«Η ανεργία στην Ελλάδα είναι δομικό φαινόμενο και όχι συγκυριακό». Αυτή τη διαπίστωση προβάλλουν, προφανώς για τους δικούς τους λόγους, με τον επίσημο πλέον τρόπο οι μεγαλοβιομήχανοι, μέσω της Τριμηνιαίας Εκθεσης για την ελληνική οικονομία του ΙΟΒΕ, που δημοσιοποιήθηκε χτες το απόγευμα. Σημειώνοντας με έμφαση ότι όλα τα στοιχεία της ανάλυσης που αφορούν στην απασχόληση στη χώρα δε δικαιολογούν καμιά απολύτως εκτίμηση ότι η κατάσταση θα αλλάξει τα επόμενα χρόνια, οι συντάκτες της έκθεσης σπεύδουν να ζητήσουν ενισχύσεις για τους μεγαλοβιομηχάνους, προκειμένου να προχωρήσουν σε επενδύσεις, κάτι που θα επιτρέψει να μην αυξηθεί η ανεργία... Το ίδιο κάνουν, προβάλλουν δηλαδή την άποψη των μεγαλοεπιχειρηματιών, και όταν εξετάζουν την πορεία των οικονομικών δεικτών συνολικά.

Για τις προοπτικές της οικονομίας, τη χρονιά που διανύουμε, το ΙΟΒΕ διατυπώνει την άποψη ότι «για το 2003 υπάρχουν θετικές προβλέψεις, που υπόκεινται όμως σε αυξημένες αβεβαιότητες». Ο καθένας καταλαβαίνει ότι μια τέτοια διατύπωση χωρά κάθε εξέλιξη που μπορεί να συμβεί τους επόμενους μήνες. Στην έκθεση επαναλαμβάνονται τα γνωστά επιχειρήματα για τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, ρυθμοί όμως, που, όπως σημειώνεται, εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Ανάμεσα σ' αυτούς, η πορεία της παγκόσμιας οικονομίας και της οικονομίας της ΕΕ, αλλά και άλλοι που αφορούν στην πορεία των περιβόητων και γνωστών διαρθρωτικών αλλαγών που πραγματοποιούνται στην ελληνική οικονομία (εργασιακά, Ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό, ιδιωτικοποιήσεις, ενισχύσεις του κεφαλαίου κλπ.), τις επιχειρηματικές επενδύσεις, την πορεία στους κλάδους της μεταποίησης και την ιδιωτική κατανάλωση. Σε ό,τι αφορά την πορεία της βιομηχανικής παραγωγής, το ΙΟΒΕ παρατηρεί ότι «υπάρχουν ήδη ενδείξεις επιβράδυνσης της παραγωγής τόσο στη μεταποίηση, όσο και στις υπηρεσίες».

Στο ζήτημα της απασχόλησης το γενικό συμπέρασμα της Εκθεσης είναι ότι «η απασχόληση και η ανεργία αποτελούν διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και όχι συγκυριακά. Στο κείμενο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα επιχειρήματα που στηρίζουν την άποψη που προέβαλε πρόσφατα η διοίκηση του ΣΕΒ και σύμφωνα με την οποία τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να περιμένουμε αύξηση της ανεργίας. Αναλύοντας τις εξελίξεις των τελευταίων χρόνων εκτιμάται ότι λόγω των δημογραφικών προβλημάτων, της λεγόμενης γήρανσης του πληθυσμού και της χαμηλής συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, το εργατικό δυναμικό της χώρας μειώνεται, παρά την αύξηση του πληθυσμού. Ετσι, παρά την ταχεία οικονομική ανάπτυξη, δεν αυξήθηκε η απασχόληση. Ως αιτίες για την παραπάνω εικόνα παρουσιάζονται οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην ελληνική οικονομία, ενώ συγκεκριμένα αναφέρονται η διαδικασία μετάβασης από μια έντονα αγροτική οικονομία σε μια οικονομία υπηρεσιών, ο βαθμιαίος περιορισμός της απασχόλησης και στον δευτερογενή τομέα, η αύξηση των θέσεων εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών και η μείωση των αυτοαπασχολουμένων.

Σαν συμπέρασμα εμφανίζεται η άποψη ότι «όπως προκύπτει από την ανάλυση, σημειώνεται, η ανάπτυξη στην Ελλάδα ούτε καν τα υφιστάμενα επίπεδα της απασχόλησης δεν μπορεί να συντηρήσει, πόσο μάλλον δε, να συμβάλει και στην απορρόφηση ανέργων. Η αδυναμία αυτή που οφείλεται κατά κύριο λόγο στις μεταβολές της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας καθορίζει και την πορεία της ανεργίας». Για το λόγο αυτό, σημειώνεται, πρέπει να παίρνονται υπόψη οι παρακάτω παραδοχές:

• Οι θέσεις εργασίας στον αγροτικό τομέα θα συνεχίσουν να μειώνονται.
• Οι δυνατότητες δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας στον μεταποιητικό τομέα θα παραμείνουν περιορισμένες.
• Η δυναμική που παρουσιάζουν σήμερα οι κατασκευές στο ζήτημα της απασχόλησης είναι ενδεχόμενο να εξαντληθεί τα επόμενα χρόνια.
• Η αυτοαπασχόληση στην παρούσα μορφή της, που αποτελούσε καταφύγιο απασχόλησης μεγάλου αριθμού ατόμων θα συνεχίσει να μειώνεται όσο αυξάνεται η συγκέντρωση των οικονομικών δραστηριοτήτων.
• Το κράτος δεν μπορεί πλέον να λειτουργήσει ως ανάχωμα κατά της ανεργίας.

Βεβαίως, οι συντάκτες της Εκθεσης, πέρα από τη θλίψη που παρουσιάζουν επειδή «η μερική απασχόληση υποχωρεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα», αποφεύγουν στο συγκεκριμένο κείμενο να διατυπώσουν συγκεκριμένες προτάσεις. Πάντως, σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της απασχόλησης στους κλάδους της βιομηχανίας, υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση πρέπει να παίρνει υπόψη της ότι «οι βιομηχανικές αναδιαρθρώσεις, που συνεπάγονται μεγάλες επενδύσεις οδηγούν σε αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγής και συμβάλλουν στην αύξηση της απασχόλησης στους άλλους τομείς (κατασκευές, υπηρεσίες). Αμεση αύξηση των θέσεων εργασίας στη μεταποίηση μπορεί να υπάρξει μόνο αν πραγματοποιηθούν νέες μεγάλες επενδύσεις στον τομέα που θα διευρύνουν την παραγωγική του ικανότητα. Συνεπώς, τόσο η ενθάρρυνση των επενδύσεων εκσυγχρονισμού στην υφιστάμενη μεταποίηση όσο και η προσέλκυση νέων μπορούν να διευρύνουν τις δυνατότητες δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας»...