Κυριακή 9 Νοέμβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΠΑΙΔΕΙΑ
Για την κρίση στην Ανώτατη Εκπαίδευση

Motion Team

Θα μπορούσε κανείς να μιλά ώρες πολλές για τα συμπτώματα της κρίσης στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Τι να πρωτοθυμηθούμε;

  • Την αχαλίνωτη πορεία διεύρυνσής της με δεκάδες διάσπαρτα σε κάθε γωνιά της χώρας δήθεν πανεπιστημιακά τμήματα, χωρίς κανένα επιστημονικό και επαγγελματικό περιεχόμενο.
  • Το σοκ που υφίστανται οι πρωτοετείς φοιτητές και οι οικογένειές τους όταν η ονειρική εικόνα των μοντέρνων τμημάτων και των συναρπαστικών ειδικοτήτων -που κατασκευάζουν τα ένθετα των αστικών εφημερίδων- διαλύεται μέσα στην ανυπαρξία αιθουσών διδασκαλίας, διδασκόντων και προπαντός προγράμματος σπουδών και επαγγελματικού μέλλοντος.
  • Την επαναλαμβανόμενη ετήσια διακοπή λειτουργίας ακόμη και αυτών των παραδοσιακών και καταξιωμένων ιδρυμάτων, όχι εξαιτίας των κινητοποιήσεων του ΔΕΠ ή των φοιτητών, αλλά από αδυναμία να πληρώσουν το ρεύμα, το νερό, ή τους μισθούς του έκτακτου προσωπικού (το οποίο αυξάνεται εκθετικά τα τελευταία χρόνια και έφτασε να αποτελεί σήμερα το 70% των διδασκόντων στα ΤΕΙ και το 40% στα ΑΕΙ).
  • Την εγκατάλειψη της επιστήμης από ευάριθμους πανεπιστημιακούς δασκάλους και τη μετατροπή τους σε πωλητές προϊόντων με ειδικότητα στο μάρκετινγκ και στις δημόσιες σχέσεις, προκειμένου να βρουν «χορηγό» και πρόσθετα έσοδα από εμπορικές δραστηριότητες.
  • Τη διακοπή των σπουδών από τους σπουδαστές ακόμη και των πιο δημοφιλών ΤΕΙ, καθώς διαπιστώνουν ότι σε τίποτα δεν τους ωφελούν...

Οι περιγραφές μάλλον περιττεύουν για όλους εσάς που βιώνετε καθημερινά τον ευτελισμό κάθε έννοιας και περιεχομένου της ανώτατης εκπαίδευσης. Το ζητούμενο είναι τα αίτια.

Παρά το σάλο περί έκρηξης της επιστημονικής γνώσης στη σύγχρονη δήθεν κοινωνία της γνώσης και του νέου - ψηφιακού - διαφωτισμού, παρά το ραγδαίο πολλαπλασιασμό των τρόπων και των χώρων όπου αναπτύσσεται κάποια εκπαιδευτική δραστηριότητα, η καλλιέργεια της επιστήμης και της γνώσης ολοένα λιγοστεύει και η μορφωτική στάθμη της νεολαίας χαμηλώνει σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, όπως οι ίδιοι οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι διαπιστώνουν. Γιατί διάδοση της γνώσης δε σημαίνει μόνον αύξηση της γνώσης, η οποία στον ένα ή τον άλλο βαθμό ακολουθεί πάντα μιαν εξελικτική πορεία, αλλά απάντηση κυρίως στο ερώτημα ποιανού η γνώση αυξάνεται.

