Κυριακή 2 Φλεβάρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΝΙΚΗ ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ
Εκφραστικότητα και λυρισμός

Αναδρομική έκθεση ζωγραφικής της Νίκης Καραγάτση (1914 - 1986) οργανώνει (έως 16/2) το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας στο Πολιτιστικό του Κέντρο στη Θεσσαλονίκη (Βασ. Ολγας 108). Πρόκειται για ένα αφιέρωμα, ελάχιστος φόρος τιμής στον άνθρωπο που ζωγράφισε με τρυφερότητα, όσο κανείς άλλος, την παιδική ηλικία και την καθημερινότητα. Η έκθεση περιλαμβάνει 120 έργα από την προσωπική συλλογή της ζωγράφου, που ανήκουν πλέον στην κόρη της Μαρίνα, καθώς και από συλλογές σημαντικών προσώπων και προσωπικών της φίλων, τα οποία καλύπτουν ένα μεγάλο χρονικό περιθώριο, από τις αρχές της δεκαετίας του '50, μέχρι τη χρονιά θανάτου της, το 1986, και αποδίδουν τη συνολική εικόνα που περιβάλλει το πρόσωπο της σεμνής και ταλαντούχας καλλιτέχνιδος.

Η Ν. Καραγάτση γεννήθηκε το 1914 στη Χώρα της Ανδρου. Ηταν το δεύτερο παιδί του καπετάνιου Λεωνίδα Καρυστινάκη. Το 1917 μετακόμισε με την οικογένειά της στην Αθήνα και η Νίκη παρακολούθησε τα μαθήματα των πρώτων τάξεων στη Σχολή Κωνσταντινίδη. Σε ηλικία περίπου 12 ετών άρχισε να ζωγραφίζει. Το 1931 γράφτηκε, μετά από εξετάσεις, στο Προκαταρκτικό Τμήμα της Σχολής Καλών Τεχνών. Δάσκαλοί της υπήρξαν ο Μαθιόπουλος, ο Γερανιώτης, ο Αργυρός και ο Παρθένης. Το φθινόπωρο του 1935 και ενώ άρχιζε η πέμπτη και τελευταία χρονιά των σπουδών της, γνώρισε και ερωτεύτηκε τον νεαρό συγγραφέα Δημήτρη Ροδόπουλο, ο οποίος με το ψευδώνυμο Μ. Καραγάτσης έχει μόλις αρχίσει την επιτυχημένη σταδιοδρομία του. Ο γάμος γίνεται σύντομα και η Νίκη αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη Σχολή.

Η μετέπειτα ζωή της Ν. Καραγάτση περνάει με μεγάλες δυσκολίες, που οφείλονταν στα προβλήματα που της δημιουργεί η υγεία της, ο δύσκολος χαρακτήρας του Καραγάτση, ο πόλεμος και η Κατοχή, κυρίως, όμως, οι ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής της, που της δημιουργούν ένα αδιέξοδο και δεν της επιτρέπουν πια να ζωγραφίζει. Λίγο μετά την απελευθέρωση, η Ν. Καραγάτση αρχίζει δειλά να ζωγραφίζει και παρακολουθεί τα απογευματινά μαθήματα χαλκογραφίας του Κεφαλληνού. Λίγο αργότερα, διακόπτει τα μαθήματα χαρακτικής, αφοσιώνεται ολοκληρωτικά στη ζωγραφική και έρχεται πάλι σε επαφή με τους παλιούς συναδέλφους της.


Το 1950, μετά από πολλές πιέσεις του Σπύρου Βασιλείου, πήρε μέρος στην έκθεση της καλλιτεχνικής ομάδας «Στάθμη» και το 1956 αποφασίζει να κάνει την πρώτη ατομική της έκθεση στην αίθουσα Πέην. Οι καλές κριτικές, η θετική ανταπόκριση του κοινού και ο ενθουσιασμός των συναδέλφων της, της δίνουν κουράγιο. Για πρώτη φορά, ο Καραγάτσης αντιμετωπίζει με ενδιαφέρον τη ζωγραφική της γυναίκας του. Αυτός, όμως, που την ενθαρρύνει ουσιαστικά αυτά τα χρόνια είναι ο Γ. Τσαρούχης. Η σχέση τους γίνεται πολύ στενή. Συχνά, τα απογεύματα η Νίκη πηγαίνει στο ατελιέ του και τον παρακολουθεί να ζωγραφίζει, συζητούν για ζωγραφική, καμιά φορά τον βοηθάει, όταν ετοιμάζει σκηνικά και κοστούμια.

Το 1958, ο Καραγάτσης παθαίνει ένα οξύτατο έμφραγμα. Καταλαβαίνει ότι είναι πολύ βαριά άρρωστος. Κλείνεται στον εαυτό του και αρχίζει να γράφει το «10», ενώ η Νίκη ζωγραφίζει ακούραστα στην Αίγινα, στη Χαλκίδα, στην Πύλο, στο Μεσολόγγι. Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1960, ο Καραγάτσης πεθαίνει, αφήνοντας το «10» ημιτελές. Το 1963 η Ν. Καραγάτση εκθέτει με επιτυχία στην γκαλερί «Ζυγός» και αρχίζει με το φίλο της Β. Βασιλικό τη δακτυλογράφηση του «10», που κυκλοφορεί το 1964. Το 1969 εγκαινιάζεται η γκαλερί «Ωρα» με συμμετοχή των ζωγράφων: Ν. Καραγάτση, Γ. Μανουσάκη, Α. Φωκά, Φ. Τάρλοου. Στην ίδια γκαλερί θα γίνουν οι επόμενες ατομικές εκθέσεις της Ν. Καραγάτση το '74 και το '77.

Το φθινόπωρο του 1972 άρχισε η μεγάλη περιπέτεια της υγείας της, που τελείωσε με το θάνατό της, το 1986. «Ο κόσμος της Ν. Καραγάτση δεν υπάρχει πλέον», σημειώνει ο Αγγελος Δεληβοριάς σε κείμενό του, «ή πάντως η τρέχουσα εικαστική ευαισθησία αδυνατεί να τον ανακαλύψει, να τον καταλάβει και να εμπνευστεί από αυτόν. Είναι ο κόσμος της καθημερινότητας, όπως τον συλλαμβάνει μια συνείδηση, που έχει το χάρισμα να βρίσκει τους σπινθήρες της ομορφιάς μέσα στα χαλάσματα των γλυκών αναμνήσεων, αλλά και να τον ανασταίνει μέσα από τα ερείπια των τραυματικών βιωμάτων. Γι' αυτό και τα έργα της, σαν τα βιβλία εκείνα που κρατούμε στα ράφια της ψυχής μας, θα μας χαρίζουν την παρηγοριά της προσφυγής, όποτε θα νιώθουμε την ανάγκη της λύτρωσης από τη δυναστεία του ασήμαντου και την καταπίεση του ευτελούς».


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
«Φύσις κοιμώμενη»(2018-01-18 00:00:00.0)
Περί ζωγραφικής(2006-10-27 00:00:00.0)
Εικαστικές διαδρομές(2006-09-15 00:00:00.0)
Σε Αθήνα - Θεσσαλονίκη(2004-03-27 00:00:00.0)
Γυναικείες «πινελιές»(2002-05-18 00:00:00.0)
ΑΤΖΕΝΤΑ(2002-05-12 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