Λογοτεχνικό «παιχνίδι» ή απλός εντυπωσιασμός «κομμένος και ραμμένος» στο αντιδραστικό ιδεολογικό πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας; Ο λόγος για το παρουσιαζόμενο από την Πολιτιστική Ολυμπιάδα ως «το πρώτο "οικουμενικό μυθιστόρημα" στον κόσμο» ή αγγλοπρεπώς «Global novel». Οπως δείχνουν τα πράγματα, η απάντηση είναι θετική μόνο στην τελευταία περίπτωση.

Πρόκειται για πρόταση των εκδόσεων «Καστανιώτη» στην ΠΟ (έγινε αποδεκτή), για συγγραφή ενός μυθιστορήματος από 14 συγγραφείς από όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων τρεις Ελληνες. Πρόκειται για τους: Νικολό Αμανίτι (Ιταλία), Αλέξανδρο Ασωνίτη, Αμπρααμ Γεοσούα (Ισραήλ), Αρτούν Γιαπέν (Ολλανδία), Γκαμάλ Ελ Γκιτάνι (Αίγυπτο), Λένα Διβάνη, Πάβελ Κόχουτ (Τσεχία), Αντόνιο Σκάρμετα (Χιλή), Γιώργο Σκούρτη, Ινγκο Σούλτσε (Γερμανία), Φεριντέ Τσιτσέκογλου (Τουρκία), Μισέλ Φέιμπερ (Βρετανία), Αρη Φιορέτο (Σουηδία), Γιασμίνα Χάντρα (Αλγερία). Οι συγγραφείς βρίσκονται αυτές τις μέρες στην Αθήνα για να συζητήσουν τον τρόπο συγγραφής και το περιεχόμενο του βιβλίου, που θα κυκλοφορήσει τα Χριστούγεννα. Μέρος του εκδοτικού δικαιώματος θα πάει στην Πολιτιστική Ολυμπιάδα.

Ανεξάρτητα από την ποιότητα του έργου, το θέμα είναι ότι η απόπειρα παραπέμπει περισσότερο σε μια συγκάλυψη της κυβέρνησης για τη μη στήριξη του ελληνικού βιβλίου. Το ΥΠΠΟ θεωρεί μάλιστα, ότι «η ισότιμη παρουσία τριών Ελλήνων συγγραφέων, βοηθά στην προβολή της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό»! Το πώς γίνεται αυτό με ένα κοινό μυθιστόρημα με ξένους, είναι το ζητούμενο. Σίγουρο είναι ότι, σύμφωνα πάντα με το υπουργείο, πολλά ξένα εκδοτικά ενδιαφέρονται για το εγχείρημα πριν το δουν, γεγονός που σημαίνει ότι θα πληροί την «πολιτική ορθότητα» της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας. Θυμίζουμε ότι εξαρχής η ΠΟ έθεσε ως κριτήριο επιλογής των εκδηλώσεων την ιδεολογική τους «συμβατότητα» με τις αρχές της.

Επομένως, έχει ενδιαφέρον και η ανάλυση του Ε. Βενιζέλου στη σχετική χτεσινή συνέντευξη Τύπου για την ονομασία του εγχειρήματος. Ο υπουργός «ξόρκισε» την «παγκοσμιοποίηση» ως «μορφή της πολιτιστικής ομοιομορφίας», γι' αυτό «εμείς επιμένουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο οικουμενικός, αντί του όρου παγκόσμιος». Οικουμενικό, όμως, γίνεται ένα δημιούργημα στη διαχρονική του πορεία μέσα στις κοινωνίες και δεν μπορεί να προεξοφληθεί μηχανιστικά, «από τα πάνω» με συγκέντρωση συγγραφέων διαφόρων χωρών, ούτε ταυτίζεται με την εθνικότητα του δημιουργού. Αν αυτή «είναι η επίσημη και ουσιαστική πρόταση της Ελλάδας απέναντι στην παγκοσμιοποίηση», όπως είπε ο Θ. Καστανιώτης, τότε η ελληνική λογοτεχνία περνάει δύσκολες στιγμές...