«Ποδόσφαιρο ώρα μηδέν. Ο κατήφορος δεν έχει τέλος. Φτάνει πια» και άλλες φράσεις, τίτλοι, κλισέ, που αναφέρονται στο ίδιο θέμα. Την κατάντια του δημοφιλέστερου των αθλημάτων. Του ποδοσφαίρου. Συχνά - πυκνά, με μικρότερες ή μεγαλύτερες αφορμές, η συντριπτική πλειοψηφία των ασχολουμένων (από κάθε πόστο) διαπιστώνουν το προφανές. Οτι το πάλαι ποτέ άθλημα του λαού καθημερινά μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε άθλημα για λίγους, μαραζώνει, αλλοτριώνεται και βυθίζεται σε μεγαλύτερο τέλμα.

Αραγε, πρόκειται για μια νομοτελειακή κατάσταση, μήπως βιώνουμε αποτελέσματα συγκυριακών φαινομένων; Φταίνε κάποιοι «κακοί», ως προσωπικότητες, ό,τι γίνεται είναι «κεραυνός εν αιθρία»; Ή παρακολουθούμε τις συνέπειες συγκεκριμένων και συνειδητών - πολιτικών και επιχειρηματικών - επιλογών, αλλά και συγκρούσεων με εξωποδοσφαιρικούς στόχους, που εκμεταλλεύονται το άθλημα για την υλοποίησή τους; Ο Γεράσιμος Αραβανής, μέλος του Αθλητικού Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ, είναι κατηγορηματικός:

«Η ΕΕ ψήφισε να μπει και ο αθλητισμός στις κοινές πολιτικές. Ετοιμάζεται λοιπόν, αθλητισμό, πολιτισμό, κινηματογράφο, οπτικοακουστικά να τα διαμορφώσει ακόμα περισσότερο σ' έναν ισχυρό επιχειρηματικό κλάδο. Μια βιομηχανία των οπτικοακουστικών, όπως τη λέει. Εκεί, λοιπόν, θα κυριαρχούν απόλυτα τα μεγαλοσυμφέροντα και μοναδικό κριτήριο θα είναι το κέρδος. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα με τα γήπεδα. Προικίζουν τις ΠΑΕ. Αν θέλει η ανώνυμη εταιρία ας φτιάξει το γήπεδό της και όχι αυτό να γίνεται με κρατική περιουσία και χρήματα. Ολόκληρος ο Δήμος της Αθήνας έχει δύο γήπεδα για πολλές δεκάδες ποδοσφαιρικά σωματεία και κανείς δε συγκινείται γι' αυτό.

Το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης του ποδοσφαίρου, το ποδόσφαιρο - επιχείρηση δηλαδή, είναι αυτό που προσιδιάζει στο καπιταλιστικό σύστημα, στη σημερινή φάση ανάπτυξής του. Η βαθύτερη και ουσιαστικότερη εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου, συνολικά του ελεύθερου χρόνου της νεολαίας και του λαού, η εμπορευματοποίηση κάθε πτυχής της κοινωνικής ζωής, είναι συστατικό στοιχείο του συστήματος σήμερα. Και από αυτό δεν μπορεί ν' απαλλαγεί. Είναι αυταπάτη να νομίζει κανείς ότι, διατηρώντας τις σημερινές δομές, διατηρώντας το χαρακτήρα του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού, μπορεί να το απαλλάξει από τα αρνητικά του και να το βγάλει από την κρίση».

Στις τελευταίες αγωνιστικές ξαναγίναμε μάρτυρες, ενός από τα πιο επικίνδυνα φαινόμενα νοσηρότητας του επαγγελματικού ποδοσφαίρου. Της οργανωμένης και «τυφλής» βίας. Μια κατάσταση που περιγράφεται εύστοχα από το στίχο «όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα ίδια μένουν». Σε κάθε εμφάνιση χουλιγκανισμών έχουμε «βροχή» από εξαγγελίες, ρηξικέλευθους «δεκάρικους» και υποτιθέμενα μέτρα. Αλλά οι «ιδιωτικοί στρατοί» και η δράση τους παραμένουν. Γιατί; Επειδή κάποιους εξυπηρετούν. Μετά από κάποια ανάλογα φαινόμενα (δεν έχει σημασία τόπος και χρόνος, αφού η ουσία δεν αλλάζει), το Γραφείο Τύπου του ΚΚΕ είχε επισημάνει, αναδεικνύοντας τις πραγματικές παραμέτρους:

