια στη χώρα μας δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε, έχουμε τα ίδια ταξικά συμφέροντα, τα παιδιά μας πάνε μαζί στο σχολείο και μεγαλώνουν μαζί και οι αγώνες που δίνουμε πρέπει να είναι κοινοί για τις δικές μας ανάγκες. Παίρνουμε διαρκώς πρωτοβουλίες και με ομοσπονδίες και με τα πρωτοβάθμια να έρθουμε σε επαφή με σωματεία μεταναστών, να λύσουμε προβλήματα και να διεκδικήσουμε καλύτερες συνθήκες δουλειάς και δικαιώματα. Εδώ έχουν γίνει μεγάλα βήματα. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα και οι παρεμβάσεις μας στους ματωμένους εργάτες της φράουλας, στους εργάτες στις κατασκευές, αλλά και στον Τουρισμό - Επισιτισμό, στα Ποτά και στα Τρόφιμα κ.ά.

Ολοι αυτοί οι άνθρωποι, συχνότατα μετανάστες εργάτες «χωρίς χαρτιά», δουλεύουν σκληρά και είναι θύματα της πιο άγριας εκμετάλλευσης. Οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες Μετανάστευσης ξέρουμε καλά τι σημαίνει εργοδοτική αυθαιρεσία σε βάρος τους, πώς δρουν οι «μεσολαβητές» και τα κυκλώματα των διακινητών. Αλλωστε, συχνά ορισμένοι απ' αυτούς μάς προσεγγίζουν και προσπαθούν να μας χρηματίσουν. Ολοι οι μετανάστες εργάτες που ζουν και εργάζονται για χρόνια στη χώρα μας πρέπει να πάρουν άδειες διαμονής.

Σε τελική ανάλυση, ως ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα και ως κομμουνιστές αποκαλύπτουμε στον λαό την πραγματική αιτία που γεννά την προσφυγιά και τη μετανάστευση και δεν είναι βέβαια η κλιματική κρίση, που την επικαλούνται συχνά ως αιτία για κάθε πρόβλημα. Κανένας άνθρωπος δεν θέλει να είναι μακριά από την πατρίδα του, την οικογένεια και τους ανθρώπους του, όταν έχει ειρήνη και δουλειά στον τόπο του. Η πραγματική αιτία είναι το αδιάκοπο κυνήγι του κέρδους, που γεννά και την κρίση και τον πόλεμο. Λέμε: Εξω η Ελλάδα από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, να κλείσουν τώρα οι βάσεις του θανάτου στη χώρα μας, κανένας φαντάρος μας έξω από τα σύνορα.