Επί θύραις βρίσκεται πλέον η κατάργηση του σταθερού ημερήσιου χρόνου εργασίας, αν περάσουν οι επιδιώξεις των μεγαλοβιομηχάνων της ΕΕ. Ηδη χτες οι υπουργοί Εργασίας της ΕΕ συζήτησαν το κείμενο που πάει για τελική έγκριση και με το οποίο ορίζεται ότι ο μέσος ημερήσιος εργάσιμος χρόνος δε θα υπολογίζεται σε 24ωρη και εβδομαδιαία βάση, αλλά σε ετήσια!

Η ρύθμιση εντάσσεται στα πλαίσια αναθεώρησης βασικών πλευρών της κοινοτικής οδηγίας 88/2003 - αφορά στη λεγόμενη οργάνωση του χρόνου εργασίας - με στόχο τη μεγαλύτερη ευελιξία και αύξηση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Αυτό ήταν ένα από κύρια θέματα που συζητήθηκαν στη χτεσινή συνάντηση του Συμβουλίου Απασχόλησης και Κοινωνικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, υπό την προεδρία του υπουργού Εργασίας της Ολλανδίας, στο Λουξεμβούργο. Ενας στόχος που για τους εργαζόμενους σημαίνει πλήρη αποδιοργάνωση της ζωής τους. Οι τελικές αποφάσεις για αυτό το θέμα θα ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής το Δεκέμβρη.

Με την αναθεώρηση δίνεται η ευχέρεια στους εργοδότες να παραβιάζουν με μεγαλύτερη ευχέρεια ακόμα και αυτό το θεσμοθετημένο σταθερό ημερήσιο ωράριο εργασίας, χτυπώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων τόσο στο σταθερό ωράριο εργασίας όσο και στον ελεύθερο χρόνο τους. Αυτό έχει ως συνέπεια ο εργαζόμενος να στερείται κάθε δυνατότητας συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες και σε δραστηριότητες για την ανάπτυξη συνδικαλιστικής και πολιτικής δράσης, για την υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων του. Ουσιαστικά, επιδιώκεται ολόκληρη η ζωή του εργαζόμενου να βρίσκεται στην πλήρη διάθεση του εργοδότη όποτε και αν αυτός το θελήσει.

Η πρόταση για αναθεώρηση γίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επιδιώκει την υλοποίηση ακόμα πιο σκληρών αντεργατικών μέτρων από αυτά που ήδη περιέχει η κοινοτική οδηγία. Σήμερα, η οδηγία μεταξύ άλλων προβλέπει ότι σε διάστημα τεσσάρων μηνών ο μέσος όρος ωρών εργασίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 48 ώρες ανά εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των υπερωριών. Το διάστημα των τεσσάρων μηνών ονομάζεται «περίοδος αναφοράς». Ετσι, ο εργοδότης μέχρι σήμερα έχει την ευχέρεια να αναγκάζει τον εργαζόμενο να δουλεύει ημερήσια πολύ περισσότερες ώρες από το προβλεπόμενο ωράριο, αρκεί ο μέσος όρος που προκύπτει στο τετράμηνο να είναι 48 ώρες ανά εβδομάδα. Π.χ. να δουλεύει για δύο μήνες 55 ώρες την εβδομάδα και τους υπόλοιπους δύο 41 ώρες την εβδομάδα.

Με την πρόταση της αναθεώρησης δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να υπολογίζουν το μέσο όρο όχι στους τέσσερις μήνες αλλά στη διάρκεια ολόκληρου του έτους. Ετσι, οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη ευχέρεια για διευθέτηση του χρόνου εργασίας ή όπως προσφάτως δήλωσε ο Επίτροπος Απασχόλησης, Στ. Δήμας, αποκτούν «μεγαλύτερη ευελιξία και μεγαλύτερες δυνατότητες προσαρμογής στις απαιτήσεις των δραστηριοτήτων τους».

Ακόμα η πρόταση της αναθεώρησης δίνει τη δυνατότητα να παραβιάζεται και αυτός ο μέσος όρος των 48 ωρών και ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας να φθάνει μέχρι και τις 65 ώρες, όταν υπάρχει συμφωνία μεταξύ «κοινωνικών εταίρων σε κατάλληλο επίπεδο» ή αν δεν υπάρχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση των εργαζομένων να γίνεται συμφωνία «μεταξύ του εργοδότη και ενός επιμέρους εργαζόμενου». Δηλαδή, η παραβίαση του ωραρίου προβλέπεται να πραγματοποιηθεί είτε με τη σύμφωνη γνώμη των συμβιβασμένων συνδικαλιστικών πλειοψηφιών (των οποίων η συμφωνία θεωρείται εκ των προτέρων βέβαιη) είτε μέσω του εξαναγκασμού του εργαζόμενου από τον εργοδότη να αποδεχτεί μια τέτοια συμφωνία μπροστά στο φόβο της ανεργίας.

Στα ίδια πλαίσια προτείνεται μία ακόμα ρύθμιση που χειροτερεύει τους όρους εργασίας. Μέχρι σήμερα προβλεπόταν ότι αν οι εργαζόμενοι υποχρεώνονται να εργάζονται περισσότερες ώρες από το κανονικό στη διάρκεια μιας μέρας μπορούσαν να πάρουν άμεσα ισοδύναμη περίοδο αντισταθμιστικής ανάπαυσης. Με την προτεινόμενη ρύθμιση ο εργοδότης μπορεί να αναβάλει τη χορήγηση αυτής της περιόδου για σχεδόν τρεις ημέρες.

Τέλος, η πρόταση για αναθεώρηση της οδηγίας θεσπίζει μια νέα κατηγορία εφημεριών ετοιμότητας, το «ανενεργό» μέρος εφημεριών ετοιμότητας. Κατά τη διάρκεια της «ανενεργούς εφημερίας» ο εργαζόμενος θα είναι υποχρεωμένος να βρίσκεται στο χώρο εργασίας στη διάθεση του εργοδότη, αλλά αν δε χρειαστεί να δουλέψει, αυτός ο χρόνος δε θα θεωρείται εργάσιμος!!! Αν και σημειώνεται ότι η διάταξη αυτή δε θα ισχύει αν ορίζει διαφορετικά η εθνική νομοθεσία ή προβλέπεται από συλλογική σύμβαση, το σίγουρο είναι ότι ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή της.