«"Δεν πάει άλλο πια", με τα στημένα παιχνίδια και το όργιο της διαφθοράς που κυριαρχεί στο ποδοσφαιρικό στερέωμα και όχι μόνο! "Δεν πάει άλλο πια", με την εμπορευματοποίηση του αθλητισμού, που έχει γίνει τσιφλίκι της πλουτοκρατίας και που, μέσω των περιβόητων ΠΑΕ, παίζει τα δικά της οικονομικά και πολιτικά "παιχνίδια"! "Δεν πάει άλλο πια" με τη χειραγώγηση χιλιάδων φιλάθλων, ιδιαίτερα νέων ανθρώπων, που η αγάπη τους για το ποδόσφαιρο, και γενικά τον αθλητισμό, χρησιμοποιείται από ιδιοκτήτες ομάδων, ΜΜΕ και διάφορους επιτήδειους, για να αποπροσανατολίζονται από τα πραγματικά προβλήματα, της ανεργίας, της φτώχειας και όλων των αδιεξόδων που δημιουργεί το κυνήγι του κέρδους! "Δεν πάει άλλο πια" με την αξιοποίηση αυθόρμητων και μη αυθόρμητων επεισοδίων, προκειμένου να επιδειχτεί η αστυνομική ισχύς και βία και να ληφθούν πρόσθετα μέτρα αυταρχισμού και μαζικής τρομοκρατίας!».

Κάποιοι, για να κρύψουν την αλήθεια, μιλούν για «αναγκαία κακά» και προτείνουν διαχειριστικές αλλαγές, με σκοπό τον εξωραϊσμό του ίδιου οικοδομήματος. Ο Γεράσιμος Αραβανής, απαντάει: «Εμείς πιστεύουμε ότι αυτή η πολιτική είναι καταστροφική, αλλά δεν είναι μονόδρομος. Το ποδόσφαιρο, λόγω της θεαματικότητας που έχει και της ευκολίας να παιχτεί, μπορεί ν' αποτελέσει εκείνο το άθλημα που θα συσπειρώσει, και αποδείχτηκε αυτό, τη μεγάλη μάζα της νεολαίας. Και μέσα από το συναγωνισμό, την επιδίωξη του καλύτερου αποτελέσματος μπορεί να παίξει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη διανοητική ισορροπία, τη σωματική ανάπτυξη, τη διαπαιδαγώγηση και διαμόρφωση του νέου ανθρώπου. Να μπολιάσει το νέο άνθρωπο με τη συλλογικότητα, την άμιλλα με μια σειρά άλλα χαρακτηριστικά, που σήμερα όλο και μειώνονται από τη νεολαία και το λαό μας.

Η ανάπτυξη του ποδοσφαίρου δεν μπορεί, παρά να υπηρετήσει τις πραγματικές ανάγκες του λαού μας, όπως αυτές διαμορφώνονται σήμερα. Και οι ανάγκες της άθλησης σήμερα, είναι εκρηκτικές. Το κράτος έχει αποσυρθεί εντελώς απ' αυτή την ιστορία και "φυτρώνουν" καθημερινά επιχειρήσεις, οι οποίες καλύπτουν αυτές τις ανάγκες, που πλέον ιδιωτικοποιούνται. Το ποδόσφαιρο, λοιπόν, μπορεί να λειτουργήσει ως ουσιαστική διέξοδος και χιλιάδες παιδιά να βρουν διέξοδο με σωστό τρόπο. Το ποδόσφαιρο πρέπει να οργανωθεί στη βάση του ερασιτεχνικού αθλητικού σωματείου, που θ' αποτελεί το βασικό κύτταρο του αθλήματος. Και θα έχει το σωματείο, μάλιστα, έναν ευρύτερο κοινωνικό ρόλο και με την έννοια του αστικού κώδικα θα είναι μη κερδοσκοπικού σκοπού».

