Ο σχηματισμός μιας έκρηξης ακτίνων γάμα μπορεί να αρχίσει είτε με τη συγχώνευση δύο αστέρων νετρονίων (νεκρά άστρα που έχουν εξαντλήσει τα καύσιμά τους και έχουν καταρρεύσει μερικώς), είτε με την απότομη κατάρρευση ενός πολύ μεγάλου άστρου τη στιγμή που γίνεται υπερκαινοφανής αστέρας. Και τα δύο αυτά γεγονότα δημιουργούν μια μαύρη τρύπα που περιβάλλεται από ένα δίσκο ύλης.

Το σύστημα τρύπας - δίσκου εκτοξεύει μέρος του υλικού του δίσκου υπό τη μορφή δύο πιδάκων κωνικού σχήματος κατά μήκος του άξονα περιστροφής της μαύρης τρύπας. Το υλικό αυτό εκτοξεύεται με ταχύτητα που πλησιάζει εκείνη του φωτός. Τα πανίσχυρα ωστικά κύματα που συγκρούονται μέσα στους πίδακες προκαλούν την εκπομπή των παρατηρούμενων ακτίνων γάμα και στη συνέχεια των ακτίνων Χ και της άλλης λιγότερο ενεργητικής ακτινοβολίας.

Χωρίς να έχουν βγει οριστικά συμπεράσματα, οι αστρονόμοι θεωρούν σαν συχνότερη αιτία των εκρήξεων ακτίνων γάμα τους υπερκαινοφανείς αστέρες, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις στη θέση εντοπισμού μιας ΕΑΓ παρατηρείται στη συνέχεια η εμφάνιση ενός υπερκαινοφανούς. Ωστόσο, όλοι οι υπερκαινοφανείς αστέρες δεν προξενούν ΕΑΓ.