Το «παζάρι της διεύρυνσης», που στήθηκε στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης τα είχε όλα και πριν από όλα είχε χαμένους και κερδισμένους. Είχε, όμως, και πολύ παρασκήνιο και αλισβερίσι και εκπτώσεις και ξεπούλημα και εκβιασμούς. Στο τέλος, όλοι, τόσο οι «δεκαπέντε», όσο και οι νέοι «δέκα» ύψωσαν τα ποτήρια τους υπέρ της μιας Ενωσης «η οποία έχει αναδειχτεί σε κινητήρια δύναμη για την ειρήνη, τη δημοκρατία, τη σταθερότητα και την ευημερία στην ευρωπαϊκή ήπειρο».

Μέσα στα μεγάλα λόγια και τη σαμπάνια ξέχασαν τι απάντησε πριν από δέκα μέρες ο προεδρεύων της Συνόδου, Αντερς Φόου Ράσμουνσεν, όταν ρωτήθηκε από τους δημοσιογράφους για το ποια θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της Συνόδου της Κοπεγχάγης. Ο Δανός πρωθυπουργός είπε με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «H μεγάλη πρόκληση είναι να συμφωνήσουμε για τα ...χρήματα»!

Αυτό ήταν! Στην Κοπεγχάγη η συζήτηση για τη διεύρυνση δεν έγινε μόνο για τα χρήματα, που θα δώσει η Ευρωπαϊκή Ενωση στα νέα δέκα κράτη- μέλη, αλλά και τα χρήματα που προσδοκά να κερδίσει από το άνοιγμα μιας τεράστιας νέας αγοράς, όσο και για τα χρήματα που θα καρπωθούν οι πολυεθνικές και τα μονοπώλια από την άφθονη και φθηνή εργατική δύναμη από τις χώρες αυτές.

Τα οκτώ από τα δέκα νέα κράτη - μέλη βρίσκονται στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη σε μια περιοχή που κάποτε ονομαζόταν «η μεγάλη αυλή της Γερμανίας». Η Ευρωπαϊκή Ενωση και ειδικά οι ιθύνουσες δυνάμεις της θεωρούσαν, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, τις χώρες αυτές, λεία από την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Η λεηλασία των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών ήταν ασύλληπτη, η συστηματική διείσδυση του κεφαλαίου, σε συνάρτηση με την επιβολή δρακόντειων μεταρρυθμίσεων οδήγησε στη μεγάλη καταστροφή των παραγωγικών τους δυνάμεων, που εκδηλώθηκε με ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών και την εξαθλίωση μεγάλου τμήματος του πληθυσμού τους.

Αν πάρουμε υπόψη ότι το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στη «ζώνη του Ευρώ» είναι 26.445 Ευρώ, μπορούμε να καταλάβουμε τι έγινε στις χώρες αυτές αφού: Στην Πολωνία το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι 5.100 Ευρώ, στην Ουγγαρία 5.700, στην Τσεχία 6.200, στη Σλοβακία 4.200, στη Λιθουανία 3.800, στη Λετονία 3.600, στην Εσθονία 4.500, στη Σλοβενία 10.500.

Οσον αφορά στην υπονόμευση της παραγωγικής βάσης αυτών των χωρών, που είχαν μια ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη με μεγάλη και ζωντανή βιομηχανία είναι χαρακτηριστικό ότι όλες σχεδόν έχουν μετατραπεί σε χώρες υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, ο τομέας των υπηρεσιών κυμαίνεται σε ποσοστά άνω του 60% και σε πολλές περιπτώσεις άνω του 70% στο σύνολο της παραγωγής. Αντίθετα, η βιομηχανία κυμαίνεται σε ποσοστά μεταξύ 18% και 32%.

Μετά από αυτά δε χρειάζεται πολλή σκέψη, για να καταλάβει κανείς πως αντιμετωπίζονται αυτές οι χώρες από τους ιθύνοντες της ΕΕ και ιδιαίτερα από τη Γερμανία, η οποία θεωρούσε πάντα αυτή την περιοχή ως τη φυσική της ενδοχώρα.

Οι αρχιτέκτονες της ΕΕ παρουσίαζαν τους εργαζόμενους αυτών των χωρών περίπου ως επαίτες μπροστά στην πόρτα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Καθώς, όμως, περνούσαν τα χρόνια, η εικόνα άλλαζε. Οι τελευταίες κινητοποιήσεις των αγροτών στην Πολωνία και την Τσεχία ήταν ενδεικτικές των διαθέσεων που διαμορφώνονται στα λαϊκά στρώματα αυτών των χωρών απέναντι στην ΕΕ και τις πολιτικές της. Και αν σπεύσει κάποιος να πει ότι ο αγροτικός τομέας της Πολωνίας είναι σχετικά μικρός (3,4% της συνολικής παραγωγής) θα πρέπει να έχει υπόψη του ότι στη χώρα αυτή, των 39 εκατομμυρίων κατοίκων, το 38% του πληθυσμού απασχολείται στον αγροτικό τομέα. Και είναι πολύ λογικό αυτοί οι άνθρωποι να εξεγείρονται, με τις προτάσεις των «δεκαπέντε», που προσφέρουν σε κάθε Ανατολικοευρωπαίο αγρότη μόλις το 25% των επιδοτήσεων που εισπράττει σήμερα ο συνάδελφός του στη Δυτική Ευρώπη.

Επομένως, οι κινητοποιήσεις αυτής της περιόδου θα πρέπει να θεωρούνται μόνο η αρχή, αφού οι λαοί αυτών των χωρών θα γευτούν το επόμενο διάστημα ακόμα καλύτερα τους καρπούς της διεύρυνσης, μιας διεύρυνσης της εκμετάλλευσης και των ανισοτήτων.