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι έτσι δεν μπορεί να γίνει αξιόλογος πρωταθλητισμός και να έρθουν διακρίσεις, ιδιαίτερα στο εξωτερικό. Ο Γεράσιμος Αραβανής, διαφωνεί: «Δε θεωρούμε προϋπόθεση ανάπτυξης μεγάλων ομάδων και πρωταθλητών γενικότερα, τον επαγγελματισμό. Αν μαζικά αθλήσεις τη νεολαία, εκεί θα βγουν και τα ταλέντα, εκεί θα ξεπεταχτούν οι πρώτοι, εκεί θα γίνουν καλύτεροι. Και αν υπάρχει κρατική μέριμνα, με χορήγηση πόρων, δυνατοτήτων κλπ., εκεί θα λυθούν και τα όποια προβλήματα. Οι ΠΑΕ πρέπει να καταργηθούν και τα σωματεία, που συμμετέχουν στα πρωταθλήματα, να έχουν Τμήματα Αμειβομένων Αθλητών. Που δε θα κινούνται φυσικά με τη λογική του κέρδους, αλλά ο αθλητής θα πληρώνεται. Γιατί στην Α' Εθνική δεν μπορεί ο αθλητής να κάνει και άλλη δουλιά, να πηγαίνει το πρωί π.χ. στην οικοδομή και μετά για προπόνηση. Βεβαίως, δε θα έχουμε αυτήν την κραιπάλη των πόρων, αλλά και τα σωματεία δε θα λειτουργούν σε μια τέτοια βάση. Οι πόροι λειτουργίας των σωματείων θα προέρχονται από την κρατική επιχορήγηση, τις συνδρομές και από ό,τι έσοδα προέρχονται από την αγωνιστική δραστηριότητα, εισιτήρια, διαφήμιση, ραδιοτηλεοπτικά κλπ. Πρέπει να δοθεί άμεση ενίσχυση και προτεραιότητα στα ερασιτεχνικά σωματεία, στην ανάπτυξη του μαζικού λαϊκού αθλητισμού, του σχολικού κλπ.».

Πόσο εφικτή είναι η πρόταση του ΚΚΕ στις υφιστάμενες συνθήκες; «Εμείς δεν έχουμε αυταπάτες ότι αυτά που λέμε μπορεί υλοποιηθούν μέσα στις σημερινές συνθήκες. Αυτό προϋποθέτει βαθύτερες αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις και μια πολιτική σε ριζικά διαφορετική κατεύθυνση. Δεν μπορεί, δηλαδή, να φανταστεί κανείς, πως ο αθλητισμός θα υπηρετεί τον άνθρωπο και την κοινωνία και παράλληλα θα παραμένει εμπόρευμα, θα μετράει τα κέρδη και όχι την ψυχική ισορροπία και την ανάπτυξη του ανθρώπου. Αυτό είναι αδιανόητο. Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ότι τελικά αυτό που θα γίνει θα κριθεί από τις διαθέσεις του κόσμου, από την προσπάθεια του λαού να διεκδικήσει. Και η πρότασή μας μπορεί να βρει μεγάλη απήχηση στη συνείδηση του λαού και της νεολαίας και να εμπνεύσει ένα ισχυρό κίνημα, που θα διεκδικήσει την άνθηση του ποδοσφαίρου, προς όφελος του λαού και της νεολαίας.

Το κίνημα αυτό οπωσδήποτε θα έχει την αυτοτέλεια και τα δικά του χαρακτηριστικά, αλλά θα συναρτάται με ένα ευρύτερο κίνημα για την υλοποίηση των λαϊκών αναγκών, των δημοκρατικών κατακτήσεων και ελευθεριών, ένα κίνημα που θ' αγκαλιάζει το σύνολο της κοινωνίας και θα επιδιώκει λύσεις σ' επιμέρους ζητήματα, έχοντας όμως συνείδηση του εξής πράγματος: Οτι ουσιαστικές λύσεις δεν μπορούν να δοθούν χωρίς βαθύτερες αλλαγές. Κάποιοι άξονες αυτού του κινήματος, επιγραμματικά, είναι: Πρώτα πρώτα ο αθλητισμός, άρα και το ποδόσφαιρο, είναι δικαίωμα της νεολαίας και όχι εμπόρευμα. Το κράτος έχει ευθύνη να το προσφέρει. Να καταργηθεί το θεσμικό πλαίσιο, που διαμορφώνει το σημερινό οικοδόμημα. Βάση της ανάπτυξης πρέπει να είναι το ερασιτεχνικό σωματείο. Να διεκδικηθεί οικονομική ενίσχυση από το κράτος, ώστε και να μη συνθλίβονται κυρίως τα ερασιτεχνικά σωματεία αλλά και να μην επιβαρύνονται πάρα πολύ οι εργαζόμενοι. Πρέπει να εφαρμοστεί ένα άμεσο σχέδιο δημιουργίας αθλητικών χώρων. Αυτή είναι εκρηκτική, επιτακτική ανάγκη. Και, φυσικά, να γίνει ένας ουσιαστικός εκδημοκρατισμός σε όλα τα επίπεδα. Που θα φέρει τους ανθρώπους του ποδοσφαίρου στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, θα καθιερώνει απλή αναλογική και μια σειρά μέτρα διαφάνειας, εκδημοκρατισμού, που κατά τη γνώμη μας είναι σημαντικά, για να βελτιωθεί η κατάσταση και να μπει σ' έναν άλλο δρόμο».