ΜΠΟΡΕΙ να 'χουν περάσει από τότε 62 χρόνια αλλά εκείνη η Κυριακή - 22 Ιούνη 1941 - μένει πάντα μια πύρινη εγγραφή στη μνήμη μας. Η Αθήνα, που ζούσε τους πρώτους μήνες της χιτλεροφασιστικής κατοχής ψιθυριστά μάθαινε, πως ο Χίτλερ είχε χτυπήσει ξαφνικά κι ύπουλα τη Σοβιετική Ενωση. Ηταν η μέρα, που έμπαινε σε κίνηση και εφαρμογή το πολεμικό σχέδιο με την ονομασία «Μπαρμπαρόσα».

Η ΧΙΤΛΕΡΙΚΗ ορδή, που από τα βαθιά χαράματα χτυπούσε σ' ένα γιγάντιο μέτωπο τη Σοβιετική Ενωση δεν ήταν βέβαια ένας κάποιος συνηθισμένος στρατός, κι ούτε έκαναν ένα από τους παλιούς γνώριμους πολέμους. Κάθε βήμα τους σκορπούσαν ολούθε τον όλεθρο.

ΕΙΝΑΙ αποκαλυπτική διαταγή του γερμανικού επιτελείου στους στρατιώτες του ανατολικού μετώπου που έλεγε: «... Δεν έχεις καρδιά, ούτε νεύρα. Δε χρειάζονται αυτά στον πόλεμο. Πνίξε μέσα σου κάθε ευσπλαχνία και κάθε συμπόνια...» Και ολοκληρώνοντας το πρόσταγμα του θανάτου πρόσθετε: «... Σκότωνε κάθε Ρώσο, κάθε Σοβιετικό. Μη διστάζεις κι αν έχεις μπροστά σου γέρο, γυναίκα ή αγόρι... Εσύ πάντα σκότωνε...».

ΠΙΚΡΕΣ κι αφάνταστα δύσκολες οι πρώτες βδομάδες της ξέφρενης γερμανικής επίθεσης. Τόσο ο αιφνιδιασμός αλλά κι η υπεροχή σε έμψυχο και άψυχο υλικό επέτρεψαν στους Γερμανούς να 'χουν προσωρινά πλεονεκτήματα και να εισχωρήσουν βαθιά απειλώντας νευραλγικά, σπουδαία κέντρα της Σοβιετικής Ενωσης. Ο Κόκκινος Στρατός, όπως ομολογούν οι ίδιοι οι Γερμανοί από την πρώτη - πρώτη ώρα, που άρχισε η επίθεση, πολέμησε με ηρωισμό, όμως, ο λογαριασμός που είχαν κάνει πως κι εκεί θα 'χαν ακόμη έναν εύκολο, γρήγορο στρατιωτικό περίπατο (όπως και στις άλλες χώρες) έπεσε έξω. Ο αρχηγός του επιτελείου τους, ο Φραντς Χάντλερ γράφει στο ημερολόγιό του πως «... Οι αναφορές απ' όλο το μέτωπο επιβεβαιώνουν ότι οι Ρώσοι παντού συνεχίζουν τη μάχη μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη...».

ΞΑΝΑΔΙΑΒΑΖΩ αποσπασματικά ένα κείμενο του Ηλία Ερενμπουργκ του μεγάλου συγγραφέα και δημοσιογράφου, μια αναφορά στα σοβιετικά νιάτα, που ξαφνικά από τα όνειρα που έκαναν για τη ζωή και τη δημιουργία βρίσκονταν μπροστά στη φρίκη του πολέμου. «Τη μέρα, που οι χιτλερικοί χτυπούσαν την πατρίδα μας - γράφει ο Ερενμπουργκ, στις 22 Ιούνη 1941 - στα σχολειά μας γίνονταν εξετάσεις. Οι έφηβοι έβγαιναν στη ζωή και γι' αυτούς η ζωή ήταν πια ο πόλεμος. Οι νεαροί κι οι κοπέλες που ονειρεύονταν να γίνουν μηχανικοί, αστρονόμοι, καλλιτέχνες έγιναν τανκίστες, αεροπόροι, παρτιζάνοι. Είναι η γενιά της θρυλικής Ζώγιας που από το ραδιόφωνο είχαμε πρωτακούσει την ηρωική ιστορία της παρτιζάνας, που σε μια επιχείρηση θα πέσει στα χέρια των χιτλερικών και που ύστερα από άγριο βασανισμό, με το σκοινί της κρεμάλας στην πλατεία του χωριού της θα βροντοφωνάξει στους συγχωριανούς της: «Γεια σας σύντροφοι. Μη φοβάστε να πολεμήσετε. Ο Στάλιν είναι μαζί μας...».

ΑΠΟ τη μακρινή εκείνη Κυριακή, εδώ και 62 χρόνια σκυφτοί πάνω στο ραδιόφωνο, στα θρανία της Αντίστασης της ΕΠΟΝ, αμέτρητες μέρες και νύχτες αφουγκραζόμαστε την τιτανομαχία της πανανθρώπινης ελπίδας. Από κείνη τη μέρα, εκείνη την Κυριακή, κοντά μας κι η φωνή που θα 'δινε κουράγιο σ' όλους τους λαούς του κόσμου που πολεμούσαν το χιτλεροφασισμό: «ΜΙΛΑΕΙ Η ΜΟΣΧΑ ΠΑΡΛΑ ΜΟΣΚΑ! ΓΚΑΒΑΡΙΤ ΜΑΣΚΒΑ! Ηταν εκείνη τη μέρα που ο λοχίας Γκρεγκόροφ θα ξεκινούσε με την κόκκινη σημαία για να τη στήσει στον τρούλο του Ράιχσταγκ. Είναι η πύρινη εγγραφή στη μνήμη καθώς άρχιζε η τιτανομαχία του Κόκκινου Στρατού. Που χρειάστηκε 1.418 μέρες για να συντριφτεί η πιο ισχυρή στον καπιταλιστικό κόσμο στρατιωτική μηχανή, η χιτλερική Βέρμαχτ. Ο μεγάλος πατριωτικός πόλεμος αποτελούσε κύριο συστατικό μέρος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου ενώ το σοβιετο-γερμανικό μέτωπο ήταν το κύριο μέτωπο εκείνου του πολέμου. Σ' αυτό το μέτωπο πριν απ' όλα κρίθηκε η τύχη όχι μόνο του σοβιετικού λαού, αλλά και η τύχη ολόκληρης της ανθρωπότητας. Δεν ξεχνιέται, δεν ξεγράφεται, αλλά και δεν ξαναγράφεται η μεγάλη αυτή ιστορία, κληρονομιά πανανθρώπινης ελπίδας που μας έδωσε η μεγάλη χώρα του Λένιν.