Η εξάπλωση των ευέλικτων μορφών εργασίας με την ταυτόχρονη συρρίκνωση των εργατικών δικαιωμάτων, η εδραίωση μηχανισμών ρουσφετιού και χειραγώγησης των εργαζομένων και η αντικατάσταση του όποιου κρατικού τομέα παροχής «κοινωνικών υπηρεσιών» από τον ιδιωτικό είναι οι τρεις βασικοί άξονες του νομοσχεδίου για τη μερική απασχόληση στο Δημόσιο, που παρουσιάστηκε προ ολίγων ημερών από τους υπουργούς Εσωτερικών, Εργασίας και Οικονομίας. Ακόμα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ρουσφετολογικοί μηχανισμοί που δημιουργούνται εξυπηρετούν και τις τρέχουσες ψηφοθηρικές σκοπιμότητες της κυβέρνησης.

Το νομοσχέδιο προβλέπει την κατάρτιση προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ δημοσίων υπηρεσιών, ΟΤΑ Α' και Β' βαθμού και Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου «με νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών κοινωνικού χαρακτήρα σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο». Αυτοί οι ιδιωτικοί φορείς θα απασχολούν προσωπικό αποκλειστικά μερικής απασχόλησης με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, διάρκειας μέχρι 24 μηνών. Ετσι, αντικαθίστανται οι μόνιμες θέσεις, πλήρους και σταθερής απασχόλησης στο Δημόσιο - και μάλιστα στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών - από θέσεις μερικής απασχόλησης που θα συνδυάζονται με την εφαρμογή του μέτρου για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, καθώς ένας μερικώς απασχολούμενος θα δουλεύει την ημέρα όσες ώρες καθορίσει ο εργοδότης του, αρκεί αυτές να μην υπερβαίνουν τις «είκοσι ώρες εβδομαδιαίως».

Ενας από τους στόχους που εξυπηρετεί αυτό το νομοσχέδιο είναι το μοίρασμα μιας θέσης εργασίας στο Δημόσιο που καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες, σε δύο και τρεις μερικώς απασχολούμενους, οι οποίοι δε θα μπορούν ποτέ να εγείρουν δικαίωμα μονιμοποίησης στο Δημόσιο, αλλά ούτε συμβάσεις αορίστου χρόνου στις ιδιωτικές εταιρίες που θα εργάζονται. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται μια διαρκής ανακύκλωση εργαζομένων - ανέργων, ώστε να εμφανίζεται πλασματική μείωση της ανεργίας και να αμβλύνονται οι οξυμένες κοινωνικές αντιδράσεις.

Ταυτόχρονα, το νομοσχέδιο εγκαθιδρύει μηχανισμούς που επιτρέπουν στην εκάστοτε κυβέρνηση να εξαγοράζει τις συνειδήσεις των εργαζομένων ή να τους εξαναγκάζει σε υποταγή. Ενας από τους τρόπους, για να το πετύχει αυτό είναι η δυνατότητα να ανανεώνεται η 24μηνη σύμβαση μετά το πέρας δύο μηνών από τη λήξη της, κάτι που αναγκάζει τον εργαζόμενο, προκειμένου να το επιτύχει να «σκύψει το κεφάλι» στις εκάστοτε κυβερνητικές και εργοδοτικές επιλογές. Ο μηχανισμός αυτός ενισχύεται ακόμα περισσότερο από την πρόβλεψη του νομοσχεδίου να αλλάζουν τα κριτήρια πρόσληψης, αλλά και να διαφοροποιούνται από τον ένα ιδιωτικό φορέα στον άλλο καθώς και να μεταβάλλονται τα ποσοστά πρόσληψης από συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (μακροχρόνια άνεργοι, γυναίκες, νέοι κ.ά.) με υπουργικές αποφάσεις. Πρόκειται για πλήρη εξάρτηση των εργαζομένων από την αυθαιρεσία των κυβερνώντων, που θα μπορούν να καθορίζουν τα κριτήρια πρόσληψης και να διαμορφώνουν τα ποσοστά αναλόγως το πολιτικό ή άλλο όφελος που θα υπολογίζουν ότι θα έχουν από τις κοινωνικές ομάδες στις οποίες θα απευθύνονται.

