Αθλητισμός και συμφέροντα, στον καπιταλισμό έννοιες συνυφασμένες. Η σχέση αυτή επιβεβαιώθηκε για άλλη μια φορά και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της χώρας μας. Το σάπιο σύστημα χρησιμοποιεί και αυτή τη δραστηριότητα ως εμπόρευμα προς πώληση. Και για να κάνει το προϊόν πιο ελκυστικό και να πείσει όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο, δε διστάζει να παίξει με τις ζωές των αθλητών, προκειμένου να σημειώσουν εξωπραγματικές επιδόσεις και απίστευτα ρεκόρ. Αλλωστε, μόνο έτσι θα καθηλωθούν στις τηλεοράσεις δισεκατομμύρια παθητικοί ανώδυνοι θεατές.

Τι συμφέροντα κρύβονται πίσω από το κυνήγι της «γάτας με το ποντίκι» του ντόπινγκ και του αντιντόπινγκ; Η συζήτηση με θέμα «Από την κερκίδα της Ολυμπιάδας του ντόπινγκ και των χορηγών, στους στίβους του αγώνα για μαζικό λαϊκό αθλητισμό», που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο το βράδυ στο πλαίσιο του 30ού Φεστιβάλ ΚΝΕ - «ΟΔΗΓΗΤΗ», έδωσε πολλές χρήσιμες απαντήσεις. Στη συζήτηση αυτή συμμετείχαν ο Νίκος Γελαδάς, καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ο Κώστας Σάμιος από τον ΑΣ «Απόλλων» Δυτικών Προαστίων, ο Γεράσιμος Αραβανής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον από το κοινό.

Ο Γεράσιμος Αραβανής, ανοίγοντας τη συζήτηση, αναφέρθηκε στην ουσία των Ολυμπιακών Αγώνων: «Δυστυχώς, σημείωσε, δικαιωθήκαμε σε αυτά που είχαμε πει πριν τους Αγώνες. Δεν είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που είχαμε εύστοχη τοποθέτηση. Θα θέλαμε τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Αλλά ήταν προδιαγεγραμμένα. Τι είδους πράγμα είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες; Πού οδεύει σήμερα ο εμπορευματοποιημένος πρωταθλητισμός; Τι έχει μπροστά του από αυτή την άποψη ο ελληνικός λαός και η νεολαία; Εμείς είχαμε πει ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν παρεκτραπεί τελείως από το στόχο τους. Είναι μια κατάσταση σάπια και κυριολεκτικά πρόκειται για μια τεράστια εμποροπανήγυρη, που κατά βάση παράγει και πουλάει αθλητικό θέαμα. Και για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση, χρειάζεται άλλος συσχετισμός δύναμης στα όργανα. Για παράδειγμα, στη ΔΟΕ τα πράγματα δεν είχαν πάρει τόσο στραβό δρόμο όσο υπήρχε η Σοβιετική Ενωση, που κρατούσε ένα επίπεδο. Η άρχουσα τάξη της χώρας μας, αναλαμβάνοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες, είχε ξεκάθαρα στο μυαλό της τι θέλει να φτιάξει. Ηθελε ένα μεγάλο γεγονός, ακριβώς για να δημιουργήσει ένα πρεστίζ για τον ελληνικό καπιταλισμό ότι είναι ικανή να παίξει έναν πιο αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή. Ακριβώς έτσι αξιοποίησε τους Αγώνες. Τα συνθήματα είναι γνωστά. "Ισχυρή Ελλάδα", "ισχυρή Ελλάδα στον αθλητισμό", ελληνοποιήσεις και όλα τα άλλα που ζήσαμε προκειμένου να δημιουργηθεί η καλή ομάδα και με κάθε τίμημα να υπάρχουν διακρίσεις και μετάλλια. Ετσι δούλεψε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και έτσι δούλεψε και η κυβέρνηση της ΝΔ. Μια δεύτερη πλευρά είναι το γεγονός ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν το έναυσμα, την αφορμή για να δρομολογηθούν μια σειρά σοβορότατες και σημαντικές αρνητικές εξελίξεις στη χώρα, που χωρίς αυτή τη δικαιολογία δε θα μπορούσαν εύκολα να τις δημιουργήσουν. Για παράδειγμα, ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις, ζήτημα δημοκρατικών δικαιωμάτων και μια σειρά άλλα πράγματα. Και, φυσικά, όσον αφορά τον τομέα του αθλητισμού, είναι γνωστό ότι πλέον ο εμπορευματοποιημένος αθλητισμός έχει οριστικά εκτραπεί. Γύρω από αυτόν έχει στηθεί μια τεράστια οικονομική μηχανή, αυτό που το ονομάζουν βιομηχανία του θεάματος, που θέλει να συνενώσει τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, τη διασκέδαση της νεολαίας, συνολικά τον ελεύθερο χρόνο, να τον αξιοποιήσει, να τον εμπορευματοποιήσει, να κερδίσει από αυτόν».

