Χτύπημα της σταθερής και πλήρους απασχόλησης, επέκταση των ευέλικτων μορφών εργασίας, ένταση της εργοδοτικής ασυδοσίας, απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασία είναι ορισμένα από τα αποτελέσματα της απελευθέρωσης του ωραρίου των καταστημάτων μέχρι σήμερα. Μια κατάσταση που θα γίνει ακόμα χειρότερη για τους εργαζόμενους σε περίπτωση εφαρμογής του σχεδίου νόμου της κυβέρνησης της ΝΔ για νέα διεύρυνση, ουσιαστικά την απελευθέρωση, του ωραρίου και κατάργηση της αργίας της Κυριακής. Στόχος, οι πολυεθνικές και μεγάλες ντόπιες επιχειρήσεις στο χώρο βασικά του εμπορίου να ενισχύσουν την κυριαρχία τους στην αγορά και να εξασφαλίσουν όλο και πιο φθηνό εργατικό δυναμικό.

Το σχέδιο νόμου που δημοσιοποίησε στις αρχές του Μάρτη το υπουργείο Ανάπτυξης προβλέπει τη λειτουργία των καταστημάτων: Καθημερινά μέχρι τις 9 το βράδυ, χειμώνα-καλοκαίρι. Το Σάββατο μέχρι τις 8 το βράδυ. Ενώ για την Κυριακή η κυβέρνηση ρίχνει το μπαλάκι στους νομάρχες που θα αποφασίζουν τη λειτουργία των καταστημάτων, εφόσον το κρίνουν αναγκαίο. Επίσης, το ωράριο των καταστημάτων μπορεί να διευρύνεται μόνο και πάλι με απόφαση των νομαρχών. Η επιλογή της ΝΔ αποτελεί συνέχεια της πολιτικής των προηγούμενων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες με τη βοήθεια των συμβιβασμένων ηγεσιών (ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ και ΑΠ) στο συνδικαλιστικό κίνημα εφάρμοσαν το σημερινό απαράδεκτο ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων (8 μ.μ. λήξη από Δευτέρα έως Παρασκευή το χειμώνα, 9 μ.μ. λήξη από Δευτέρα έως Παρασκευή το καλοκαίρι και 6 μ.μ. το Σάββατο).

Η μέχρι σήμερα εμπειρία από το ήδη διευρυμένο ωράριο λειτουργίας δείχνει το ψευδές του ισχυρισμού της ΝΔ ότι μέσω της διεύρυνσης δε θα θιχτεί το ωράριο εργασίας και ότι θα αυξηθεί η απασχόληση - ισχυρισμός που χρησιμοποιείται προκειμένου να εφαρμόσει τα νέα αντεργατικά της σχέδια. Αντιθέτως, ένα από τα αποτελέσματα της διεύρυνσης του ωραρίου είναι η ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων μέσω του χτυπήματος της σταθερής και πλήρους εργασίας, αφού εφαρμόζονται με διάφορους τρόπους (ωρομίσθιο, μερική απασχόληση, ακανόνιστα ωράρια) οι ευέλικτες μορφές εργασίας, ή ακόμη και η επιμήκυνση του εργάσιμου χρόνου πάνω από το 8ωρο, που, μεταξύ άλλων, καθιστούν τους εργαζόμενους πιο ευάλωτους στις εργοδοτικές πιέσεις για πρόσθετη εργασία, πολλές φορές ανασφάλιστη, ακόμα και απλήρωτη.

Χαρακτηριστικό είναι ότι από τις αρχές της δεκαετίας του '90 - όταν και άρχισε η απελευθέρωση του ωραρίου - μέχρι σήμερα στα σούπερ μάρκετ υπήρξε ένα τεράστιο κύμα απολύσεων εργαζομένων με σταθερή και πλήρη εργασία. Τη θέση τους πήραν ωρομίσθιοι εργαζόμενοι με συμβάσεις αορίστου ή ορισμένου χρόνου και οι οποίοι αποτελούν σήμερα το 70% του προσωπικού σ' αυτές τις επιχειρήσεις. Κατά κύριο λόγο οι εργαζόμενοι αυτοί προσλαμβάνονται για να δουλεύουν μερική απασχόληση - τρεις-τέσσερις ώρες τη μέρα - και με αμοιβές της τάξης των 340 ευρώ μεικτά το μήνα. Στην πράξη οι εργοδότες τούς εξαναγκάζουν να δουλεύουν πολλές ώρες παραπάνω.

Ο νόμος για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας - που αναμένεται να ενταθεί με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για το χρόνο εργασίας - δίνει το δικαίωμα σε πολυκαταστήματα και πολυεθνικές εμπορικές επιχειρήσεις να βάζουν τους εργαζόμενους να δουλεύουν από ήλιο σε ήλιο, όταν υπάρχει μεγάλος φόρτος εργασίας, χωρίς καν οι παραπάνω ώρες εργασίας να θεωρούνται υπερωρίες. Και στη συνέχεια εξαναγκάζουν τους εργαζόμενους σε λιγότερες ώρες εργασίας ή σε ρεπό σε περιόδους όπου η εμπορική κίνηση είναι μειωμένη. Μια τέτοια κατάσταση βίωσαν οι εργαζόμενοι στο πολυκατάστημα «Νότος Γκάλερι» (πρώην Λαμπρόπουλος), τα περασμένα Χριστούγεννα. Το εορταστικό ωράριο για τους εργαζόμενους στο συγκεκριμένο πολυκατάστημα άρχισε μια βδομάδα νωρίτερα από την επίσημη έναρξή του. Οι εργαζόμενοι δούλευαν από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ καθημερινά και μέχρι τις 6 το Σάββατο. Η εργοδοσία, με το πέρας των γιορτών και για να αποφύγει να πληρώσει τις υπερωρίες, προχώρησε στη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και οι εργαζόμενοι δούλευαν τη μια μέρα 6 ώρες, την άλλη 2 ώρες και πάει λέγοντας, μέχρι να «ξεπληρώσουν» τις απλήρωτες υπερωρίες. Ανάλογα συμβαίνουν και σε άλλες επιχειρήσεις.