Τέλος, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του νομοσχεδίου θα εφαρμοστεί το χρόνο των εκλογών, δηλαδή το 2004, είναι φανερή η πρόθεση της κυβέρνησης να το αξιοποιήσει, προκειμένου να εμπορευτεί το δικαίωμα του άνεργου στην εργασία με αντάλλαγμα την ψήφο του, ποδοπατώντας κάθε ίχνος ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ενας άλλος εξίσου σημαντικός στόχος του νομοσχεδίου είναι η εμπορευματοποίηση των κοινωνικών υπηρεσιών και, μάλιστα, με προοπτική τη μεταφορά του κόστους τους σε αυτούς που τις απολαμβάνουν, δηλαδή στους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους.

Οπως γίνεται καθαρό, στο νομοσχέδιο, οι ιδιωτικοί φορείς θα προσφέρουν υπηρεσίες που θα καλύπτουν στοιχειώδεις κοινωνικές ανάγκες όπως: «Κατ' οίκον κοινωνικής μέριμνας και φροντίδας, φύλαξης σχολικών κτιρίων, οδικής ασφάλειας μαθητών, κοινωνικής ενσωμάτωσης μεταναστών, έκτακτων αναγκών πολιτικής προστασίας, μαζικής άθλησης....», και άλλα.

Αν και στη συνέντευξη Τύπου για το νομοσχέδιο ο υπουργός Εσωτερικών επισήμανε ότι αυτοί οι ιδιωτικοί φορείς μπορεί να είναι αναπτυξιακές εταιρίες Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή μια από τις εταιρίες του ΟΑΕΔ, τίποτα δεν αποκλείει την εμπλοκή ιδιωτών επιχειρηματιών που θα κερδοσκοπούν σε βάρος των εργαζομένων που θα απασχολούν και θα απομυζούν τα προβλεπόμενα κονδύλια από την ΕΕ και τον κρατικό προϋπολογισμό (δηλαδή, λεφτά των εργαζομένων). Αυτό επιβεβαίωσε και ο υφυπουργός Εσωτερικών Στ. Μπένος. Συγκεκριμένα σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο του «Flash» ανέφερε ότι «οποιοσδήποτε μπορεί να δημιουργήσει» αυτές τις εταιρίες, ενώ στη διαπίστωση του δημοσιογράφου ότι αυτές μπορούν να «κερδοσκοπούν σε βάρος αυτών στους οποίους εξασφαλίζουν θέση και εργασία» συμφώνησε και ισχυρίστηκε ότι θα γίνει προσπάθεια τέτοια ζητήματα να λυθούν μέσα από το νόμο. Επομένως, πρόκειται για έναν επιχειρηματικό τομέα που θα δρα με τους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς.

Ομως, από την άλλη, είναι γνωστό ότι οι χρηματοδοτήσεις προγραμμάτων από κοινοτικά κονδύλια ή άλλους πόρους έχουν περιορισμένο χρονικό ορίζοντα. Αυτό σε συνδυασμό με την εμπειρία που προκύπτει από τη λειτουργία αντίστοιχων προγραμμάτων σε Ευρώπη και Ελλάδα δείχνουν την τάση για να αποκτήσουν αυτές οι υπηρεσίες ανταποδοτικό χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, οι ιδιωτικοί φορείς που θα εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία θα μετακυλίσουν το κόστος των κοινωνικών υπηρεσιών που προσφέρουν στις πλάτες αυτών που τις απολαμβάνουν. Και, μάλιστα, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό θα επιδιώξουν να φτηνύνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, δηλαδή να υποβαθμίσουν δραστικά την ποιότητά τους σε συνδυασμό με τη φθηνή εργατική δύναμη που θα χρησιμοποιούν.

Ουσιαστικά, δεν είναι τίποτα άλλο, για την περίφημη «κοινωνική οικονομία», δηλαδή μια καλά σχεδιασμένη προσπάθεια κυβέρνησης, ΕΕ και μεγάλου κεφαλαίου να μεταφέρουν το οικονομικό βάρος βασικών κοινωνικών αγαθών στους ίδιους τους εργαζόμενους και ταυτόχρονα να εισάγουν ως κύριο πρότυπο της απασχόλησης τις ευέλικτες μορφές εργασίας.