Μια σημαντική διάσταση όσον αφορά τον εμπορευματοποιημένο αθλητισμό τού σήμερα είναι το φαινόμενο του ντόπινγκ, που συνεχώς αυξάνεται. Είδαμε και στη χώρα μας ότι αναβολικά και πρωταθλητισμός βαδίζουν χέρι χέρι στον αθλητισμό, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα μεγάλα συμφέροντα, το κυνήγι της επιτυχίας (και μόνο αυτής), τα κέρδη. Στη συζήτηση έγινε μια ανάλυση για το τι πραγματικά συμβαίνει και τη σχέση που μπορεί να έχουν οι... καλοί (ελεγκτές) και οι κακοί (ντοπαρισμένοι αθλητές) με το ίδιο το σύστημα που τους αναπαράγει και τους συντηρεί.

Ο Γεράσιμος Αραβανής χαρακτήρισε όλη την ιστορία με τον ντόπινγκ και αντιντόπινγκ έλεγχο κοροϊδία, εξηγώντας το γιατί. «Για παράδειγμα, η WADA που κάνει τους ελέγχους τίνος όργανο είναι; Της ΔΟΕ. Και πίσω από τη ΔΟΕ είναι τα συμφέροντα που αναφέραμε. Αρα, λοιπόν, σε γενικές γραμμές όλη αυτή την ιστορία του αντιντόπινγκ ελέγχου τη διευθύνουν αυτοί που σπρώχνουν το ντοπάρισμα. Και ό,τι να μας πουν κάποιοι, κυριολεκτικά μας κοροϊδεύουν. Για παράδειγμα, διάβαζα μια ανακοίνωση του Συνασπισμού που είχε 12 σημεία που έλεγε πώς θα προστατευτεί ο αθλητισμός από το ντόπινγκ. Σε αυτά τα σημεία τονίζεται πώς θα γίνει ο αντιντόπινγκ έλεγχος καλύτερος για να πιάνονται οι παραβάτες. Εδώ όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. ΄Η παλεύεις την εμπορευματοποίηση μετωπικά ή αυτό σαπίζει εντελώς και το πληρώνει όχι μόνο αυτός που παίρνει τα φάρμακα, αλλά, με βάση το σκεπτικό ότι όλη αυτή η ιστορία διαχέεται, την πληρώνει ολόκληρη η κοινωνία. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Τώρα αν θα γίνουν αιφνιδιαστικοί έλεγχοι, κάτι μπορεί να γίνει. Ούτε εμείς το αρνούμαστε αυτό. Αλλά από την άλλη δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε και με την πρόταση του Συνασπισμού στη Βουλή για τη δημιουργία ανεξάρτητης αρχής. Υπάρχουν ανεξάρτητες αρχές σε όλους τους τομείς και όταν πάνε να κάνουν κάτι που δεν τους αρέσει τις καταργούνε. Για παράδειγμα, το ΕΣΡ πόσες φορές το καταργήσαμε; Θα πρέπει να ξέρουμε πού ζούμε, τι γίνεται, ποιοι είναι στο κουμάντο, ποιοι είναι πίσω τους, ποια συμφέροντα κυριαρχούν. Εκεί θα πρέπει να στρέψουμε την προσοχή».

