Θεμελιακό ζήτημα ο χαρακτήρας του σχολείου | ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΑΣΚΑΛΩΝ

Θεμελιακό ζήτημα ο χαρακτήρας του σχολείου

«Πώς πρέπει να διαμορφωθεί η εκπαίδευση και η μετεκπαίδευση των δασκάλων, με ποιους στόχους και σε ποιους φορείς;». Με αυτά τα «καυτά» ερωτήματα κλήθηκε να ασχοληθεί το 14ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο των Ομοσπονδιών των Δασκάλων Ελλάδας και Κύπρου, που συνήλθε στην Κέρκυρα στις 3-4 Μάη. Ενώ όλοι οι ομιλητές τόνισαν την ανάγκη επιστημονικής ενίσχυσης των δασκάλων στο δύσκολο έργο τους, παρουσίασαν σοβαρές διαφορές στην αντίληψή τους για το χαρακτήρα και το φορέα της. Ετσι, πολλοί δεν ασχολήθηκαν με την αρχική εκπαίδευση και στράφηκαν αποκλειστικά προς τη μετεκπαίδευση, την οποία αποσύνδεσαν από την πρώτη. Την αντιμετώπισαν με στενό, τεχνοκρατικό τρόπο και πρότειναν την ανάθεσή της στα πλαίσια της υπηρεσίας. Παράλληλα, άφησαν μια και μόνη διέξοδο ουσιαστικής επιστημονικής αναβάθμισης του δασκάλου, μέσα από τα μεταπτυχιακά προγράμματα τύπου «Master». Αυτές οι τοποθετήσεις αντανακλούν τη γενική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των μονοπωλίων για μια «διά βίου» εκπαίδευση: στη βάση των όλο και περισσότερο υποβαθμιζόμενων, «μαζικών» προπτυχιακών σπουδών, θ' ακολουθεί επιμόρφωση πάνω σε επιμέρους «τεχνικά» θέματα, τα οποία θα υποστηρίζουν την εφαρμογή κάθε μέτρου της (αντι-)εκπαιδευτικής πολιτικής. Μια τέτοια «κατάρτιση» θα έχει το χαρακτήρα της «συνταγολογίας», «απονευρωμένη» από ένα βαθύ, επιστημονικό προβληματισμό και θα συνοδεύεται από την υποχρεωτικότητα εφαρμογής της, μια και θα διοργανώνεται από το διοικητικό μηχανισμό, τον ίδιο δηλαδή φορέα που θα χειραγωγεί τους δασκάλους με την «αξιολόγησή» τους. Είναι φανερό πως ο απώτερος στόχος τους είναι η μαζική «παραγωγή» δασκάλων με χαμηλή επιστημονικότητα, ιδεολογικά - πολιτικά ενσωματωμένων και υποταγμένων στην πολιτική της άρχουσας τάξης, ώστε να «εξασφαλιστεί» η απρόσκοπτη αναπαραγωγή της μέσα από το δικό της, ταξικό σχολείο.

Η επιμονή για τη λειτουργία μεταπτυχιακών προγραμμάτων τύπου «Master» εκφράζει την ανάγκη μιας επιλεκτικής ανάδειξης μικρής μερίδας δασκάλων, που, έχοντας ικανοποιητικά επιστημονικά εφόδια, προορίζονται να στελεχώσουν σχολεία - «ελίτ», διοικητικές θέσεις του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και να αποτελέσουν το «υλικό επιλογής» των υποψηφίων διδακτόρων - μελλοντικών πανεπιστημιακών.

