Την προηγούμενη Τετάρτη, στις 19 του Μάη, δημοσιοποιήθηκε η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, η οποία παραδόθηκε στην Οικονομική και Νομισματική Επιτροπή. Η έκθεση αυτή, η οποία και θα συζητηθεί στη Σύνοδο των υπουργών Οικονομίας (ΕΚΟΦΙΝ) στις 5 Ιούλη, αναγνωρίζει την ύπαρξη υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος και, ουσιαστικά, θέτει την ελληνική οικονομία υπό καθεστώς επιτήρησης. Από εκεί και πέρα, η ελληνική κυβέρνηση έχει προθεσμία τεσσάρων μηνών να παρουσιάσει τα μέτρα πολιτικής, με τα οποία θα αποκατασταθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα - προφανώς από το 2005 - σε επίπεδα συμβατά με το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, δηλαδή σε επίπεδα κάτω του 3% του ΑΕΠ. Με λίγα λόγια, κατάληξη όλων αυτών των ενεργειών είναι η δικαιολόγηση ενός μεσοπρόθεσμου προγράμματος λιτότητας, το βάρος του οποίου θα επωμιστούν και πάλι τα λαϊκά στρώματα.

Ολα, βέβαια, τα στοιχεία που ...αποκάλυψε η απογραφή ήταν λίγο - πολύ γνωστά. Ηταν γνωστό, π.χ., ότι οι τεράστιες δαπάνες των εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν εμφανίζονται στους κρατικούς προϋπολογισμούς. Οτι μέσω των «λογαριασμών τρίτων», η εκάστοτε κυβέρνηση χειρίζεται κονδύλια ύψους περίπου 7 δισ. ευρώ ( στοιχεία 2003). Οσο για την «άσπρη τρύπα», τα πλεονάσματα δηλαδή των ασφαλιστικών ταμείων, αξίζει να θυμίσουμε το ακόλουθο περιστατικό: Οταν το 1995 ο τότε πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων και μετέπειτα πρόεδρος της Εμπορικής Γ. Στουρνάρας ανακοίνωσε για πρώτη φορά την ύπαρξη «άσπρης τρύπας», ο υφυπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, Ν. Κυριαζίδης, είχε αμφισβητήσει την ανακάλυψη της ...Αμερικής, λέγοντας μπροστά σε δημοσιογράφους «ας αφήσει τις πονηριές ο Γιαννάκης και ας στρωθούν στη δουλιά αυτός και ο Παπαντωνίου για να μειώσουν τα ελλείμματα». Ηταν όμως η εποχή της «δημιουργικής λογιστικής», την οποία εφάρμοζαν ανεξαιρέτως όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ για να πιάσουν τους στόχους της ΟΝΕ και έτσι έμελλε η «άσπρη τρύπα» να συνοδεύει από τότε τους κρατικούς προϋπολογισμούς.

Επειδή η ιστορία των δημοσιονομικών ελλειμμάτων εμφανίζεται στη μεταφυσική της διάσταση - η κακή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία γέμισε την ελληνική οικονομία με τρύπες και ελλείμματα - καλό θα ήταν να απαντηθούν διάφορα ερωτήματα, που έχουν άμεση σχέση με το θέμα που εξετάζουμε.

Πρώτο: Πώς η κυβέρνηση της ΝΔ θα δικαιολογήσει την εφαρμογή προγράμματος λιτότητας, με την επίκληση της παραβίασης του Προγράμματος Σταθερότητας, τη στιγμή που το Πρόγραμμα αυτό, σύμβολο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, έχει καταντήσει σήμερα κυριολεκτικά κουρελόχαρτο, έχοντας απολέσει το όποιο κύρος, με το οποίο είχε περιβληθεί το 1997, όταν, στη Σύνοδο Κορυφής του Αμστερνταμ, είχε υιοθετηθεί μετά από εμμονή των Γαλλογερμανών; Σήμερα, 6 τον αριθμό χώρες, σε σύνολο των 15, εμφανίζουν δημοσιονομικά ελλείμματα υψηλότερα του 3%. Το οξύμωρο της υπόθεσης είναι ότι το ίδιο το Σύμφωνο το υπονόμευσαν οι εμπνευστές του... Οι Γαλλογερμανοί, οι οικονομίες των οποίων επί σειρά ετών εμφανίζουν ελλείμματα της τάξης του 4 και 5%, όταν το θέμα ήρθε προς συζήτηση στα κοινοτικά όργανα, άσκησαν αφόρητες πιέσεις, ώστε να μην ενεργοποιηθούν οι διατάξεις περί υπερβολικού ελλείμματος, κάτι που και τελικά πέτυχαν. Αν όμως το μέτρο αυτό δεν ίσχυσε για τη Γαλλία και τη Γερμανία, γιατί να ισχύσει για τη μικρή Ελλάδα; Εκτός αν πάμε στη λογική της ιμπεριαλιστικής νομιμότητας, οπότε όλα βρίσκουν άμεση απάντηση...

Δεύτερο: Γιατί υπάρχει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική στην Ελλάδα; Η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική οφείλεται βασικά στους ακόλουθους λόγους: α) Στην αναποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος, το οποίο στηρίζεται στη φορολογική ληστεία των μισθωτών και των μικρομεσαίων στρωμάτων, ενώ την ίδια στιγμή αφήνει εκτός φορολογικής εμβέλειας τη μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία. β) Στις αυξημένες δαπάνες χρηματοδότησης των Ολυμπιακών έργων. γ) Στην ανάγκη χρηματοδότησης των έργων του Κοινοτικού Πλαισίου, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης των έργων από την Κοινότητα. δ) Στη λεηλασία του δημόσιου χρήματος από την πλευρά των κυβερνήσεων και των σχέσεων που αυτές δημιουργούσαν με διάφορες ομάδες της ολιγαρχίας (κατασκευαστές, προμηθευτές του Δημοσίου κλπ.).

Τρίτο: Υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα δημοσιονομικό πρόβλημα; Από τη στιγμή που το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία ( Μάρτης 2004), ανέρχεται στα 184 δισ. ευρώ, θα εθελοτυφλούσαμε, αν λέγαμε ότι δεν υπάρχει. Το πραγματικό ερώτημα, βέβαια, είναι άλλο. Πώς δημιουργήθηκε το τεράστιο αυτό χρέος; Το δημόσιο χρέος δε δημιουργήθηκε ούτε από την άσκηση μιας ανύπαρκτης κοινωνικής πολιτικής, ούτε από τους ...γενναιόδωρους μισθούς. Οι ρίζες της δημιουργίας του δημόσιου χρέους βρίσκονται στη συνεχή και διαχρονική ανάληψη οικονομικών βαρών του ιδιωτικού επιχειρηματικού τομέα από την πλευρά του Δημοσίου. Το δημόσιο χρέος δεν είναι τίποτα περισσότερο, από ένας κάδος σκουπιδιών, μέσα στον οποίο οι επιχειρηματίες ξεφορτώνουν τα επιχειρηματικά βάρη, για να εμφανίσουν στη συνέχεια ...κερδοφόρους ισολογισμούς. Και επειδή το πρόβλημα είναι διαρθρωτικό, για να χρησιμοποιήσουμε και μια έκφραση της εποχής, είναι ευνόητο ότι δεν μπορεί και να λυθεί στα πλαίσια της ασκούμενης πολιτικής. Από την άλλη πλευρά, η εμπειρία έχει καταδείξει πως ούτε και τα προγράμματα λιτότητας είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος. Πρόβλημα, το οποίο, μέσα στα σημερινά πλαίσια, μοιάζει σαν το αίνιγμα της Σφίγκας...