Από την πλευρά του ο Νίκος Γελαδάς, καθηγητής ΤΕΦΑΑ, αναφέρθηκε σε πιο ειδικά θέματα, κάνοντας λόγο και για το παιχνίδι συμφερόντων μεταξύ των φαρμακευτικών εταιριών:

«Από τη μια σπρώχνουν τους αθλητές να χρησιμοποιούν αθέμιτα μέσα για την επιτυχία και από την άλλη, επειδή βλέπουν ότι φθείρεται στα μάτια του κόσμου το προϊόν, ονοματίσανε κάποιους δικούς τους σαν έλεγχο αντιντόπινγκ. Και αυτοί αποφασίζουν ποιοι πρόκειται να πιαστούν και ποιοι όχι και να δίνουν την εντύπωση ότι οι αγώνες είναι καθαροί. Εδώ υπάρχει μια ιδιαιτερότητα που συσχετίζεται με την εμπορευματικοποίηση. Τόσα χρόνια, όσα χρησιμοποιούσαν οι αθλητές ήταν γνωστά, γιατί ήταν φάρμακα του εμπορίου, τα οποία όμως για να βγουν στο εμπόριο θέλουν έγκριση των εθνικών και διεθνών οργανισμών φαρμάκου και είναι χρονοβόρα η διαδικασία. Ετσι γνώριζαν οι επιτροπές της ΔΟΕ, των εθνικών ομοσπονδιών κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο που είναι δημοσιοποιημένο τι ακριβώς είναι. Η τελευταία εξέλιξη όμως είναι η εξής και αφορά την "ΜΠΑΛΚΟ". Ο ιδιοκτήτης της έφτιαχνε φάρμακα μόνος του, χωρίς την έγκριση κανενός οργανισμού και τα πωλούσε απευθείας κερδίζοντας χρήματα. Αυτό εξόργισε τη ΔΟΕ που δεν το γνώριζε, αφού υπήρχαν ντοπαρισμένοι αθλητές χωρίς να είναι εν γνώσει της ΔΟΕ ή των αρμόδιων επιτροπών. Δηλαδή, είχαν αρχίσει να χάνουν τον έλεγχο του παιχνιδιού από τα χέρια τους. Και αυτή είναι μία από τις εξηγήσεις γιατί εντάθηκαν οι έλεγχοι ντόπινγκ στην τελευταία διοργάνωση των Ολυμπιακών».

Ο Κώστας Σάμιος, από το ΑΣ «Απόλλων» Δυτικών Προαστίων, έκανε αναφορά στο μαύρο μέλλον του αθλητισμού όσον αφορά τα αναβολικά και την καινούρια γενιά που αφορά το γονιδιακό ντόπινγκ.

«Σήμερα, όλοι γνωρίζουν ότι είμαστε στα πρόθυρα ενός νέου τρόπου ντοπαρίσματος, του λεγόμενου γονιδιακού. Κάτι για το οποίο έχουν ξεκινήσει τα πειράματα σε ζώα. Εχουν διαπιστώσει ότι κάνοντας ενέσεις τροποποιημένου DNA στον πυρήνα των κυττάρων αυξάνονται έως 20% τόσο η ταχύτητα, όσο και η δύναμη και η αντοχή του πειραματόζωου. Υπολογίζουν ότι, εάν όχι στο Πεκίνο το 2008, στην επόμενη διοργάνωση του 2012, θα δούμε τρομακτικές ανθρώπινες επιδόσεις, που στην ουσία θα πρόκειται για επιδόσεις ...μεταλλαγμένων αθλητών. Ολα αυτά είναι φυσική συνέπεια όλης αυτής της ιστορίας. Το θέμα είναι τι κάνουμε».