Στον αντίποδα αυτών των θέσεων παρουσιάστηκε η επιστημονική επεξεργασία των αιτημάτων του κινήματος της Παιδείας, εκ μέρους του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προβλημάτων του ΚΜΕ, η οποία αντέστρεψε τον τρόπο προσέγγισης των ερωτημάτων του συνεδρίου. Πριν συζητήσει κανείς για τον τύπο της αρχικής εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης των δασκάλων, πρέπει πρώτα ν' αποφασίσει για τον «τύπο» του δασκάλου που επιδιώκει να εκπαιδεύσει και μετεκπαιδεύσει. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα απαιτεί να ξεκαθαριστεί το θεμελιακό ζήτημα για το χαρακτήρα του σχολείου, στο οποίο θα διδάξουν οι δάσκαλοι αυτοί. Από τους σκοπούς, το περιεχόμενο και τις μεθόδους, κοντολογίς από τη «φιλοσοφία» του σχολείου, εξαρτάται η κατεύθυνση και ποιότητα της παιδαγωγικής - διδακτικής πράξης σε αυτό, άρα ο προσανατολισμός και οι ικανότητες των δασκάλων, που θα υλοποιήσουν τους στόχους του. Γι' αυτό προβάλλει η ανάγκη της ίδρυσης ενός άλλου τύπου σχολείου, που θ' αντικαταστήσει όλους τους άλλους που γνωρίσαμε ή σχεδιάζονται από την άρχουσα τάξη: Του ενιαίου, 12χρονου, βασικού, υποχρεωτικού, δημόσιου σχολείου, που θα παρέχει προοδευτική διαπαιδαγώγηση κι επιστημονική γνώση σε όλα τα παιδιά του Λαού, που δε θ' αποτελεί «διάδρομο επιλογής» για τα ΑΕΙ, μα θ' αναπτύσσει συμμετρικά όλες τις πλευρές της προσωπικότητάς τους. Ενα τέτοιο σχολείο χρειάζεται ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥΣ με ήθος και βαθιά επιστημονική γνώση, ικανούς να εμπνεύσουν και καθοδηγήσουν τη νέα γενιά στα ιδανικά της κοινωνικής προόδου και στον αγώνα για την απόκτηση της γνώσης. Αυτοί οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να σπουδάζουν σε ενιαίες, Πανεπιστημιακές, Παιδαγωγικές Σχολές, ενός και μόνου «κύκλου» σπουδών, που θ' αντικαταστήσουν τα σημερινά Παιδαγωγικά Τμήματα και τις «καθηγητικές» Σχολές. Εκεί θα συνδέονται οργανικά οι Επιστήμες της Αγωγής με τις Επιστήμες των μαθημάτων - ειδικοτήτων, η Θεωρία με την Πράξη, θ' αναπτύσσεται η επιστημονική έρευνα και θα εξελίσσεται η Επιστήμη. Οι πτυχιούχοι τους θα είναι εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί, έτοιμοι με τα εφόδια αυτά να αναλάβουν την αποστολή τους στο Σχολείο. Οι μεταπτυχιακές τους Σπουδές θ' αποσκοπούν στην παραπέρα ανάπτυξη ερευνητικών ικανοτήτων, θ' αποτελούνται μόνο από έναν «κύκλο» και θα καταλήγουν στην απόκτηση διδακτορικού τίτλου.

Ηαρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών του ενιαίου 12χρονου Σχολείου πρέπει να συνδεθεί με την τακτική, περιοδικήμετεκπαίδευσή τους. Αυτή θα περιλαμβάνει εκ περιτροπής όλους τους εκπαιδευτικούς, θα διεξάγεται κάθε 5-7 χρόνια και θα διαρκεί 1 χρόνο, με απόσπαση των επιμορφωνόμενων από την υπηρεσία και θα διεξάγεται σε ειδικά Τμήματα Επιμόρφωσης των Παιδαγωγικών Σχολών, όπου μπορεί να εξασφαλιστεί καλύτερα η απαιτούμενη επιστημονική στάθμη. Ετσι, οι εκπαιδευτικοί θα μπορούν να διατηρούν και αναπτύσσουν τις γνώσεις και ικανότητές τους σε όλο και υψηλότερο επίπεδο, να συμβάλλουν οι ίδιοι στην ανάπτυξη της Επιστήμης, να συμμετέχουν στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των εκπαιδευτικών καινοτομιών.

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων απαιτεί την ανατροπή της αντιεκπαιδευτικής - αντιλαϊκής πολιτικής της άρχουσας τάξης, γι' αυτό και πρέπει να γίνει υπόθεση - στόχος πάλης όλων των εργαζομένων, των εκπαιδευτικών, των γονιών και των μαθητών.

Μάριος ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
Δάσκαλος, μέλος του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προβλημάτων του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών (από την παρέμβασή του στο πρόσφατο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Κέρκυρα)

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

Μεγαλύτερη απομάκρυνση πτυχίου - επαγγέλματος δείχνουν τα σχέδια της κυβέρνησης (2017-11-12 00:00:00.0)

Προωθείται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών (2013-01-22 00:00:00.0)

Η «αξιολόγηση» ανοίγει το δρόμο για απολύσεις (2012-02-05 00:00:00.0)

«Οχι» στην ευέλικτη ζώνη (2005-11-09 00:00:00.0)

Συγκέντρωση συμπαράστασης στους απεργούς πείνας (2000-10-05 00:00:00.0)

Μετεκπαίδευση δασκάλων (1995-03-10 00:00:00.0)