Υπαγωγή του πανεπιστημίου στην καπιταλιστική αγορά

Και δεν αυξάνεται βεβαίως η γνώση των φοιτητών, αφού μετά τη διάσπαση των προπτυχιακών σπουδών σε δύο κύκλους, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Μπολόνιας, ένα πολύ μικρό και προκαθορισμένο ποσοστό των νέων που συρρέουν σήμερα στα ΑΕΙ και ΤΕΙ θα αποκτήσει, μέσα από το δεύτερο «μεταπτυχιακό» κύκλο, τίτλο ισότιμο με τον μέχρι πρότινος προπτυχιακό. Το χειρότερο όμως είναι ότι οι υπουργοί Παιδείας της ΕΕ, μετά τη σύνοδό τους στο Βερολίνο, κατέστησαν σαφές ότι πρόθεσή τους είναι να απαλλάξουν ολοσχερώς την πλειονότητα των πανεπιστημιακών σπουδών από τη σύνδεσή τους με κάποιο συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο, με άλλα λόγια, να διακόψουν κάθε σχέση των σπουδών με την επιστήμη! Ο πρώτος αλλά και ο δεύτερος κύκλος, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Βερολίνου, θα διαμορφώνονται ευέλικτα και ατομικά μέσα από αποσπασματικές μαθήσεις, που θα πραγματοποιούνται εδώ και εκεί, σε κάθε λογής δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς που προσφέρουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες, όπως ΑΕΙ, ΤΕΙ, ΙΕΚ, ΚΕΚ, Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών. Οι μαθήσεις αυτές, θα πιστοποιούνται μέσα από το σύστημα αναγνώρισης διδακτικών μονάδων, που προστιθέμενες θα οδηγούν σωρευτικά στην απονομή των αντίστοιχων πανεπιστημιακών τίτλων. Αν τα παραπάνω σας θυμίζουν τα πάλαι ποτέ ΠΣΕ, που ο αγώνας φοιτητών και διδασκόντων κατάργησε, γιατί έβαζαν από το «παράθυρο» στο πανεπιστήμιο την εφήμερη και ρηχή κατάρτιση, δεν έχετε άδικο. Τώρα η κατάρτιση, εισέρχεται μεγαλοπρεπώς από την κεντρική πύλη, συνοδευόμενη από τις επευφημίες των πολιτικών κολάκων της αγοράς για την εξασφάλιση της υποτιθέμενης «απασχολησιμότητας», κινητικότητας ή προσαρμοστικότητας των αποφοίτων. Η ρύθμιση αυτή σημαίνει την οριστική ρήξη του πτυχίου με το δικαίωμα στην εργασία, αφού το πτυχίο παύει και τυπικά να πιστοποιεί έναν κύκλο βασικών σπουδών σε μία επιστήμη. Οι τίτλοι των πανεπιστημιακών σπουδών θα αποτελούν στο εξής απλές βεβαιώσεις επιτυχούς παρακολούθησης διαφόρων μαθημάτων (ακόμη και μεταλυκειακού επιπέδου), πιστοποιητικά δηλαδή μίας κάπως διαρκέστερης κατάρτισης, απόλυτα προσαρμοσμένης στις προεκτιμούμενες τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, που μαζί με τα άλλα πιστοποιητικά από ημερίδες, σεμινάρια, συνέδρια θα επιδεικνύεται στους εργοδότες, προκειμένου να αποφανθούν για την εργασιακή επάρκεια των κατόχων τους. Οι δε πανεπιστημιακές σπουδές υποβιβάζονται, ώστε να καταλάβουν τη θέση ενός απλού κρίκου στην αλυσίδα της «διά βίου κατάρτισης, εκπαίδευσης ή μάθησης» μέσα σε μια ισόβια υποθηκευμένη από την αμάθεια ζωή των αποφοίτων τους.

Από τα παραπάνω γίνεται πιστεύουμε ξεκάθαρο πως αντί να αυξάνεται, αφανίζεται η όποια γνώση των αποφοίτων της ανώτατης εκπαίδευσης. Και δε θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, γιατί η επιστημονική μόρφωση των νέων είναι μία αντιπαραγωγική και καθόλου αποδοτική επένδυση για ένα μέλλον ανεργίας και ψευτοαπασχόλησης, όπως αυτό που περιμένει τους περισσότερους από αυτούς.

Μα ούτε και η κοινωνικά ωφέλιμη γνώση, η γνώση που εξυψώνει το βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο του λαού αυξάνεται. Γιατί, ο βαθύτερος στόχος της εξώθησης των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ σε μία επιχειρηματικού τύπου λειτουργία, δεν είναι μόνον η προφανής μείωση των κοινωνικών δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού. Είναι πάνω απ' όλα, η ακραία εκμετάλλευση της επιστήμης, ως παραγωγικής αλλά και ως ιδεολογικής δύναμης, από την ολιγαρχία, η απόλυτη δέσμευση της επιστήμης στα ιδιοτελή -κερδοσκοπικά και πολιτικά - συμφέροντα των «ιδιωτών» χρηματοδοτών της, η αξιοποίηση δηλαδή της γνώσης αποκλειστικά για τις ανάγκες μιας κοινωνικής μειοψηφίας σε αντίθεση με τις ανάγκες του συνόλου του λαού. Οταν λοιπόν κυβέρνηση και ΕΕ μιλούν για ποιότητα, εννοούν τη συνάφεια της πανεπιστημιακής διδασκαλίας και έρευνας με τα συμφέροντα της καπιταλιστικής αγοράς.

Σαν αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής και πριν φτάσει ακόμη στην κορύφωσή της, υπάρχουν ήδη επαρκή δείγματα εμφανούς χειραγώγησης, φίμωσης και στρέβλωσης της επιστήμης στο σύγχρονο κόσμο του εμπορικού πανεπιστημίου, που στο ένα χέρι κρατά το δίσκο του εράνου και στο άλλο το λιβανιστήρι προς τους χρηματοδότες του.

Η Επιστήμη ασφυκτιά από τον μονοπωλιακό εναγκαλισμό

Ετσι, τα Οικονομικά Πανεπιστήμια έχουν μεταβληθεί κυριολεκτικά σε ιερά λατρείας της θεάς αγοράς και διαπρύσιους κήρυκες όλων των δογμάτων της. Οι φοιτητές τους υποχρεώνονται μέσα από τις εργασίες και τα θέματα των εξετάσεών τους να επιχειρηματολογούν για την αναγκαιότητα εκποίησης της δημόσιας περιουσίας, των λιμανιών, των ΔΕΚΟ και άλλων κρίσιμων και στρατηγικών τομέων της οικονομίας. Μέχρι και τη διαφημιστική εκστρατεία της «Φίλιπ Μόρις» ανέλαβαν να υποστηρίξουν οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Πειραιά (με την ελπίδα της πρόσληψής τους από αυτή), εξαίροντας την απόλαυση του καπνίσματος, την ίδια στιγμή που κυβέρνηση και ΕΕ φροντίζουν δήθεν για την υγεία μας, απαγορεύοντας το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους και γεμίζοντας με «νεκρώσιμα» τα πακέτα των τσιγάρων.

Τα Γεωπονικά πανεπιστήμια με τη σειρά τους επιχειρούν να αποδείξουν την αναπλήρωση των απωλειών από τη μείωση της αγροτικής μας παραγωγής μέσα από τη μεταστροφή της σε καλλιέργειες ειδών πολυτελείας, όπως μανιταριών ή σπαραγγιών, στην παραγωγή φουαγκρά, στην εκτροφή σαρδέλας, στρουθοκαμήλου κ.ά. Τα δε Παιδαγωγικά τμήματα έχουν μεταβληθεί κυριολεκτικά σε πλασιέ των πολυεθνικών ηλεκτρονικής, εφευρίσκοντας ανυπόστατα επιχειρήματα και ανύπαρκτα παιδαγωγικά οφέλη από τη διαλυτική για τη σκέψη των μαθητών εισβολή των Η/Υ στα Δημοτικά ακόμη και στα Νηπιαγωγεία.

Οι εξελίξεις δηλαδή στην ανώτατη εκπαίδευση, φανερώνουν με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο πως η επιστήμη ασφυκτιά από το μονοπωλιακό εναγκαλισμό. Η τρύπα του όζοντος, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, οι τρελές αγελάδες, οι έξυπνες βόμβες, τα ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης και μια σειρά άλλα κατορθώματα του σημερινού σταδίου ανάπτυξής της το επιβεβαιώνουν. Ακόμη και την αυτοαναίρεσή της υπαγορεύει στις μέρες μας η επιστήμη, αφού η πολιτική της διά βίου κατάρτισης -που έρχεται να αποδεκατίσει το επιστημονικό δυναμικό- αποτέλεσμα πορισμάτων της σύγχρονης οικονομικής επιστήμης είναι και αυτή. Ωστόσο, η αντικοινωνική χρησιμοποίηση της επιστήμης, αν και η σημαντικότερη, δεν είναι η μοναδική συνέπεια του ελέγχου της από τα μονοπώλια. Κάτω από τη λάμψη των πολυδιαφημισμένων επιτυχιών της, όπως του διαδικτύου, των τηλεπικοινωνιών κλπ., κρύβεται το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των αποθεμάτων της γνώσης μένει αναξιοποίητο, γιατί δεν είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο ή γιατί τα μονοπωλιακά συμφέροντα το εμποδίζουν. Και κανείς δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά ότι το φάρμακο για τη μάστιγα της εποχής μας, τον καρκίνο, δεν έχει ακόμη εφευρεθεί, όταν είναι γνωστός ο τρόπος με τον οποίο τα μεγαθήρια της φαρμακοβιομηχανίας μεταχειρίζονται τα επιτεύγματα της επιστήμης, όταν αυτά δε συμφωνούν με τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις τους.


Της
Ελένης ΜΙΛΙΑΡΟΝΙΚΟΛΑΚΗ,
μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ. Το παρόν άρθρο αποτελεί εκτενή περίληψη στην πρόσφατη εκδήλωση της Αχτίδας ΑΕΙ - ΤΕΙ της ΚΟΑ στις 2/10 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