Είναι η στιγμή που ο ένας από τους δύο αντιπάλους, εξαιτίας απειλών που δέχτηκε, βρίσκεται ξαφνικά να μην έχει να παίξει καμιά απολύτως ικανοποιητική κίνηση, δηλαδή ενώ έχει σειρά να παίξει, οποιοδήποτε πιόνι ή κομμάτι μετατοπίσει, καταστρέφει αμέσως μια εύθραυστη ισορροπία άμυνας που έχει δημιουργήσει, με αποτέλεσμα η συνέχεια να αποβεί σε βάρος του. Με λίγα λόγια, εξαιτίας της αναγκαστικής κίνησης που υποχρεώνεται να κάνει, χάνει την παρτίδα.

Ο παίκτης να βελτιώσει την τεχνική του στα φινάλε ή στο μέσον του παιχνιδιού, πρέπει να κάνει ειδικές μελέτες για να μπορεί να καταφέρει να «σπρώξει» τον αντίπαλό του με κατάλληλους χειρισμούς σε μια θέση «Τσούγκτσβανγκ».

Ενας από τους μεγαλύτερους ειδικούς, που με μεγάλη ευκολία μπορούσε να δημιουργεί τέτοιες καταστάσεις ήταν ο ανεπανάληπτος Α. Νίμτσοβιτς (1886-1935). Ο κορυφαίος που ποτέ δε δίστασε να εφαρμόσει σε επίσημο παιχνίδι τις θεωρίες του ο οποίος ήταν και ένας από τους ιδρυτές της Υπερμοντέρνας Σκακιστικής Σχολής. Στο διάγραμμα του κειμένου που είναι παρτίδα Ζέμις Νίμτσοβιτς βλέπουμε μια χαρακτηριστική θέση Zugzwang!