Επίσης, σε μεγάλα καταστήματα που έχουν συνεχές ωράριο οι εργαζόμενοι εξαναγκάζονται, παρανόμως, να απασχολούνται με διακεκομμένο ωράριο. Δηλαδή, απασχολούνται κυρίως το πρωί και το απόγευμα - όταν υπάρχει περισσότερη δουλιά - με διάλειμμα δύο ωρών το μεσημέρι, με αποτέλεσμα όλη τη μέρα να βρίσκονται στη δουλιά ή στο δρόμο, χωρίς καθόλου ελεύθερο χρόνο.

Πολλές είναι και οι περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι καλούνται να δουλέψουν ακόμα και την αργία της Κυριακής. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σε διάφορα σούπερ μάρκετ της αλυσίδας «Ατλάντικ» εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου η εργοδοσία έβαλε, εκτός από τη μερική απασχόληση, τις απλήρωτες υπερωρίες, τους εργαζόμενους να δουλεύουν και την Κυριακή! Αντίστοιχες καταγγελίες εργαζομένων έρχονται και από άλλες μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, όπως στον «Βασιλόπουλο», στον «Βερόπουλο», κ.α. Ακόμα, άλλα σούπερ μάρκετ όπως, π.χ., «ΓΕΓΟΣ» στην Αττική λειτουργούν τα καταστήματά τους και την Κυριακή. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τις περιόδους αιχμής - όπως οι εορταστικές - οι επιχειρήσεις στο χώρο του εμπορίου προσλαμβάνουν εργαζόμενους με μερική απασχόληση και μετά το τέλος της περιόδου τούς απολύουν.

Φυσικά, η διεύρυνση του ωραρίου δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους στο εμπόριο. Συμπαρασύρει μια σειρά από κλάδους, όπως λογιστές, κούριερ, ταχυμεταφορείς, τράπεζες, καθώς αυτοί λειτουργούν ως «δορυφόροι» του εμπορίου. Αποτελεί δε προπομπό για την κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων, όπως είναι η αργία της Κυριακής και η πενθήμερη εργασία.

Τα παραπάνω συνθέτουν έναν εργασιακό μεσαίωνα που αναμένεται να γίνει πιο σκοτεινός με την εφαρμογή των αντεργατικών σχεδίων της ΝΔ. Η νέα διεύρυνση για τους μικρομεσαίους θα σημάνει αφανισμό των επιχειρήσεών τους γιατί δε θα μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στα λειτουργικά έξοδα, ούτε και βιολογικά θα αντέχουν να κρατούν δεκάδες ώρες ανοιχτά τα καταστήματά τους. Κάτι που έχει ήδη συμβεί σε πολλές μικρές επιχειρήσεις. Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε αυτές τις επιχειρήσεις - κυρίως με σταθερή και πλήρη εργασία - πετιούνται στο δρόμο και αυξάνεται η ανεργία αφού οι μικρές επιχειρήσεις δεν αντέχουν να έχουν και υπαλλήλους. Προκειμένου να ζήσουν αναγκάζονται να αποδεχτούν τους όρους ευέλικτων μορφών εργασίας. Ετσι, οι εργαζόμενοι μετατρέπονται σταδιακά σε μια στρατιά ολοένα και πιο φθηνού εργατικού δυναμικού που πολλές φορές δεν αμείβεται ούτε με τα ελάχιστα και το οποίο οδηγείται στην εξαθλίωση μέσω της πλήρους κατάργησης του σταθερού ωραρίου εργασίας και του ελεύθερου χρόνου. Συνεπώς και στη διάλυση της προσωπικής, της οικογενειακής και κοινωνικής ζωής αφού ο εργαζόμενος είναι ανά πάσα στιγμή στη διάθεση του εργοδότη.

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα στο χώρο του εμπορίου ήδη έχει αναπτύξει μια σειρά από πολύμορφες αγωνιστικές δραστηριότητες ενάντια στην υπάρχουσα κατάσταση και στους νέους αντεργατικούς σχεδιασμούς της ΝΔ. Ενώ στην απεργία της περασμένης Πέμπτης το ΠΑΜΕ προχώρησε σε συμβολική κατάληψη του υπουργείου Εμπορίου ενάντια στη διεύρυνση του ωραρίου και στην επιχειρούμενη κατάργηση της αργίας της Κυριακής. Οι ταξικές συνδικαλιστικές δυνάμεις καλούν τους εργαζόμενους να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την οργάνωση και ανάπτυξη των αγώνων τους ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης, της ΕΕ και του κεφαλαίου που μέσα και από την προσπάθεια για παραπέρα διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων επιδιώκουν την πλήρη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων. Να παλέψουν για: Κατάργηση των αντεργατικών νόμων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που διέπουν το ωράριο. Ενιαίο, συνεχές ωράριο λειτουργίας όλων των καταστημάτων - όχι πάνω από 48 ώρες τη βδομάδα λειτουργίας. Τρία απογεύματα κλειστά τα καταστήματα. Κατάργηση του ωρομισθίου και της μερικής απασχόλησης. Μόνιμη και σταθερή δουλιά για όλους, 35ωρο-7ωρο-5ήμερο, 1.200 ευρώ κατώτερο μισθό, 960 ευρώ κατώτερη σύνταξη, αποκλειστικά δημόσιο δωρεάν σύστημα Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας.