Αν δεν το διαβάζαμε στη «Φωνή των Βολιμιατών» (αρ. φύλλου 5), την πραγματικά αξιόλογη διμηνιαία εφημερίδα που εκδίδει ο Σύλλογος Βολιμιατών Ζακύνθου, ίσως δε θα το μαθαίναμε ποτέ από το αρμόδιο ΥΠΠΟ. Δημιουργήθηκαν Εφορείες Προϊστορικών -Κλασικών Αρχαιοτήτων, καθώς και Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για τη Ζάκυνθο και Κεφαλονιά. Επιτέλους! Η δημιουργία των Εφορειών αυτών ήταν προ πολλών χρόνων επιβεβλημένη, αλλά και αιτούμενη από τη διευθύντρια του Μουσείου Ζακύνθου, Ζωή Μυλωνά, η οποία, επί είκοσι χρόνια, είναι η μόνη αρχαιολόγος στο νησί και αναγκαζόταν να «βγάζει τα κάστανα από τη φωτιά» για όλων των εποχών τις αρχαιότητες του νησιού.

«Στα αρχαιολογικά ζητήματα γενικότερα, η Ζάκυνθος είναι παραμελημένη. Κι αυτό το ζω διαρκώς. Είναι, όμως, εντελώς παραμελημένη ως προς τις προϊστορικές και κλασικές αρχαιότητες. Η έρευνα είναι ανύπαρκτη», δηλώνει στη «Φωνή των Βολιμιατών» η αρχαιολόγος.

Μέχρι πρόσφατα οι αρχαιότητες της Ζακύνθου ανήκαν διοικητικά στη Ζ' Εφορεία Προϊστορικών -Κλασικών Αρχαιοτήτων Ολυμπίας. Τώρα, με το νέο Οργανισμό του ΥΠΠΟ, μια Εφορεία για τις προϊστορικές και κλασικές αρχαιότητες και μια για τις βυζαντινές, με έδρα την Κεφαλονιά, θα είναι αρμόδιες και για τα δύο νησιά.

Η «Φωνή των Βολιμιατών», με ένα εκτενές άρθρο της, με τίτλο «Η γη των Ορεινών κρύβει στα σπλάχνα της τους "σκοτεινούς αιώνες" της Ζακύνθου;», δίνει σημαντικές πληροφορίες αφ' ενός για την εγκατάλειψη από την πολιτεία των προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων του νησιού, που μένουν άγνωστες, ανεξερεύνητες και εκτεθειμένες από το αρμόδιο ΥΠΠΟ. Ενδεικτικό της εγκατάλειψης είναι και το γεγονός ότι πολλά χρόνια πριν ένας δικηγόρος του νησιού, σε γράμμα του στην αρμόδια Εφορεία Ολυμπίας, κατέγραφε συγκεκριμένους αρχαιολογικούς χώρους του νησιού που εκείνος είχε εντοπίσει. Ως «ανταμοιβή» του γράμματός του «εισέπραξε» τη σιωπή της Εφορείας.

Συστηματική ανασκαφή στο νησί ουδέποτε έγινε. Η ανασκαφή στο Καμπί, «ουσιαστικά ήταν σωστική», ξεκαθαρίζει η αρχαιολόγος του νησιού, αφού με διάνοιξη δρόμου φάνηκε η ύπαρξη αρχαιοτήτων. Ετσι, η άρον άρον σωστική ανασκαφή έφερε στο φως λαξευτούς τάφους με κτερίσματα. Επρόκειτο για νεκροταφείο της Μυκηναϊκής Περιόδου, το οποίο κατ' επέκταση υποδήλωνε την ύπαρξη και κοντινού μυκηναϊκού οικισμού. Παρά ταύτα, δεν έγινε ούτε μια προκαταρκτική διερεύνηση της περιοχής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1989, κάτοικος της περιοχής, επιχειρώντας να φτιάξει δεξαμενή σε ιδιοκτησία του, βρήκε όστρακα αγγείων. Η σωστική ανασκαφή που ακολούθησε αποκάλυψε πλήθος κεραμικών.

Η «Φωνή των Βολιμιατών» μάς πληροφορεί ότι έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί, απλώς, αρχαιολογικοί χώροι στις Μαριές. Φυσικά, καμιά ανασκαφή δεν έγινε. Αρχαιότητες υπάρχουν και στο Κάστρο, όπου η Ζ. Μυλωνά βρήκε εδώλιο ανατολικής θεότητας (1500 π.Χ.), «η οποία, μάλλον, είχε εισαχθεί από την Κρήτη». Κι ενώ έχουν εντοπιστεί κάποιοι αρχαιολογικοί χώροι, ούτε μια πινακίδα δεν έχει τοποθετηθεί που να τους δηλώνει. Ούτε καν στο Καμπί, του οποίου τα πολλά ευρήματα, ελλείψει μουσείου στα Ορεινά, φυλάσσονται στο Μουσείο Ζακύνθου.

Να σημειώσουμε, όμως, και μερικά άλλα ενδιαφέροντα πολιτιστικά θέματα αυτού του φύλλου της «Φωνής των Βολιμιατών»: Για τα πενήντα χρόνια από τους σεισμούς και τη σχετική εκδήλωση του συλλόγου. Για το θάνατο του Αντώνη Σαμαράκη (δημοσιεύεται και το διήγημά του «Η μάνα») και το θάνατο του Ηλία Πετρόπουλου.