Υπάρχει, τελικά, λύση σε όλα αυτά; Τόσο οι συνομιλητές του πάνελ, αλλά και οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν σε κάτι. Οτι αυτό που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα είναι η ανάπτυξη ενός μαζικού κινήματος που θα παλέψει, θα διεκδικήσει αυτά που του ανήκουν. Τον αθλητισμό σαν δικαίωμα μακριά από τα συμφέροντα, την εμπορευματοποίηση και τα χάπια. Τον αθλητισμό για όλους.

Ο Κώστας Σάμιος τόνισε: «Ελπίδα υπάρχει. Αυτή είναι τα εκατομμύρια πολιτών και αθλητών σε όλο τον κόσμο που συμμετέχουν ενεργά στο δρόμο του αγώνα. Η λύση δεν είναι ο πρωταθλητισμός ή επαγγελματισμός. Η ιστορία κάνει κύκλους, όπως και στην αρχαιότητα, όλοι αυτοί που μοιράζουν τους κοτίνους και τις οικονομικές απολαβές και στο τέλος κατέληξαν να μην μπορούν να κατεβάσουν ούτε 10 αθλητές. Ετσι, λοιπόν, πιστεύω ότι και αυτή η ιστορία θα σβήσει. Οταν θα φθάσουν στα απλησίαστα όρια με το γονιδιακό ντόπινγκ που ετοιμάζουν, τότε να ξέρετε είναι και ο θάνατος του συστήματος αυτού. Από την άλλη πλευρά, η τεράστια κοινωνική πλειοψηφία που αντιστέκεται, θα φτιάξει τους δικούς της αγώνες και τους δικούς της θεσμούς και θα προχωρήσει παρακάτω».

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και η αναφορά του Νίκου Γελαδά: «Εκείνο που πρέπει να γίνει, τόνισε, είναι να συμμετέχουμε εμείς οι ίδιοι στις κοινωνικές και αθλητικές δραστηριότητες. Αγωνιζόμαστε να έχει δικαίωμα όλος ο κόσμος να συμμετέχει. Πρέπει να έχουμε ξεκάθαρα τα αρνητικά συμπτώματα του πρωταθλητισμού τα οποία πηγάζουν από κοινωνικές αιτίες. Πρέπει να διαπαιδαγωγήσουμε τη νεολαία ότι είναι αναξιοπρεπές και βλάπτει την υγεία να κάνει κατάχρηση αυτών των ουσιών. Αν θέλει κάποιος να κάνει διακρίσεις, μπορεί να το κάνει χωρίς να μπει σε αυτό το κύκλωμα».

Ο μόνος δρόμος είναι η σύγκρουση με την πολιτική που εξυπηρετεί αυτά τα συμφέροντα, καθώς δεν υπάρχουν μεσοβέζικες λύσεις, κατέληξε και ο Γεράσιμος Αραβανής, σημειώνοντας: «Οπως σε όλα τα θέματα, έτσι και σε αυτό υπάρχουν πρακτικά δυο λύσεις. Να ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε να κάνουμε. Τι συμφέροντα θέλουμε να εξυπηρετήσουμε. Το σύστημα σήμερα έχει μόνο ένα δρόμο να περπατήσει. Να αναπτύξει περισσότερο την υπόθεση που βλέπουμε μπροστά μας, να αυξήσει τα κέρδη του. Αυτό δεν μπορεί να συνεπάρει τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού και της νεολαίας. Από δω πηγάζει και ξεκινάει ο άλλος δρόμος. Αυτός που προϋποθέτει μετωπική σύγκρουση με αυτή την πολιτική που έχει χαραχτεί και εξυπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Να διεκδικήσουμε ενίσχυση του ερασιτεχνικού μαζικού λαϊκού αθλητισμού, που θα φέρει και τον πρωταθλητισμό, αλλά ταυτόχρονα χρειάζεται να σφυρηλατηθεί η συνείδηση της νεολαίας και του λαού για την αναγκαιότητα της άλλης προοπτικής συνολικά. Να συμβάλουμε και από το κανάλι του αθλητισμού, ώστε να συνειδητοποιηθεί η ανάγκη κοινωνικής αλλαγής στη χώρα μας».